Evaluation of Activities Based On Listening Strategies According To Students’ Perceptions in Teaching Turkish as a Foreign Language

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 112 - 131, 25.12.2023

Merve Uzun Gülkaya Hatice Çiğdem Yıldırım

https://doi.org/10.5281/zenodo.10427215

Öz

Listening is an action both allows an individual to connect with the outside world and nourishes their understanding and narrative skills. Listening skill develops by feeding on other skill areas, especially speaking and writing skills, and is the most used language skill in daily life. For this reason, teaching listening can be defined as conscious and intentional learning experiences that are planned by taking into account all kinds of situations caused by individual and environmental factors. Effective instruction of teaching listening will improve listening skills positively. Each stage of listening instruction has important processes in itself. It is possible to improve the listening skills of those who learn Turkish as a foreign language with activities to be held before, during and at the end of the listening process. In this respect, the aim of the research is to evaluate the strategy-based listening instruction by taking into the opinions of students of Turkish as a foreign language. 26 students who are learning Turkish at the language application and research center of a higher education institution in Ankara and are at the B1 level were selected as the research group of the research. After listening activities based on strategy teaching were conducted for eight weeks, individual semi-structured interviews were conducted with the students. The data obtained were then made ready for interpretation using content analysis. Based on the findings, it was concluded that most of the students in the research group (n=24) developed a positive opinion about the teaching process using listening strategies among which note taking (n=9), discussion (n=4), working with keywords (n=4), title finding (n=1), gamification (n=1), and technology use (n=1) were the most emphasized strategies. In addition, the students stated that not only their listening skills but also their other skills have improved with the use of strategies, and that they will use these strategies later, which is among the important results of the research. In conclusion, it was seen that the process based on teaching listening strategies benefitted the individuals who learn Turkish as a foreign language, and various suggestions were given in this respect.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, listening skill, listening strategy, listening activities, strategy teaching

Etik Beyan

Başkent University Academic Evaluation Coordination Social and Humanities and Art Research Board, Date: 12.01.2022, Number: 17162298.600-9

Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Dinleme Stratejilerine Dayalı Etkinliklerin Öğrenci Görüşlerinden Hareketle Değerlendirilmesi

Öz

Dinleme, bireyin hem dış dünyayla bağlantı kurmasını sağlayan hem de anlama ve anlatma becerilerini besleyen bir eylemdir. Dinleme becerisi, konuşma ve yazma becerileri başta olmak üzere diğer beceri alanlarından beslenerek gelişir ve günlük hayatta en sık kullanılan dil becerisidir. Bu noktadan hareketle dinleme öğretimi; bireysel ve çevresel etkenlerin neden olabileceği her türlü durumun dikkate alınarak planlandığı, bilinçli ve kasıtlı öğrenme yaşantıları olarak tanımlanabilir. Bu şekilde düzenlenen bir dinleme öğretiminin de dinleme becerisini olumlu yönde geliştireceği ifade edilebilir. Dinleme öğretiminin her aşaması kendi içerisinde önemli süreçlere sahiptir. Dinleme sürecinin öncesi, sırası ve sonunda yapılacak etkinliklerle Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin dinleme becerilerini geliştirmek mümkündür. Araştırmanın amacı, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dinleme stratejilerine dayalı etkinliklerle gerçekleştirilen öğretim sürecinin öğrenci görüşlerinden hareketle değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda Ankara’da bulunan bir yükseköğretim kurumunun dil uygulama ve araştırma merkezinde Türkçe öğrenen ve B1 düzeyinde bulunan 26 öğrenci, çalışma grubu olarak seçilmiştir. Öğrencilerle sekiz hafta boyunca gerçekleştirilen strateji öğretimine dayalı dinleme etkinliklerinin ardından bireysel yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler daha sonra içerik analizi kullanılarak yorumlanmaya hazır duruma getirilmiştir. Bulgulardan hareketle çalışma grubunda bulunan öğrencilerden büyük bir kısmının (n=24) dinleme stratejileriyle yapılan öğretim süreci hakkında olumlu görüş geliştirdiği; not alma (n=9), tartışma (n=4), anahtar kelimelerle çalışma (n=4), başlık bulma (n=1), oyunlaştırma (n=1), teknoloji kullanımı (n=1) stratejilerinin en çok vurgulanan stratejiler olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Bununla birlikte, öğrencilerin strateji kullanımıyla yalnızca dinleme becerileri değil diğer becerilerinin de geliştiğini ifade etmiş olmaları ve öğrendikleri stratejileri daha sonra da kullanacaklarını belirtmeleri araştırmanın önemli bulguları arasında yer almaktadır. Sonuç olarak, dinleme stratejilerinin öğretimine dayalı sürecin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen bireylerde olumlu iz bıraktığı görülmüş ve bu doğrultuda çeşitli önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, dinleme becerisi, dinleme stratejileri, dinleme etkinlikleri, strateji öğretimi

Etik Beyan

Başkent Üniversitesi Akademik Değerlendirme Koordinatörlüğü Sosyal ve Beşeri Bilimler ve Sanat Araştırma Kurulu, Tarih: 12.01.2022, Sayı: 17162298.600-9

Kaynakça

• Açık, F. (2008). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu, Gazimağusa, KKTC.
• Arslan, M. ve Özdemir, C. (2018). Öğretmen görüşüne göre yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Kazak öğrencilerin karşılaştıkları sorunlar. İdil Dergisi. 7(41),15-21.
• Balcı D. ve Dündar, S. A. (2017). Okuma stratejileri öğretiminin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerde okuduğunu anlama becerisine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 258-270.
• Brown, H. D. (2000). Principles of language learning and teaching. Longman.
• Büyükikiz, K. K. (2014). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen C1 düzeyindeki öğrencilerin dinleme becerisine ilişkin görüşleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(3),793-805.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz Ş., ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Chamot, A. U. (2004). Issues in language learning strategy research and teaching. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 1(1), 14–26.
• Chamot, A. (2005). Language learnıng strategy instruction: Current issues and research. Annual Review of Applied Linguistics,25, 112-130.
• Chow, B. W. Y., Chiu, H. T. ve Wong, S. W. (2018). Anxiety in reading and listening English as a foreign language in Chinese undergraduate students. Language Teaching Research, 22(6), 719-738.
• Cook, V. (2008). Second language learning and language teaching. Routledge.
• Creswell, J. W. (2014). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods approaches. 4th edition. Thousand Oaksi California, Sage Publication.
• Demirel, Ö. (2021). Yabancı dil öğretimi dil pasaportu dil biyografisi dil dosyası. Pegem Akademi.
• Doğan, Y. (2022). Dinleme eğitimi. Pegem Akademi.
• Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara Türkçe öğretiminin geleceğiyle ilgili görüşler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 207-228.
• Elemen, B. (2014). Türkçeyi ikinci dil olarak öğrenen yabancı uyruklu öğrencilerin lisans düzeyinde kullandıkları dinleme stratejileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Ellis, R. (1999). The study of second language acquisition. China Commercial United Printing.
• Field, J. (2019). Second language listening: current ıdeas, current ıssues. J. W. Schwieter ve A. Benati (Ed.), The Cambridge Handbook of Language Learning içinde (s. 283-319). Cambridge University Press.
• Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2000). How to design and evaluate research in education. McGraw – Hill Higher Education.
• Güneş, F. (2021). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
• Güzel, A. ve Barın, E. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Akçağ Yayınları.
• Halitoğlu, V. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde akademik dinleme becerisinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 1(3), 21-45.
• Hengirmen, M. (1995). Yabancı dil öğretim yöntemleri ve TÖMER yöntemi. Engin Yayınevi.
• Hilaloğlu, N. (2019). The effect of explicit listening strategy instruction on Turkish EFL learners’ listening anxiety and listening comprehension. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi.
• İkiz, B. (2019). Ana dili söz dizimi tipolojisinin yabancı dil olarak Türkçe öğretimine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• İslamoğlu, H. ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Beta Yayıncılık.
• Kaldırım, A. ve Degeç, H. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin dinleme esnasında karşılaştıkları sorunlar. Eğitim bilimleri araştırmaları dergisi, 7(1), 19-36.
• Karababa-Candaş, C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(3), 265 – 277.
• Karatay, H. ve Uzun, O. (2019). Seçici dinleme stratejisi öğretimi ile 5. Sınıf öğrencilerinin dinlediğini not alma ve özetleme becerilerinin geliştirilmesi. Milli Eğitim, 48(1), 9-30.
• Kılınç, N. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin dinleme kaygılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Kurudayıoğlu, M. ve Kiraz, B. (2020). Dinleme stratejileri. Ana Dili Eğitim Dergisi, 8(2), 386-409.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisine yönelik ölçme değerlendirme çalışmalarında üstbiliş stratejilerinin kullanımı. Turkish Studies,7(1). 1583-1595.
• Melanlıoğlu, D. ve Atalay, T. D. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yazma öz yeterliklerinde yaratıcı yazma uygulamalarının etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(20), 697 – 721.
• Memiş, M. R. ve Erdem, M. D. (2013). Yabancı dil öğretiminde kullanılan yöntemler, kullanım özellikleri ve eleştiriler. Turkish Studies. 8(9), 297-318.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2021). Nitel Veri Analizi, 4. Baskı. (Çeviri Ed: S. Akbaba Altun, A. Ersoy). Pegem Akademi.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2021). Diller için Avrupa ortak başvuru metni: öğrenme, öğretme ve değerlendirme. Tamamlayıcı cilt. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/04144518_CEFR_TR.pdf
• Morley, J. (2001). Aural comprehension instruction: Principles and practices. M. C. Murcia (Ed.), Teaching English as a second or foreign language içinde (s. 69-85). Heinle & Heinle.
• Nunan, D. (2015). Teaching English to speakers of other languages: An introduction. Routledge.
• O’Malley, J. M., Chamot, A. U. ve Kupper, L. (1989). Listening comprehension strategies in second language acquisition. Applied Linguistics, 10(4), 418–437
• Oxford, R. L. (1989). Use of language learning strategies: A synthesis of studies with implications for strategy training. System, 17(2), 235-247.
• Oxford, R. L. (1990). Language learning strategies: What every teacher should know. Harper & Row.
• Özbal, B. ve Genç, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında dinleme becerisi alanında kullanılan alıştırmaların değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 48(19), 197-212.
• Peterson, P. W. (2001). Skills and strategies for proficient listening. M. C. Murcia (Ed.), Teaching English as a second or foreign language içinde (s. 87-100). Heinle & Heinle.
• Sefer, A. (2021). İkinci dil olarak Türkçe öğretiminde uzaktan eğitimle dinleme stratejilerinin öğretimi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Sefer, A. ve Benzer, A. (2020). Bütüncül bir yaklaşımla yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dinleme becerisi. International Journal of Language Academy, 8(3),123-142.
• Şenel, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde iletişimsel yaklaşım temelli dil öğrenme stratejilerine uygun etkinliklerin dinleme becerisine yönelik başarıya etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Beli Üniversitesi.
• TELC. (2013). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi: Öğrenim, öğretim ve değerlendirme (2. bs.). Telc GmbH.
• Tok, M. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde akademik yazma becerilerinin geliştirilmesine yönelik uygulamalı bir çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Tüfekçioğlu, B. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe okuma becerisinin yöntem ve materyal açısından geliştirilmesine yönelik bir çalışma. E-Dil Dergisi, 1, 101-117.
• Underwood, M. (1989). Teaching listening. Longman.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, H. Ç. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde planlı yazma ve değerlendirme modelinin yazma becerisine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Yıldırım, H. Ç. (2021). Türkçe öğretiminde öğrenme ve öğretim süreçleri. S. Aslan ve M. Müldür (Ed.), Uygulama örnekleriyle Türkçe öğretiminde çağdaş yaklaşımlar içinde (s. 35-68). Anı Yayıncılık.
• Yorulmaz, M. (2009). Göreve dayalı öğretim yönteminin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dinleme becerisinde kullanılmasının avantajları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi.
• Zhang, X., Dai, S. ve Ardasheva, Y. (2020). Contributions of (de) motivation, engagement, and anxiety to English listening and speaking. Learning and Individual Differences, 79, 1-13.