Kamusal Alanın Krizi Bağlamında Yurttaşlık ve Eylem: Arendt’in Siyaset Felsefesinde Kuramsal Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 274 - 284, 27.10.2025

Alper Kasımoğlu

Öz

Hannah Arendt’in siyasal düşüncesi temelinde hazırlanan bu çalışma, kamusal alan kavramının Antik Yunan’dan günümüze kadar geçirdiği dönüşümü, modern toplumda yaşanan işlev kaybını ve bunun yurttaşlık, temsil ve siyasal katılım üzerindeki etkilerini ele alır. Çalışmada Arendt’in birincil metinlerine dayalı metin analizi ile seçili literatürün karşılaştırmalı kavramsal okuması kullanılmıştır. Bu çerçevede kapsam kuramsal kaynaklarla sınırlandırılmış, veri toplama faaliyeti gerçekleştirilmemiştir. Çalışmanın amacı, Arendt’in kamusal alan ve eylem kavramları aracılığıyla modern demokrasilerdeki temsil–katılım kopuşunu açıklamak ve yurttaşlığın güçlendirilmesine yönelik ilkeler önermektir. Analiz, Arendt’in çerçevesinin söz konusu kopuşu açıklamada güçlü bir iskelet sunduğunu ve aktif yurttaşlık ile çoğulluk ilkeleri üzerinden çözüm yönlendirmeleri üretebildiğini göstermektedir. Antik polis modelinden hareketle özgürlük, çoğulluk ve aktif yurttaşlık ilkeleri tartışılmıştır. Elde edilen kuramsal bulgular ışığında, kamusal alanın gerilemesi demokratik meşruiyet ile toplumsal öznellikte çözülmelere zemin hazırlayabilmektedir. Böylece çalışma, kamusal alan–eylem–yurttaşlık üçlüsünü bütüncül bir çerçevede birleştirerek, özellikle temsil ve katılım ilişkilerine odaklanan kuramsal bir perspektif sunmakta ve literatürdeki tartışmalara katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamusal Alan , Siyasal Eylem , Yurttaşlık , Temsil , Katılım , Hannah Arendt.

Citizenship and Action in the Context of the Crisis of the Public Sphere: A Theoretical Analysis in Arendt’s Political Philosophy

Öz

Grounded in Hannah Arendt’s political thought, this article examines the transformation of the public sphere from ancient Greece to the present, its functional erosion in modern societies, and the implications for citizenship, representation, and political participation. The study combines textual analysis of Arendt’s primary works with a comparative conceptual reading of selected scholarship. Accordingly, the scope is limited to theoretical sources and no empirical data were collected. The aim is to explain the representation–participation disconnect in contemporary democracies through Arendt’s concepts of the public sphere and action, and to distil principles for strengthening citizenship. The analysis indicates that Arendt’s framework provides a robust scaffold for accounting for this disconnect and for generating guidance grounded in plurality and active citizenship. Drawing on the ancient polis model, the article discusses freedom, plurality, and active citizenship. In light of the theoretical findings, the erosion of the public sphere may facilitate deteriorations in democratic legitimacy and social subjectivity. The article thus integrates public sphere, action, and citizenship within a coherent frame, offering a theory-driven perspective-particularly on relations between representation and participation-and contributing to ongoing debates in the literature.

Anahtar Kelimeler

Public Sphere , Political Action , Citizenship , Representation , Participation , Hannah Arendt

Kaynakça

• Altunok, G. (2007). Şiddetin eleştirisi olarak iktidar: Arendt ve Foucault. Doğu Batı, (43), 51-74.
• Arendt, H. (2010). Geçmişle gelecek arasında (B. S. Şener, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2011a). İnsanlık durumu (B. S. Şener, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2011b). Şiddet üzerine (B. Peker, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2012). Devrim üzerine (O. E. Kara, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2014a). Totalitarizmin kaynakları / 3: Totalitarizm (İ. Serin, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2014b). Totalitarizmin kaynakları / 2: Emperyalizm (B. S. Şener, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holokaust (S. Sertabiboğlu, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Benhabib, S. (2003). The reluctant modernism of Hannah Arendt (2nd ed.). Lanham, MD: Rowman and Littlefield.
• Berktay, F. (2012). Dünyayı bugünden sevmek: Hannah Arendt’in politika anlayışı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Berktay, F. (2015). Tarihin cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çelik, F. (2024). Millî kimlik ve millî kimlik tartışmalarında “yurttaşlık bilinci”nin yeri ve önemi: Tarihsel ve kuramsal bir çözümleme denemesi. Türkiye Günlüğü, (159), 77–97.
• Dalton, R. J. (2008). Citizenship norms and the expansion of political participation. Political Studies, 56(1), 76-98.
• D’Entrèves, M. P. (1993). Hannah Arendt ve yurttaşlık kavramı (E. Başer, Çev.). Birikim, (55), 58-67.
• Finley, M. I. (1985). Democracy ancient and modern (Expanded ed.). London: Chatto and Windus.
• Habermas, J. (2015). Kamusallığın yapısal dönüşümü (M. Sancar, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hansen, M. H. (1991). The Athenian democracy in the age of Demosthenes. Oxford: Basil Blackwell.
• Isin, E. ve Nielsen, G. M. (2008). Acts of citizenship. London: Zed Books.
• Isin, E. ve Turner, B. S. (Ed.). (2002). Handbook of citizenship studies. London: Sage.
• Marshall, T. H. (1950). Citizenship and social class. Cambridge: Cambridge University Press.
• Mouffe, C. (1992). Democratic citizenship and the political community. C. Mouffe (Ed.), Dimensions of radical democracy: Pluralism, citizenship, community içinde (225-239. ss.). London: Verso.
• Norris, P. (2011). Democratic deficit: Critical citizens revisited. New York: Cambridge University Press.
• Ober, J. (1989). Mass and elite in democratic Athens: Rhetoric, ideology and the power of the people. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Öztan, G. G. (2006). ‘Politik olan’a itibarını iade teşebbüsü: Hannah Arendt üzerine. Doğu Batı, (36), 99-111.
• Papacharissi, Z. (2010). A private sphere: Democracy in a digital age. Cambridge: Polity Press.
• Sintomer, Y. (2010). Katılımcı demokrasi ve yurttaş meclisleri üzerine. Toplum ve Demokrasi, 4(7), 25-30. (Türkiye örnekliğinde yurttaş konseyleri)
• Smith, J. (2009). Social movements for global democracy. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
• Taylor, C. (1994). Multiculturalism: Examining the politics of recognition (A. Gutmann, Ed.). Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Taylor, C. (1995). Philosophical arguments. Cambridge, MA: Harvard University Press. Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). 2023 genel seçim istatistikleri (Basın Bülteni, 1 Haziran 2023). Ankara: TÜİK.
• Vernant, J.-P. (1996). Eski Yunan’da söylen ve toplum (M. E. Özcan, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Young, I. M. (1989). Polity and group difference: A critique of the ideal of universal citizenship. Ethics, 99(2), 250-274.
• Young, I. M. (1990). Justice and the politics of difference. Princeton, NJ: Princeton University Press.