DÜZEY 2 BÖLGELERİNDE EĞİTİM VE SAĞLIK AÇISINDAN BEŞERİ SERMAYE YAPISININ PANEL VERİ ANALİZİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 14, 66 - 80, 01.06.2016

Musa Türkoğlu Serdar Yetişen

https://doi.org/10.21076/vizyoner.245982

Cited By: 3

Öz

Eski çağlarda tarımsal üretimle geçimini sağlayan dünya ekonomisi, teknoloji geliĢimine bağlı olarak sanayi ve bilgi merkezli üretimi benimsemiĢtir. Bilgi merkezli üretimle birlikte beĢeri yapıyı ön plana çıkaran teoriler zorunlu hale gelmiĢtir. Çünkü beĢeri sermaye ekonomik büyümenin motoru olarak kabul edilmeye baĢlanmıĢtır. ÇalıĢmada bölgesel kalkınma ve beĢeri sermaye hakkında bilgi verilmiĢ, literatürden yola çıkarak 2007-2011 aralığı için eğitim ve sağlık göstergeleri açısından panel veri analizi uygulaması yapılmıĢtır. Ġndeksleme yönteminin kullanıldığı uygulama bölümünde; eğitim indeksi üzerinde bölgesel rekabet, kiĢi baĢına gayri safi katma değer, sağlık ve kültür indekslerinin olumlu etkiye sahip olduğu ortaya koyulmuĢtur. Sağlık indeksi üzerinde bölgesel rekabet ve kiĢi baĢına gayri safi katma değer indeksleri olumsuz etkiye sahipken, eğitim ve kültür indekslerinin olumlu etkiye sahip olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. Bu çalıĢma, Düzey 2 bölgelerinde beĢeri sermaye göstergeleri üzerinde etkili olan değiĢkenleri araĢtırmak ve beĢeri sermaye çalıĢmalarının eksikliğini gidermek amacıyla hazırlanmıĢtı

Anahtar Kelimeler

Beşeri Sermaye, Panel Veri Analizi, Bölgesel Kalkınma, Beşeri Gelişim İndeksi

THE COMPARISON OF HUMAN CAPITAL STRUCTURE THROUGH EDUCATION AND HEALTH ON NUTS 2 LEVEL REGIONS WITH USING PANEL DATA ANALYSIS

Öz

The World economy that makes living from agricultural production in ancient times has adopted industrial and knowledge-based production with technological developments. Human highlighted theories have become mandatory with information centered production. Because human capital began to be recognized as the engine of economic growth. In this study, regional development and human capital concepts have been analyzed. In this direction, a panel data analysis has been executed with education and health indicators for 2007 – 2011 period with indexing. It is detected that regional competitiveness, gross value added per capita, health and culture indexes have positive impacts on education index. And also, regional competitiveness and gross value added per capita indexes have the negative impact on health index while education and culture indexes have the positive impact. This study aims to investigate the variables that impact on the level of human capital indicators in NUTS 2 level regions and fill the efficiency of searches on human capital.

Anahtar Kelimeler

Human Capital, Panel Data Analysis, Regional Development, Human Development Index

Kaynakça

• Akça, F. (2014). “BeĢeri Sermayenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Apalı, A. (2009). “Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Ġzmir Kalkınma Ajansı Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Atik, H. (2006). “BeĢeri Sermaye DıĢ Ticaret ve Ekonomik Büyüme”, Bursa: Ekin Kitabevi
• Berber, M. (2004). “Ġktisadi Büyüme ve Kalkınma”, Trabzon: Derya Kitabevi
• Berkman, K. (2008). “BeĢeri Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Cengiz, O. (2013). “BeĢeri Sermayenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Japonya Üzerine Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• ÇalıĢkan, ġ. (2010). “Türkiye’de BeĢeri Sermaye Harcamaları ve Ġnsani GeliĢmiĢlik”, ĠĢ, Güç, Endüstri ĠliĢkileri ve Ġnsan Kaynakları Dergisi, 12(1), 7-8.
• Çetin, M. (2005). “Endojen Bölgesel Kalkınmaya Farklı Bir BakıĢ”, Erciyes Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:24, 1-14.
• Çolak, M. (2010). “Eğitim ve BeĢeri Sermayenin Kalkınma Üzerine Etkisi”, Kamu-ĠĢ, XI(3), 109-125.
• Dinler, Z. (2012). “Bölgesel Ġktisat: Genel Olarak ve Türkiye’de Bölgelerarası GeliĢmiĢlik Farklarının Ortaya ÇıkıĢı ve Azaltılmasına Yönelik Politikalar”, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Dulupçu, M.A. (1997). “Ġktisadi Kalkınmada Ġnsan Kaynakları GeliĢtirme Konsepti – Türkiye Ġçin Model ve Stratejiler”, Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Durğun, S. (2008). “Ġnsan Sermayesinden Ġnsan Yeterliliklerine: Ahlak, Ġnsan ve Eğitim Olgularının Değerlendirilmesi”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,4(2), 128-149.
• Dutt, A. (2002). “The Political Economy Development: Development, Growth and Income Distribution”, Volume:I, Co:Vermant, Edward Edgar Publishing.
• Erdoğdu, M.M. (2010). “BeĢeri Sermaye Perspektifinden Türkiye’de Kamu Eğitim ve Sağlık Harcamaları” , Ġktisat Dergisi, Sayı:513, 13-28.
• Erkan, H. (1987). “Sosyo-Ekonomik Bölgesel GeliĢme: Teorik ve Uygulamalı Bir YaklaĢım”, Ġzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Erkan, H. (1998). “Bilgi Toplumu ve Ekonomik GeliĢme”, Bilim Dizisi: 8, Ankara: Türkiye ĠĢ Bankası Kültür Yayınları: 326.
• Ersoy, B.A. ve Yılmazer, M. (2007). “BeĢeri Sermayeyi ĠçselleĢtiren Büyüme Modellerinde Kamu Eğitim Harcamalarının Rolü: Panel EĢbütünleĢim Analizi”, Marmara Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F. Dergisi, XXXIII(2), 389-410.
• Ersöz, C. (2009). “KüreselleĢme Sürecinde Bölgesel Kalkınma YaklaĢımları: Türkiye’de KÖY’lere Yönelik Bir Uygulama (1975-2001)”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġzmir.
• Han, E. ve Kaya, A.A. (2006). “Kalkınma Ekonomisi: Teori ve Politika”, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Han, E. ve Kaya, A.A. (2004). “Ġktisadi Büyüme ve Kalkınma”, Anadolu Üniversitesi, EskiĢehir: Web Ofset.
• http://hdr.undp.org, (EriĢim Tarihi: 17 Temmuz 2015).
• Ildırar, M. (2004). “Bölgesel Kalkınma ve GeliĢme Stratejileri”, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ġlkin, A. (1988). “Kalkınma ve Sanayi Ekonomisi”, Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Ġnci, A.G. (2009). “Ġçsel Büyüme Modeli Çerçevesinde Türkiye’de BeĢeri Sermayenin Ekonomik Büyüme Ġle ĠliĢkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kar, M. ve Ağır, H. (2006). “Türkiye’de BeĢeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme ĠliĢkisi: EĢ-bütünleĢme YaklaĢımı ile Nedensellik Testi (1926-1994)”, Selçuk Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F. Sosyal ve Ekonomik AraĢtırmalar Dergisi, Sayı:11, 51-68.
• Kara, M.A., Ada, S. ve YeĢil, S. (2013). “BeĢeri Sermayeye Yönelik Eğitim ve Sağlık Altyapı Yatırım Harcamalarının Bölgesel Gelir Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, International Conference on Eurosian Economies.
• Karagül, M. (2003). “BeĢeri Sermayenin Ekonomik Büyümeyle ĠliĢkisi ve Etkin Kullanımı”, Akdeniz Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(5), 79-90
• Karagül, M. (2002). “BeĢeri Sermayenin Ġktisadi GeliĢmedeki Rolü ve Türkiye Boyutu”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını: 37.
• Krugman, P. (2002), Development, Geography and Economic Theory, Cambridge: The MIT Press.
• Mazgit, Ġ. (1998). “Ekonomik Kalkınma Sürecinde Türkiye’de Sağlık Sektörünün Yeniden Yapılanması”, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġzmir.
• Nofukha, F.M., Hairstan, N. ve Brooks, K. (2004). “Human Capital Theory: Implication for Human Resource Development”, Human Resource Development International, 7(4), 547-548.
• Öz, B., Taban, S. ve Kar, M. (2009). “Kümelenme Analizi ile Türkiye ve AB Ülkelerinin BeĢeri Sermaye Göstergeleri Açısından KarĢılaĢtırılması”, EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 1-30. Özgür, M.E. (2010). “Bölgesel Kalkınma”, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümü Ders Notları, Ankara.
• Özsağır, A. (2007). Bilgi Ekonomisi, Ankara: Nobel Yayıncılık. Özsoy, C. (2009). “Türkiye’deki Eğitim ve Ġktisadi Büyüme Arasındaki ĠliĢkinin VAR Modeli ile Analizi”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi, IV(1), 71-83.
• ÖzĢahin, ġ. ve Karaçor, Z. (2013). “Ekonomik Büyümenin Belirleyicilerinden Biri Olarak BeĢeri Sermaye: Yükseköğrenimin Türkiye Ekonomisi Ġçin Önemi”, Niğde Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F. Dergisi, 6(1), 148-162.
• Özütler, H.ġ. (2009). “BeĢeri Sermaye ve Bilgi Ekonomisinin Ġktisadi Kalkınmadaki Önemi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
• ÖzyakıĢır, D. (2011). “BeĢeri Sermayenin Ekonomik Kalkınma Sürecindeki Rolü: Teorik Bir Değerlendirme”, GiriĢimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 46-71.
• PeĢelioğlu, Ġ. (2007). “Avrupa Birliği Perspektifinde Türkiye Ekonomisinde Kalkınma Ajanslarının Uygulama Ġmkanları”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġzmir.
• Polanyi, K. (2010). Büyük DönüĢüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, A.Buğra (Çev.), Ġstanbul: ĠletiĢim Yayınları.
• SavaĢ, V.F. (1986), Kalkınma Ekonomisi, Ġstanbul: Beta Yayıncılık. ġahin, Ç.E. (2011). BeĢeri Sermaye ve Ġnsan Kaynakları EleĢtirel Bir YaklaĢım, Ankara: Tan Kitabevi Yayınları.
• Taban, S. (2004). “Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme ĠliĢkisi: Nedensellik Testi”, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Osmangazi Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi, 25-26 Kasım 2004, EskiĢehir, 3-12.
• Taban, S. (2010). Ġçsel Büyüme Modelleri ve Türkiye, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Taban, S. ve Kar, M. (2006). “BeĢeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Analizi 1969-2001”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 159-182.
• TaĢ, N. (2012). Ekonomik DeğiĢkenlerin Panel Veri Analizi Ġle Çözümlenmesi, Doktora Tezi, Ġstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
• TaĢçı, K., Özsan, M.E.ve Akpınar, R. (2011). Teoride ve Uygulamada Bölgesel Kalkınma Politikaları, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Tekin, Ġ. (2013). “Türkiye’deki Kamu Bankaları ve Özel Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler Panel Veri Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiĢehir.
• Tiftikçigil, B.Y. (2010). Doktora Tezi, Avrupa Birliği ile Uyum Sürecinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikalarında YaĢanan DönüĢüm ve Kalkınma Ajansları Üzerine Bir Değerlendirme, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
• Tiryakioğlu, M. (2008). “GeliĢmekte Olan Ülkelerin Çıkmazı: BeĢeri Sermaye Yoksunluğu”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 29-55.
• Türkkan, E. (2000). “Bölgesel Kalkınma Dinamikleri ve Stratejik Proje YaklaĢımı”, Hacettepe Üniversitesi, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 377-403.
• UĢak, E. (2012). Makroekonomik DeğiĢkenlerin Ülkeler Bazında Debit ve Kredi Kartları Ġle Yapılan Harcamalarına Etkisi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. www.tüik.gov.tr/UstMenu.do?metod=istgosterge (EriĢim Tarihi: 20 ġubat 2015).
• Yıldırım, S. (2005). BeĢeri Sermaye Birikimi ve Ekonomik Büyüme: Teori ve Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Yıldız, O. (2014). Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Bölgesel Rekabet Gücünün Artırılmasında Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Rolü: GEKA Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Yılmaz, B. (2011), Kalkınma Politikalarında DeğiĢim: Bölgesel Kalkınma Ajansları, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• YumuĢak, Ġ.G. (2008). “BeĢeri Sermayenin Ġktisadi Önemi ve Türkiye’nin BeĢeri Sermaye Potansiyeli”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı:55, 3-48.
• YumuĢak, Ġ.G. ve Yıldırım, D.Ç. (2009). “Sağlık Harcamaları Ġktisadi Büyüme Üzerine Ekonometrik Bir Ġnceleme”, The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, Vol.IV, 57-70.
• YumuĢak, Ġ.G. ve Bilen, M. (2000). “Gelir Dağılımı - BeĢeri Sermaye ĠliĢkisi ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:1, 77-96.