Çevirme Formasyonu’nun (Kırıkkale) Eosen Mikropaleontolojisi

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 10, 04.06.2025

Aslı Karabaşoğlu , Büşra Tezel

Öz

Kırıkkale güneydoğusunda; Ceritkale ve Hacıaliobası civarında transgresif özellikli Çevirme Formasyonu'nun sığ kesimlerinde yüzeyleyen kireçtaşları yeralmaktadır. Dulkadirli Kireçtaşı Üyesi olarak adlandırılan birim Nummulites ve mercan, gastropod ve bivalvia kavkıları içeren, gri renkli, orta-kalın katmanlı, kumlu-siltli ve masif kireçtaşlarından oluşur ve Çevirme Formasyonu ile yanal-düşey yönde geçişlidir.
Arazi çalışmalarında 40 adet örnek alınmış, alınan örneklerin paleontolojik değerlendirmeleri sonucunda Eosen yaşlı Alveolina pasticillata, Gyroidinella magna, Sphaerogypsina globula, Neorotalia vienotti, Valvulina orali, Nummulites sp., Ornatorotalia sp., Operculina sp., Gyroidinella sp., Textulariidae, Miliolidae’den oluşan foraminifer topluluğu saptanmıştır. Kireçtaşları Folk (1959) bileşim ve Dunham (1962)doku ağırlıklı sınıflandırmalarına göre istiftaşı ve bağlamtaşı olarak sınıflandırılmıştır.
Çalışma alanında saptanan bentik foraminifer sığ denizel sıcak karbonatça zengin ortamları, özellikle kıta sahanlığı ve kıyı bölgelerini temsil eder.

Anahtar Kelimeler

Kırıkkale , Ceritkale , Hacıaliobası , Mikropaleontoloji , Eosen

Eocene Micropaleontology Of The Çevirme Formation (Kırıkkale)

Öz

In the southeast of Kırıkkale; around Ceritkale and Hacıaliobası, there are limestones that surface in the shallow parts of the transgressive Çevirme Formation. The unit called Dulkadirli Limestone Member consists of gray-colored, medium-thick layered, sandy-silty and massive limestones containing Nummulites and coral, gastropod and bivalvia shells and is lateral-vertical transitional with the Çevirme Formation.
40 samples were taken in field studies, and as a result of the paleontological evaluations of the samples taken, a foraminiferal community consisting of Eocene-aged Alveolina pasticillata, Gyroidinella magna, Sphaerogypsina globula, Neorotalia vienotti, Valvulina orali, Nummulites sp., Ornatorotalia sp., Operculina sp., Gyroidinella sp., Textulariidae, Miliolidae was determined. Limestones are classified as packstone and boundstone according to Folk (1959) composition and Dunham (1962) texture-weighted classifications. Benthic foraminifera detected in the study area represent shallow marine hot carbonate-rich environments, especially continental shelves and coastal areas.

Anahtar Kelimeler

Kırıkkale , Ceritkale , Hacıaliobası , Micropaleontology , Eocene

Kaynakça

• [1] Schmidt, C. C., (1960). AR/MEM/ 365-366 -367 sahalarının nihai terk raporu, Pet. İş. Gn. Müd. (yayınlanmamış), Ankara.
• [2] Kara H., (1991). 1/100.000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları serisi, Kırşehir-G 18 paftası, No: 37, MTA, Ankara.
• [3] Norman, T., (1972). Ankara Yahşihan bölgesinde Üst Kretase-Alt Senozoyik istifinin stratigrafisi, TJKurultayı Bülteni, XV, 2, 180-276.
• [4] Oktay, F. Y., (1981). Savcılı-Büyükoba (Kaman) çevresinde Orta Anadolu masifi tortul örtüsünün jeolojisi ve sedimantolojisi, İTÜ Maden Fak., (Yayımlanmamış Doçentlik Tezi), İstanbul.
• [5] Kara, H. ve Dönmez, M., (1990). 1/100.000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji haritaları serisi, Kırşehir-G 17 paftası, No: 34, MTA, Ankara.
• [6] Dönmez, M., Bilgin, Z.R., Akçay, A.E., Kara, H., Yergök, A.H., Esentürk, K. (2005). 1/100.000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları serisi, Kırşehir-İ31 paftası, No: 46, MTA, Ankara.
• [7] Baykal, F., (1943). Kırıkkale-Kalecik ve Keskin-Bala mıntıkasındaki jeolojik etütler, MTA Rap. No: 1448 (yayınlanmamış), Ankara.
• [8] Akıncı, A., Ünlügenç, U. C., (2008). Yahşihan (Kırıkkale) Civarının Tektono-Stratigrafisi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 84, Adana.
• [9] Sirel, E., Gündüz, H., (1976). Haymana (G Ankara) yöresi llerdiyen, Küiziyen ve Lütesiyen’deki Nummulites, Assilina ve Alveolina cinslerinin bazı türlerinin tanımlamaları ve stratigrafik dağılımları, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni., c. 19, 31-44, Ankara.
• [10] Çağatay, A., Rüksan, T., (1979). Vitişenit Minerali içeren Keskin -Karamağara Kurşun-Çinko Zuhurunun Mineralojisi ve Köken, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni., C. 22, 203-208, Ankara.
• [11] Ateş, A. (1995). Kırıkkale, Keskin ve Çevresinin Havadan Manyetik Anomalilerinin İncelenmesi, TMMOB, Jeofizik Mühendisleri Odası, Jeofizik 9-10, 35-40.
• [12] Meydan, M., (2005). Deliçerikli-salmanlı (Kırıkkale) Arasındaki Bölgenin Neotektoniği ve Depremselliği, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 57, Ankara.
• [13] Folk, R. L., (1959). Practical petrographic classification of limestones: AAPG Bulletin, 43, 1-38.
• [14] Dunham, R.J. (1962). Classification of carbonate rocks according to depositional texture.In: W.E. HAM (ed.) Classification of Carbonate Rocks.-American Association of Petroleum Geologists Memoir 1,108-121; Tulsa, Ok.
• [15] Schwager, C. (1883). Die Foraminiferen aus den Eocaenablagerungen der libyschen Wüste und Aegyptens. Palaeontographica, 30, 79–153.
• [16] Le Calvez, Y. (1949). Révision des foraminifères lutétiens du Bassin de Paris II, Rotaliidae et familles affines. Mémoires pour servir à l'explication de la carte géologique détaillée de la France. 1-53.
• [17] Greig, D. A. (1935). Rotalia viennoti, an important foraminiferal species from Asia Minor and western Asia. Journal of Paleontology, 9(6), 523–526.
• [18] Reuss, A. E., (1848). Die fossilen Polyparien des wiener Tertiarbeckens, Naturwissenchaftliche Abhandlungen, Wien 2 (1), 1-109.
• [19] İnan, N. (2003). Cocoarota orali n.sp. (Foraminifera) from Upper Maastrichtian-Lower Lutetian deposits of Turkey. Micropaleontology 49, 201-204.