Jean-Claude Coquet: A Life, A Theory

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 224 - 247, 31.12.2023

Sündüz Kasar

https://doi.org/10.58306/wollt.1387136

Öz

This article discusses the approach developed meticulously, over many years, by the French linguist and semiotician Prof. Dr. Jean-Claude Coquet, a principal figure of the Paris School of Semiotics, and which he eventually designated as the Theory of Instances of Enunciation. This approach integrates semiotics and phenomenology, as well as highlights the fact that the phenomena of language, reality, and existence are inseparable from one another. Jean-Claude Coquet traces the origins of his theory back to Aristotle, who he thinks may be the world's first phenomenologist, yet declares that Émile Benveniste, the linguist, is his greatest source of influence. Coquet indeed borrows the concepts that form the foundation of his theory from Benveniste, whose lectures he attended at Collège de France; however, he benefits from those concepts by enhancing their contents. This study examines the concepts of discourse, instance of enunciation, subject, subjectivity, and object, which exemplify the afore-mentioned concepts, and moreover, demonstrates how their contents are modified while transitioning from Benveniste's linguistics of enunciation to Coquet's Theory of Instances of Enunciation. Coquet not only modifies the contents of these concepts, but also proposes new concepts based on them and makes a typology of these modified concepts. This article also scrutinizes how the principle of reality, pioneered by Benveniste, finds a place in Coquet's theory and spotlights the way Coquet conceptualizes reality-truth relationships. Jean-Claude Coquet, who made significant contributions to modern-day semiotics through the authentic approach and concepts he suggested, is a leading scientist who has influenced many researchers. Built on a solid foundation, the Theory of Instances of Enunciation presents an approach that is adopted and utilized not only in the field of literary semiotics but also in the field of semiotics of translation.

Anahtar Kelimeler

Jean-Claude Coquet, theory of instances of enunciation, semiotics, phenomenology, semiotics of translation

Jean-Claude Coquet: Bir Yaşam, Bir Kuram

Öz

Bu makalede Paris Göstergebilim Okulu’nun başat figürlerinden Fransız dilbilimci ve göstergebilimci Prof. Dr. Jean-Claude Coquet’nin uzun yıllar boyunca büyük bir titizlikte geliştirdiği ve nihai aşamasında Söyleyenler Kuramı olarak adlandırdığı yaklaşımı ele alınmaktadır. Bu yaklaşım göstergebilim ile görüngübilimi birleştirmekte ve dil, gerçeklik ve varlık olgularının birbirinden ayrılmaz nitelikte olduklarına dikkat çekmektedir. Jean-Claude Coquet kuramının çıkış noktasını dünyanın ilk görüngübilimcisi olabileceğini düşündüğü Aristoteles’e kadar götürmekte ancak kendisi üzerindeki en büyük etkinin dilbilimci Émile Benveniste’e ait olduğunu belirtmektedir. Gerçekten de Coquet Collège de France’ta derslerini izlediği Benveniste’ten kendi kuramının temellerini oluşturan kavramları alır ama bu kavramları, her birinin içeriğini geliştirerek kullanır. Çalışmada söz konusu bu kavramlardan söylem, söyleyen, özne, öznelik yetisi ve nesne kavramları ele alınıp Benveniste’in sözceleme dilbiliminden Coquet’nin Söyleyenler Kuramına geçişte içeriklerinin nasıl yenilendiği gösterilmektedir. Coquet yalnızca bu kavramların içeriklerini yenilemekle kalmaz, bu kavramlardan yola çıkarak yeni kavramlar da önerir ve yenilenen bu kavramların türsel sınıflandırmalarını da yapar. Makalede ayrıca yine Benveniste’in öncülüğünü yaptığı gerçeklik ilkesinin Coquet’nin kuramında nasıl bir yer bulduğu irdelenmekte ve Jean-Claude Coquet’nin gerçeklik – hakikat ilişkilerini nasıl kavramlaştırdığına mercek tutulmaktadır. Önerdiği özgün yaklaşım ve kavramlarla günümüz göstergebilimine önemli katkılar sağlamış olan Jean-Claude Coquet birçok araştırmacıyı etkilemiş öncü bir bilim insanıdır. Çok sağlam bir zemine oturan Söyleyenler Kuramı yalnızca edebiyat göstergebilimi alanında değil çeviri göstergebilimi alanında da izlenen ve yararlanılan bir yaklaşım sunar.

Anahtar Kelimeler

Jean-Claude Coquet, Söyleyenler Kuramı, göstergebilim, görüngübilim, çeviri göstergebilimi.

Kaynakça

• Benveniste, E. (1966), Problèmes de linguistique générale, 1, Paris: Gallimard.
• Benveniste, E. (1974), Problèmes de linguistique générale, 2, Paris: Gallimard.
• Benveniste, E. (2012), Dernières leçons, Paris: EHESS, Gallimard, Seuil.
• Catinchi, P.-J. (2023) La mort du linguiste Jean-Claude Coquet, Le Monde, 18 Ocak 2023, erişim adresi: https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2023/01/18/la-mort-du-linguiste-jean-claude-coquet_6158380_3382.html
• Constantini, M., Darrault-Harris, I. (1996), Sémiotique, Phénoménologie, Discours. Du corps présent au sujet énonçant, Hommage à Jean-Claude Coquet, Paris: L’Harmattan.
• Coquet, J.-C. (1972), Poétique et linguistique, A. J. Greimas vd. içinde, Essais de sémiotique poétique (26-44) Paris: Larousse.
• Coquet, J.-C. (1973), Sémiotique littéraire, Paris: Mame.
• Coquet, J.-C. (1982), Göstergebilimsel araştırmaların doğuşu, çev. Ayşe Kıran, Yazko, 9, 140-144.
• Coquet, J.-C. (1983), Göstergebilim üzerine seçme parçalar: 1. Paris Okulu, çev. Mehmet Rifat (165-167); 2. Göstergebilimin gelişmesi, çev. Ayşe (Eziler) Kıran (167); 3. Göstergebilim kuramı, çev. Ayşe (Eziler) Kıran (168). Yazko Çeviri, 13, 165-168.
• Coquet, J.-C. (1984-1985), Le discours et son sujet, 1-2, Paris: Klincksieck.
• Coquet, J.-C. (1986), La sémiotique de l’école de Paris, M. GUİLLAUME içinde, L’état des sciences sociales en France (332-335), Paris: Éditions La Découverte.
• Coquet, J.-C. (1987), Instances d'énonciation et modalités. Le loup et l'agneau, de La Fontaine (1,10), Cahiers du Département des Langues et des Sciences du Langage, 4, 91-103; Cruzeiro semiotico, 6, 5-14.
• Coquet, J.-C. (1997), La quête du sens. Le langage en question, Paris: Presses Universitaires de France.
• Coquet, J.-C. (2007), Phusis et Logos. Une phénoménologie du langage, Paris: Presses Universitaires de Vincennes.
• Coquet, J.-C. (2008), Le logos, une aporie linguistique ?, Cahiers de praxématique [online], 51, Online since 01 January 2013, erişim tarihi: 14 Mart 2022. URL : http://journals.openedition.org/praxematique/1063
• Coquet, J.-C. (2011), Les prédicats somatiques, Littérature, 163, 102-107. https://www.cairn.info/revue-litterature-2011-3-page-102.htm#:~:text=En%20explicitant%20le%20concept%20linguistique,analytique%20%C3%A0%20travers%20trois%20exemples.
• Coquet, J.-C. (2014), Problématique du non-sujet, Actes Sémiotiques [en ligne], 117, erişim tarihi: 29/12/2020. https://www.unilim.fr/actes-semiotiques/5106
• Coquet, J.-C. (2016a), À propos de l’écriture dans la phénoménologie du langage: Benveniste, Merleau-Ponty et quelques autres (s. 59-151), I. Fenoglio vd., içinde, Autour d’Émile Benveniste, Paris: Seuil.
• Coquet, J.-C. (2016b), Quelques repères historiques pour une analyse de l’énonciation (d’Aristote à Benveniste), Littérature [en ligne], 183. https://www.cairn.info/revue-litterature-2016-3-page-129.htm
• Coquet, J.-C. (2020a), Sözceleyenler ve kiplikler: La Fontaine’in Kurtla Kuzu adlı fablı, çev. Sündüz Öztürk Kasar, Dünya Dilleri, Edebiyatları ve Çeviri Çalışmaları Dergisi/ Journal of Academic Studies in World Languages, Literatures and Translation (DEÇ/WOLLT), 1(1), 92-115. https://dergipark.org.tr/tr/pub/wollt/issue/64617/986180
• Coquet, J.-C. (2020b), Yükümsüz özne sorunsalı, çev. Sündüz Öztürk Kasar, Dünya Dilleri, Edebiyatları ve Çeviri Çalışmaları Dergisi/ Journal of Academic Studies in World Languages, Literatures and Translation (DEÇ/WOLLT). 1(2), 187-199. https://dergipark.org.tr/tr/pub/wollt/issue/64618/986524
• Coquet, J.-C. (2021a), Bedensel yüklemler, çev. Sündüz Öztürk Kasar, Dünya Dilleri, Edebiyatları ve Çeviri Çalışmaları Dergisi/ Journal of Academic Studies in World Languages, Literatures and Translation (DEÇ/WOLLT). 2(1), 91-104. https://dergipark.org.tr/tr/pub/wollt/issue/64622/986693
• Coquet, J.-C. (2021b), Sözcelem çözümlemesi için (Aristoteles’ten Benveniste’e) birkaç tarihsel gönderim, çev. Sündüz Öztürk Kasar, Dünya Dilleri, Edebiyatları ve Çeviri Çalışmaları Dergisi/ Journal of Academic Studies in World Languages, Literatures and Translation (DEÇ/WOLLT), 2(2), 234-250. https://dergipark.org.tr/tr/pub/wollt/issue/67577/1030004
• Coquet, J.-C. (2022a), Phénoménologie du langage, Limoges: Lambert-Lucas.
• Coquet, J.-C. (2022b), Approches théoriques de texte littéraire, Phénoménologie du langage (s. 123-133) Limoges: Lambert-Lucas.
• Coquet, J.-C. (2022c), Logos, dilde çözümsüz bir çelişki midir?, çev. Sündüz Öztürk Kasar, Dünya Dilleri, Edebiyatları ve Çeviri Çalışmaları Dergisi/ Journal of Academic Studies in World Languages, Literatures and Translation (DEÇ/WOLLT), 3(1), 118-136. https://dergipark.org.tr/tr/pub/wollt/issue/71013/1125803
• Coquet, J.-C. (2022d), Yazınsal metinlere kuramsal yaklaşımlar, çev. Sündüz Öztürk Kasar, Dünya Dilleri, Edebiyatları ve Çeviri Çalışmaları Dergisi/ Journal of Academic Studies in World Languages, Literatures and Translation (DEÇ/WOLLT). 3(2), 234-251. https://dergipark.org.tr/en/pub/wollt/issue/74699/1215464
• Coquet, J.-C. vd. (1982), Sémiotique. L’École de Paris. Paris: Hachette Université.
• Coquet, J.-C., Öztürk Kasar, S. (2003), Discours, Sémiotique et Traduction. Hommage à Émile Benveniste au centenaire de sa naissance / Söylem, göstergebilim ve çeviri, doğumunun yüzüncü yılında Émile Benveniste’e saygı, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Fenoglio, I. vd. (2016). Autour d’Émile Benveniste, Paris: Seuil.
• Fenoglio, I. (2016). Le pré-nom et ses marges: d’Ezra à Émile (s. 329-376), I. Fenoglio vd., içinde, Autour d’Émile Benveniste, Paris: Seuil.
• Greimas, A. J. vd. (1972), Essais de sémiotique poétique, Paris: Larousse.
• Kristeva, J. (2012), Émile Benveniste, un linguiste qui ne dit ni ne cache, mais signifie, É. Benveniste içinde, Dernières leçons (s. 13-40), Paris: EHESS, Gallimard, Seuil.
• Öztürk Kasar, S. (2007), Pour une typologie des non-sujets: au carrefour de la sémiotique et de la phénoménologie, Sémio 2007: Rencontres sémiotiques: les interfaces disciplinaires, des théories aux pratiques professionnelles, Paris: Association française de sémiotique.
• Öztürk Kasar, S. (2012), Jean-Claude Coquet ile bir dil görüngübilimine doğru, XII. Uluslararası dil, yazın & deyişbilim sempozyumu bildirileri, cilt I, (s. 427-433) Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Öztürk Kasar, S. (2017), Jean-Claude Coquet ve Söyleyenler Kuramı, İ. Onursal Ayırır ve E. Korkut içinde, Prof. Dr. Ayşe Eziler Kıran’a armağan (s.183-199), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Öztürk Kasar, S. (2019), Analyser pour traduire La Route des Flandres de Claude Simon. Approche sémiotique entre phusis et logos, Des mots aux actes, 7, 2018, Sémantique(s), sémiotique(s) et traduction, 237-255.
• Öztürk Kasar, S. (2020), Tracer un itinéraire sémiotique pour une traduction exprimentale: traduire en turc La Route des Flandres de Claude Simon, M. Kuleli ve D. Tuna içinde, Dil, edebiyat ve çeviri odağında kavramsal okumalar (s. 1-31), Ankara: Nobel.
• Öztürk Kasar, S. (2022), Çevirmek için çözümlemek: Claude Simon’un Flandra Yolu adlı yapıtına phusis ve logos arasında göstergebilimsel bir yaklaşım, çev. Didem Tuna, M. Kuleli ve D. Tuna içinde, Edebiyat kuramı odağında çeviri amaçlı çözümlemeler (s. 11-30) Konya: Eğitim Yayınevi.
• Saussure, F. de (1964), Cours de linguistique générale, Paris: Payot.
• Saussure, F. de (1998), Genel dilbilim dersleri, çev. Berke Vardar, İstanbul: Multilingual.
• Todorov, T. (2012), Émile Benveniste, le destin d’un savant, É. Benveniste içinde, Dernières leçons (s. 181-195), Paris: EHESS, Gallimard, Seuil.