Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

THE RELATIONSHIP BETWEEN MILITARY EXPENDITURES AND ECONOMIC GROWTH: THE CASE OF ISRAEL

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 291 - 304
https://doi.org/10.54831/vanyyuiibfd.1567983

Öz

This study examines the relationship between military expenditures and economic growth in Israel for the period 1961-2023. In order to test the long-run equilibrium relationship, the autoregressive distributed lag co-integration technique (ARDL) developed by Pesaran et al. (2001) and the causality approach developed by Toda and Yamamoto (1995) are used in a bivariate vector autoregression model. The results of the ARDL approach indicate that there is a cointegrated relationship between military expenditures and economic growth. Moreover, the results of the Toda and Yamamoto approach indicate a unidirectional causality relationship from economic growth to military expenditures.

Kaynakça

  • Ajala, O., & Laniran, T. (2021). Military expenditure and economic growth: Evidence from Nigeria. American Journal of Economics, Cilt11, sa1, 10-18.
  • Akçay, S., & Karasoy, A. (2017). Remittances and calorie consumption nexus in Algeria. International Migration, Cilt55, sa4, 103-117.
  • Al-Hamdi, M. T., Banafea, W. A., & Alawin, M. (2014). Military Spending and Economic Growth in Israel and its Arab Neighbours During a Period of Relative Peace, 1988-2010. Peace Research, Cilt46, sa1, 35-59.
  • Al-Hamdi, M., & Alawin, M. (2017). The relationship between military expenditure and economic growth in some Middle Eastern Countries: what is the story? Asian Social Science, Cilt13, sa1, 45-52.
  • Barro, R. J., & Sala-i-Martin, X. (1992). Public finance in models of economic growth. The Review of Economic Studies, Cilt59, sa4, 645-661.
  • Batmaz, T., & Yürük, B. (2021). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği (1985-2019). Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, Cilt8, sa3, 1764-1781.
  • Bekhti, S., Gueddal, Z., Akriche, K., & Benziane, R. (2024). Tracing the path: testing the environmental Kuznets Curve in Algeria using ARDL bounds testing. Theoretical and Applied Economics, Cilt31, sa3 (640), Autumn, 211-226.
  • Belliler, İ. S. (2023). ODKA Ülkelerinin Savunma Harcama Yakınsaması: Çok Kırılmalı Fourier Panel Birim Kök Testinden Kanıtlar. EKOIST Journal of Econometrics and Statistics, sa39, 183-199.
  • Benoit, E. (1978). Growth and defense in developing countries. Economic Development and Cultural Change, Cilt26, sa2, 271-280.
  • Bilgin, C. (2022). Savunma Harcamasındaki Değişimlerin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye için Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Modeli ve Asimetrik Nedensellik Testi. İzmir İktisat Dergisi, Cilt37, sa1, 92-109.
  • Çevik, E. İ., & Bektaş, G. (2019). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt8, sa16, 229-236.
  • Değer, S., & Smith, R. (1983). Military expenditure and growth in less developed countries. Journal of Conflict Resolution, Cilt27, sa2, 335-353.
  • Değer, S. (1986). Economic development and defense expenditure. Economic Development and Cultural Change, Cilt35, sa1, 179-196.
  • Demez, S., & Polat, İ. H. (2021). MINT ülkelerinde savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel nedensellik analizi. Business & Management Studies: An International Journal, Cilt9, sa3, 1032-1044.
  • Dimitraki, O., & Menla A., F. (2015). The long-run causal relationship between military expenditure and economic growth in China: revisited. Defence and Peace Economics, Cilt26, sa3, 311-326.
  • Dunne, J. P., & Tian, N. (2013). Military Expenditure, Economic Growth and Heterogeneity. Defence and Peace Economics, Cilt26, sa1, 15–31.
  • Durgun, Ö., & Timur, M. C. (2017). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sa54, 126-137.
  • Eğri, T., Timur, B., Eğri, C. Ö., & Bayraktar, Y. (2017). Seçilmiş Ortadoğu Ülkeleri için Ekonomik Büyüme ve Savunma Harcamaları İlişkisi: Panel Veri Analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt5, sa5, 139-153.
  • Gökmenoğlu, K. K., Taspinar, N., & Sadeghieh, M. (2015). Military expenditure and economic growth: The case of Turkey. Procedia Economics and Finance, Cilt25, 455-462.
  • Görkem, H., & Işık, S. (2008). Türkiye'de savunma harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki (1968-2006). Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt25, sa2, 405-424.
  • Harris, R., & Sollis, R. (2003). Applied Time Series Modelling and Forecasting. Wiley, West Sussex.
  • İpek, E. (2014). Savunma Harcamalarının Seçilmiş Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Anadolu University Journal of Social Sciences/Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt14, sa3, 113-125.
  • Kılıç, N. Ö., Açdoyuran, B., & Beşer, M. (2018). G-8 ülkelerinde askeri harcamalar ve ekonomik büyüme ilişkisi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt13, sa2, 136-146.
  • Koçbulut, Ö., & Altıntaş, H. (2021). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri için panel eşik değer analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt28, sa3, 533-555.
  • Köse, Z., Gölpek, F., & Doğan, F. C. (2019). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt3, sa1, 30-40.
  • Manamperi, N. (2016). Does military expenditure hinder economic growth? Evidence from Greece and Turkey. Journal of Policy Modeling, Cilt38, sa6, 1171-1193.
  • Naimoglu, M., & Özbek, S. (2022). Türkiye’de savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisinin yeniden gözden geçirilmesi: Fourier yaklaşımı. İzmir İktisat Dergisi, Cilt37, sa1, 174-188.
  • Narayan, P. K. (2005). The saving and investment nexus for China: evidence from cointegration tests. Applied Economics, Cilt37, sa17, 1979-1990.
  • Narayan, P. K., & Narayan, S. (2005). Estimating income and price elasticities of imports for Fiji in a cointegration framework. Economic Modelling, Cilt22, sa3, 423-438.
  • Odhiambo, N. M. (2009). Energy consumption and economic growth nexus in Tanzania: An ARDL bounds testing approach. Energy Policy, Cilt37, sa2, 617-622.
  • Oğul, B. (2022). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: En Fazla Savunma Harcaması Yapan Ülkeler Üzerine Bir İnceleme. Balıkesir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt3, sa1, 25-34.
  • Ozun, A., & Erbaykal, E. (2011). Further evidence on defence spending and economic growth in NATO countries (No. 1119). Working Paper.
  • Özer, M. O. (2020). Savunma harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye için bir Fourier eşbütünleşme testi uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt23, sa1, 186-197.
  • Özsoy, N. S., Çiftçi, E., & Zeren, F. (2022). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Orta Doğu Ülkeleri Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt25, sa1, 47-60.
  • Pan, C. I., Chang, T., & Wolde-Rufael, Y. (2015). Military spending and economic growth in the Middle East countries: Bootstrap panel causality test. Defence and Peace Economics, Cilt26, sa4, 443-456.
  • Pesaran, M. H., & Pesaran, B. (1997). Microfit 4.0: Interactive econometric analysis. Oxford University Press.
  • Pesaran, H., & Shin, Y. (1999). An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration “chapter 11. In Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Cambridge University Press Cambridge.
  • Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, Cilt16, sa3, 289-326.
  • Sağdıç, E. N., Tekin, A., & Yıldız, F. (2019). Savunma harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Seçilmiş AB ülkeleri üzerine eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, Cilt27, 104-124.
  • Sezgin, Ş., & Yağtu, G. (2019). Türkiye’de Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt6, sa8, 1-13.
  • SIPRI Military Expenditure Database, Stockholm International Peace Research Institute SIPRI, 2018 , https://www.sipri. Org/databases/milex (Erişim Tarihi 25.09.2024).
  • Smith, D., & Smith, R. (1980). Military expenditure, resources and development. University of London, Birkbeck College. Discussion Paper, (87).
  • Tarla, E. G., & Boyrazlı, M. A. (2023). Savunma Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Savunma Bilimleri Dergisi, Cilt2, sa43, 295-312.
  • Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, Cilt66, sa1-2, 225-250.
  • Yantur, P., & Gürson, A. P. (2019). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme üzerine araştırma: ABD, Japonya ve Fransa Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt8, sa1, 163-182.
  • Yılancı, V., & Özcan, B. (2010). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için savunma harcamaları ile GSMH arasındaki ilişkinin analizi. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt11, sa1, 21-33.
  • Zülfüoğlu, Ö. (2021). Savunma Harcamaları Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt30, sa2, 139-153.

ASKERİ HARCAMALAR VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: İSRAİL ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 291 - 304
https://doi.org/10.54831/vanyyuiibfd.1567983

Öz

Bu çalışmada, 1961-2023 dönemi için İsrail’de askeri harcamalar ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. Uzun dönem denge ilişkisini test etmek için iki değişkenli bir vektör otoregresyon modelinde Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen otoregresif dağıtılmış gecikmeli (ARDL) eş bütünleşme tekniği (ARDL) ile Toda ve Yamamoto (1995) tarafından geliştirilen nedensellik yaklaşımı kullanılmıştır. ARDL yaklaşımının sonuçlarından askeri harcamalar ile ekonomik büyüme arasında eş bütünleşik ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Toda ve Yamamoto yaklaşımının sonuçlarından ise ekonomik büyümeden askeri harcamalara doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Kaynakça

  • Ajala, O., & Laniran, T. (2021). Military expenditure and economic growth: Evidence from Nigeria. American Journal of Economics, Cilt11, sa1, 10-18.
  • Akçay, S., & Karasoy, A. (2017). Remittances and calorie consumption nexus in Algeria. International Migration, Cilt55, sa4, 103-117.
  • Al-Hamdi, M. T., Banafea, W. A., & Alawin, M. (2014). Military Spending and Economic Growth in Israel and its Arab Neighbours During a Period of Relative Peace, 1988-2010. Peace Research, Cilt46, sa1, 35-59.
  • Al-Hamdi, M., & Alawin, M. (2017). The relationship between military expenditure and economic growth in some Middle Eastern Countries: what is the story? Asian Social Science, Cilt13, sa1, 45-52.
  • Barro, R. J., & Sala-i-Martin, X. (1992). Public finance in models of economic growth. The Review of Economic Studies, Cilt59, sa4, 645-661.
  • Batmaz, T., & Yürük, B. (2021). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği (1985-2019). Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, Cilt8, sa3, 1764-1781.
  • Bekhti, S., Gueddal, Z., Akriche, K., & Benziane, R. (2024). Tracing the path: testing the environmental Kuznets Curve in Algeria using ARDL bounds testing. Theoretical and Applied Economics, Cilt31, sa3 (640), Autumn, 211-226.
  • Belliler, İ. S. (2023). ODKA Ülkelerinin Savunma Harcama Yakınsaması: Çok Kırılmalı Fourier Panel Birim Kök Testinden Kanıtlar. EKOIST Journal of Econometrics and Statistics, sa39, 183-199.
  • Benoit, E. (1978). Growth and defense in developing countries. Economic Development and Cultural Change, Cilt26, sa2, 271-280.
  • Bilgin, C. (2022). Savunma Harcamasındaki Değişimlerin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye için Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Modeli ve Asimetrik Nedensellik Testi. İzmir İktisat Dergisi, Cilt37, sa1, 92-109.
  • Çevik, E. İ., & Bektaş, G. (2019). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt8, sa16, 229-236.
  • Değer, S., & Smith, R. (1983). Military expenditure and growth in less developed countries. Journal of Conflict Resolution, Cilt27, sa2, 335-353.
  • Değer, S. (1986). Economic development and defense expenditure. Economic Development and Cultural Change, Cilt35, sa1, 179-196.
  • Demez, S., & Polat, İ. H. (2021). MINT ülkelerinde savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel nedensellik analizi. Business & Management Studies: An International Journal, Cilt9, sa3, 1032-1044.
  • Dimitraki, O., & Menla A., F. (2015). The long-run causal relationship between military expenditure and economic growth in China: revisited. Defence and Peace Economics, Cilt26, sa3, 311-326.
  • Dunne, J. P., & Tian, N. (2013). Military Expenditure, Economic Growth and Heterogeneity. Defence and Peace Economics, Cilt26, sa1, 15–31.
  • Durgun, Ö., & Timur, M. C. (2017). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sa54, 126-137.
  • Eğri, T., Timur, B., Eğri, C. Ö., & Bayraktar, Y. (2017). Seçilmiş Ortadoğu Ülkeleri için Ekonomik Büyüme ve Savunma Harcamaları İlişkisi: Panel Veri Analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt5, sa5, 139-153.
  • Gökmenoğlu, K. K., Taspinar, N., & Sadeghieh, M. (2015). Military expenditure and economic growth: The case of Turkey. Procedia Economics and Finance, Cilt25, 455-462.
  • Görkem, H., & Işık, S. (2008). Türkiye'de savunma harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki (1968-2006). Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt25, sa2, 405-424.
  • Harris, R., & Sollis, R. (2003). Applied Time Series Modelling and Forecasting. Wiley, West Sussex.
  • İpek, E. (2014). Savunma Harcamalarının Seçilmiş Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Anadolu University Journal of Social Sciences/Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt14, sa3, 113-125.
  • Kılıç, N. Ö., Açdoyuran, B., & Beşer, M. (2018). G-8 ülkelerinde askeri harcamalar ve ekonomik büyüme ilişkisi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt13, sa2, 136-146.
  • Koçbulut, Ö., & Altıntaş, H. (2021). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri için panel eşik değer analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt28, sa3, 533-555.
  • Köse, Z., Gölpek, F., & Doğan, F. C. (2019). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt3, sa1, 30-40.
  • Manamperi, N. (2016). Does military expenditure hinder economic growth? Evidence from Greece and Turkey. Journal of Policy Modeling, Cilt38, sa6, 1171-1193.
  • Naimoglu, M., & Özbek, S. (2022). Türkiye’de savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisinin yeniden gözden geçirilmesi: Fourier yaklaşımı. İzmir İktisat Dergisi, Cilt37, sa1, 174-188.
  • Narayan, P. K. (2005). The saving and investment nexus for China: evidence from cointegration tests. Applied Economics, Cilt37, sa17, 1979-1990.
  • Narayan, P. K., & Narayan, S. (2005). Estimating income and price elasticities of imports for Fiji in a cointegration framework. Economic Modelling, Cilt22, sa3, 423-438.
  • Odhiambo, N. M. (2009). Energy consumption and economic growth nexus in Tanzania: An ARDL bounds testing approach. Energy Policy, Cilt37, sa2, 617-622.
  • Oğul, B. (2022). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: En Fazla Savunma Harcaması Yapan Ülkeler Üzerine Bir İnceleme. Balıkesir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt3, sa1, 25-34.
  • Ozun, A., & Erbaykal, E. (2011). Further evidence on defence spending and economic growth in NATO countries (No. 1119). Working Paper.
  • Özer, M. O. (2020). Savunma harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye için bir Fourier eşbütünleşme testi uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt23, sa1, 186-197.
  • Özsoy, N. S., Çiftçi, E., & Zeren, F. (2022). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Orta Doğu Ülkeleri Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt25, sa1, 47-60.
  • Pan, C. I., Chang, T., & Wolde-Rufael, Y. (2015). Military spending and economic growth in the Middle East countries: Bootstrap panel causality test. Defence and Peace Economics, Cilt26, sa4, 443-456.
  • Pesaran, M. H., & Pesaran, B. (1997). Microfit 4.0: Interactive econometric analysis. Oxford University Press.
  • Pesaran, H., & Shin, Y. (1999). An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration “chapter 11. In Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Cambridge University Press Cambridge.
  • Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, Cilt16, sa3, 289-326.
  • Sağdıç, E. N., Tekin, A., & Yıldız, F. (2019). Savunma harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Seçilmiş AB ülkeleri üzerine eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, Cilt27, 104-124.
  • Sezgin, Ş., & Yağtu, G. (2019). Türkiye’de Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt6, sa8, 1-13.
  • SIPRI Military Expenditure Database, Stockholm International Peace Research Institute SIPRI, 2018 , https://www.sipri. Org/databases/milex (Erişim Tarihi 25.09.2024).
  • Smith, D., & Smith, R. (1980). Military expenditure, resources and development. University of London, Birkbeck College. Discussion Paper, (87).
  • Tarla, E. G., & Boyrazlı, M. A. (2023). Savunma Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Savunma Bilimleri Dergisi, Cilt2, sa43, 295-312.
  • Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, Cilt66, sa1-2, 225-250.
  • Yantur, P., & Gürson, A. P. (2019). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme üzerine araştırma: ABD, Japonya ve Fransa Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt8, sa1, 163-182.
  • Yılancı, V., & Özcan, B. (2010). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için savunma harcamaları ile GSMH arasındaki ilişkinin analizi. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt11, sa1, 21-33.
  • Zülfüoğlu, Ö. (2021). Savunma Harcamaları Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt30, sa2, 139-153.
Toplam 47 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Büyüme
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ahmet Demiralp 0000-0002-0981-7215

Erken Görünüm Tarihi 11 Aralık 2024
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 16 Ekim 2024
Kabul Tarihi 27 Kasım 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 9 Sayı: 18

Kaynak Göster

APA Demiralp, A. (2024). ASKERİ HARCAMALAR VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: İSRAİL ÖRNEĞİ. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 291-304. https://doi.org/10.54831/vanyyuiibfd.1567983