Öfke ve Kişilerarası İlişki Tarzları: Takım Sporları Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 8 - 16, 15.03.2024

Beste Norman , Ersin Altiparmak

https://doi.org/10.18826/useeabd.1397510

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı takım sporlarıyla uğraşan bireylerin öfke boyutlarının ve kişilerarası ilişki tarzlarının bazı demografik özelliklere göre belirlenmesi ve bu kavramlar arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini seçkisiz olmayan basit örneklem yöntemi ile seçilmiş çeşitli illerden spor kulüplerinde aktif ve lisanslı 127 kadın, 157 erkek olmak üzere 284 spor yapan katılımcı oluşturmuştur. Veri toplama amacıyla katılımcılara kişisel bilgi formu, Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği (SÖÖTÖ) ve Kişilerarası İlişkiler Ölçeği (KİÖ) uygulanmıştır. Elde edilen veri setinin analizlerinde yüzde, frekans, t-testi, tek yönlü varyans (ANOVA) analizi ve Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma bulgularına göre cinsiyete göre öfkeyi dışa vurma boyutunda erkeklerin kadınlara kıyasla ortalamalarının yüksek olduğu belirlenmiştir. SÖÖTÖ spor türü değişkenine göre incelendiğinde sürekli öfke alt boyutunda hentbolcuların futbolculara kıyasla ortalamalarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca SÖÖTÖ ve KİÖ spor yapma yılı değişkenine göre incelendiğinde anlamlı farklılıklar belirlenmiştir.
Sonuç: SÖÖTÖ ve KİÖ ölçekleri arasında ilişkinin incelenmesi sonucunda öfkeyi içte tutma boyutu ile zehirleyici tarz boyutu arasında negatif yönlü ve çok zayıf ilişki olması sahip olduğu olumsuz duyguları içsel yönden yaşayan bireylerin sosyal ortamlarındaki bireylerle kendilerini eşit seviyede konumlandırdıkları şeklinde açıklanabilir.

Anahtar Kelimeler

Kişilerarası İlişki Tarzları, Sürekli Öfke, Öfke İfade Tarzı, Sporcu, Takım Sporları

Anger and Interpersonal Relationship Styles: A Study on Team Sports

Öz

Aim: The aim of research is to determine anger style and interpersonal relationship styles of individuals involved in team sports according to some demographic characteristics and to reveal the relationship between these concepts.
Methods: The sample of the research consists of 284 sports participants, 127 women and 157 men, who are active and licensed in sports clubs from various provinces, selected by a simple non-random sampling method. In order to collect data in the study personal information form, Interpersonal Relationship Styles Scale (IRS) and The State-Trait Anger Expression Inventory (STAXI) were used. Percentage, frequency distributions, t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Pearson Correlation Analysis were used in the analysis of the obtained data set.
Results: It was determined that average of men was higher than women in the anger out dimension according to gender. When STAXI was examined according to the sport type variable, it was determined that the mean scores of handball players were higher than football players in the trait anger sub-dimension. In addition, significant differences were revealed when STAXI and IRS were examined according to the variable of years of doing sports.
Conclusion: As a result of the examination of the relationship between the STAXI and IRS, there is a negative and very weak relationship between the dimension of anger-in and the dimension of toxic relationship style can be explained as individuals who experience negative emotions internally position themselves on an equal level with the individuals in their social environment.

Anahtar Kelimeler

Interpersonal Relationship Styles, Trait Anger, Anger Style, Athlete, Team Sports

Kaynakça

• Albayrak B. & Kutlu, Y. (2009). Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2, 57-69.
• Altunişik, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yildirim, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 226, 103-118.
• Bartholomew, K. J., Ntoumanis, N. & Thøgersen-Ntoumani, C. (2010). The controlling interpersonal style in a coaching context: Development and initial validation of a psychometric scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32(2), 193-216. DOI:10.1123/jsep.32.2.193
• Biricik, Y.S. & Sivrikaya, M. H. (2022). The effect of the covid-19 pandemic on trait anger-anger expression style in indiviıdual athletes: The predictive role of psychologıcal resilience. Synesis Universidade Católica de Petrópolis, 14(1), 291-308.
• Bozkurt, S. & Çam, O. (2010). Çalışan ergenlerde öfke bileşenleri ile ruhsal belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Nöropsikiyatri Arşivi, 47, 105-110.
• Cenkseven, F. (2003). Öfke yönetimi becerileri programının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(2), 153-167.
• Certel, Z. & Bahadır, Z. (2012). Takım sporu yapan sporcularda benlik saygısı ve sürekli öfke ve öfke ifade tarz ilişkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2), 157-164.
• Coşkun, R., Altunışık, R. & Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya Kitabevi.
• Davila, J. & Beck, J. G. (2002). Is social anxiety associated with impairment in close relationships? A preliminary investigation. Behavior Therapy, 33(3), 427-446. DOI:10.1016/S0005-7894(02)80037-5
• Doğan, T. & Sapmaz, F. (2012). Kişiler arasi ilişki tarzları ve öznel iyi oluş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3), 585-602.
• Engin, E., Gültekin, K., Coşkunol, H. & Horozoğlu, N. (2006). Alkol ve madde bağımlılarında öfke ifadesi ve kişilerarası ilişki tarzı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 22(1), 211-223.
• Erdur-Baker, Ö., Özgülük, S. B., Turan, N. & Danışık, N. D. (2009). Ergenlerde görülen psikolojik belirtilerin yordayıcıları olarak ruminasyon ve öfke/öfke ifade tarzları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4(32), 43-53.
• Gönen, M. (2015). Akdeniz Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin iletişim beceri düzeyleri ile atılganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Han, A., Won, J., Kim, O. & Lee, S. E. (2015). Anger expression types and interpersonal problems in nurses. Asian Nursing Research, 9(2), 146-151. DOI:10.1016/j.anr.2015.04.001
• Hasta, D. & Güler, M. E. (2013). Saldırganlık: Kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 64-104.
• Heerey, EA. & Kring, A. M. (2009). Interpersonal consequences of social anxiety. Journal of Abnormal Psychology, 116, 125-134. DOI:10.1037/0021-843X.116.1.125
• Kalaycı, Ş. (2018). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (9. Baskı). Dinamik Akademi.
• Kurt, C., Çatikkas, F., Ömürlü, İ. K. & Atalay, O. (2012). Comparison of loneliness, trait anger-anger expression style, self-esteem attributes with different playing position in soccer. Journal of Physical Education & Sport, 12(1), 39-43.
• Matosic, D., Ntoumanis, N. & Quested, E. (2016). Antecedents of need supportive and controlling interpersonal styles from a self-determination theory perspective: A review and implications for sport psychology research. Sport and Exercise Psychology Research, 145-180. DOI:10.1016/B978-0-12-803634-1.00007-8
• Mutlu, C. (2023). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişki tarzlarının bağlanma stilleri ve duygusal zeka açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özer, K. (1994). Sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ölçekleri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9, 26-35.
• Özmen, D., Özmen, E., Çetinkaya, A. & Akil, I. Ö. (2016). Ergenlerde sürekli öfke ve öfke ifade tarzları. Anatolian Journal of Psychiatry, 17(1). 65-73. DOI:10.5455/apd.176085
• Park, H. S., Schepp, K. G., Jang, E. H. & Koo, H. Y. (2006). Predictors of suicidal ideation among high school students by gender in South Korea. Journal of School Health, 76(5), 181-188. DOI:10.1111/j.1746-1561.2006.00092.x
• Spielberger, C. D., Jacobs, G., Dussel, S. & Crane, R. S. (1983). Assesment of anger: The State-Trait Anger Scale. In NJ Butcherand, Spielberger CD, (Eds.), Anvances in Personality Assesment (ss. 159-188). Hillsdale: NJ: Lea.
• Stebbings, J., Taylor, I. M. & Spray, C. M. (2015). The relationship between psychological well-and ill-being, and perceived autonomy supportive and controlling interpersonal styles: A longitudinal study of sport coaches. Psychology of Sport and Exercise, 19, 42-49. DOI:10.1016/j.psychsport.2015.02.002
• Şahin, N. H., Durak, A. & Yasak, Y. (1994). Kişilerarası ilişkiler ölçeği: Psikometrik özellikleri. VIII. Ulusal Psikoloji Kongresinde Sunulmuş Bildiri, 21-23.
• Şahin, N. H., Koç, V. & Batıgün, A. D. (2011). The Relationship between Depression, and Interpersonal Style, Self-Perception, and Anger. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(1), 1-8.
• Uğur, E. & Murat, M. (2014). Lise öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları ve saldırganlık tepkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(2), 525-543.
• Ustun, F. & Tasgin, E. (2020). Trait anger and anger expression styles in muay thai athletes. Journal of Education and Learning, 9(1), 258-267. DOİ:10.5539/jel.v9n1p258
• Wilson, P. M., Gregson, J. P. & Mack, D. E. (2009). The importance of interpersonal style in competitive sport: A self-determination theory approach. Handbook of Sport Psychology, ed CH Chang (Hauppauge, NY: Nova Science), 259-276.
• Ziaee, V., Lotfian, S., Amini, H., Mansournia, M. A. & Memari, A. H. (2012). Anger in adolescent boy athletes: A comparison among judo, karate, swimming and non athletes. Iranian Journal of Pediatrics, 22(1), 9-14.