KİŞİ BAŞINA DÜŞEN KARBONDİOKSİT EMİSYONUNUN (CO2) YAKINSAMASI: FOURIER PANEL DURAĞANLIK TESTİNDEN BULGULAR

Yıl 2022, , 239 - 252, 08.10.2022

Ahmet Kardaşlar

https://doi.org/10.11611/yead.1061857

Öz

Son dönemlerde çevre kirliliği ve küresel ısınma (iklim değişikliği) sorunlarına yönelik olarak küresel ölçekte artan bir endişenin oluştuğu dikkat çekmektedir. Söz konusu sorunların temelinde ise ülkelerin ekonomik büyüme performanslarını arttırma çabaları doğrultusunda neden oldukları karbondioksit emisyonları yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı ise küresel ölçekte en fazla karbon salınımına (yani çevre kirliliğine) neden olan 20 ülke için kişi başına düşen CO2 emisyonunun yakınsama özelliği gösterip göstermediğini araştırmaktır. Çalışma dönemi 1965-2020 yıllık gözlemleri kapsamaktadır. Analizler Li, Ranjbar ve Chang (2015) tarafından geliştirilen kırılmalı Fourier panel durağanlık testi ile gerçekleştirilmiştir. Panelin geneli için elde edilen durağanlık bulguları, kişi başına düşen nispi CO2 emisyonunun durağanlığını ifade eden boş hipotezin reddedilemediğini ve dolayısıyla panelin durağan olduğunu ortaya koymaktadır. Öte yandan bireysel durağanlık test sonuçları ise 16 ülke (Almanya, Birleşik Krallık, Brezilya, Çin, Endonezya, Güney Afrika, İran, İtalya, Hindistan, Japonya, Kanada, Meksika, Polonya, Suudi Arabistan, Türkiye ve Vietnam) için kişi başına düşen nispi CO2 emisyonu serisinin durağan olduğuna ve bu ülkeler için yakınsama hipotezinin geçerli olduğuna işaret etmektedir. Diğer bir ifadeyle, söz konusu ülkelerde kişi başına düşen CO2 emisyonuna yönelik şoklar geçici bir özellik göstermektedir. Bu durum dünyada çevre kirliliğine en fazla neden olan ülkelerin, kişi başına düşen CO2 emisyonu parametreleri ile ilgili (gelecekte izleyeceği trende yönelik) tahminlerin yapılmasına imkan sağlamaktadır. Bununla birlikte yakınsamaya yönelik bulgular, Kyoto Protokolü çerçevesinde, ülkelerin emisyon azaltma yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine ve beraberinde iklim politikalarına uyum gösterebilmelerine katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Karbondioksit Emisyonu, Çevre Kirliliği, Fourier Panel Durağanlık Testi

Kaynakça

• Acaravcı, A. (2013). Yapısal kırılmalar ve karbon emisyonu: Kıta Avrupa ülkeleri için ampirik bir uygulama. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 1-11.
• Ahmed, M., Khan, A. M., Bibi, S., & Zakaria, M. (2017). Convergence of per capita CO2 emissions across the globe: insights via wavelet analysis. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 75, 86-97.https://doi.org/10.1016/j.rser.2016.10.053
• Aldy, J. E. (2006). Per capita carbon dioxide emissions: convergence or divergence?. Environmental and Resource Economics, 33(4), 533-555. https://doi.org/10.1007/s10640-005-6160-x
• Apergis, N., & Payne, J. E. (2020). NAFTA and the convergence of CO2 emissions intensity and its determinants. International Economics, 161, 1-9.https://doi.org/10.1016/j.inteco.2019.10.002
• Aslan, A. (2009). Kişi Başına Karbon Dioksit Emisyon Yakınsama Analizi: 1950-2004. Ege Akademik Bakış, 9(4), 1427-1439.
• Bai, J., & Perron, P. (1998). Estimating and testing linear models with multiple structural changes. Econometrica, 47-78.https://doi.org/10.2307/2998540
• Barassi, M. R., Cole, M. A., & Elliott, R. J. (2008). Stochastic divergence or convergence of per capita carbon dioxide emissions: re-examining the evidence. Environmental and Resource Economics, 40(1), 121-137. https://doi.org/10.1007/s10640-007-9144-1
• Becker, R., Enders, W., & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x
• BP (2021). Statistical reviewofworld energy. (70th edition). https://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html Erişim Tarihi: 25.12.2021
• Camarero, M., Picazo-Tadeo, A. J., & Tamarit, C. (2013). Are the determinants of CO2 emissions converging among OECD countries?. Economics Letters, 118(1), 159-162.https://doi.org/10.1016/j.econlet.2012.10.009
• Carrion-i-Silvestre, J. L., del Barrio-Castro, T., & Lopez-Bazo, E. (2005). Breaking the panels: an application to the GDP per capita. The Econometrics Journal, 159-175.
• Christidou, M., Panagiotidis, T., & Sharma, A. (2013). On the stationarity of per capita carbon dioxide emissions over a century. Economic Modelling, 33, 918-925. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2013.05.024
• Churchill, S. A., Inekwe, J., & Ivanovski, K. (2020). Stochastic convergence in per capita CO2 emissions: Evidence from emerging economies, 1921–2014. Energy economics, 86, 104659. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2019.104659
• Enders, W., & Lee, J. (2012). A unit root test using a Fourier series to approximate smooth breaks. Oxford bulletin of Economics and Statistics, 74(4), 574-599.https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.2011.00662.x
• Jobert, T., Karanfil, F., & Tykhonenko, A. (2010). Convergence of per capita carbon dioxide emissions in the EU: legend or reality?. Energy Economics, 32(6), 1364-1373. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2010.03.005
• Kwiatkowski, D., Phillips, P. C., Schmidt, P., & Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root: How sure are we that economic time series have a unit root?. Journal of econometrics, 54(1-3), 159-178.https://doi.org/10.1016/0304-4076(92)90104-Y
• Lee, C. C., & Chang, C. P. (2008). New evidence on the convergence of per capita carbon dioxide emissions from panel seemingly unrelated regressions augmented Dickey–Fuller tests. Energy, 33(9), 1468-1475.https://doi.org/10.1016/j.energy.2008.05.002
• Lee, C. C., Chang, C. P., & Chen, P. F. (2008). Do CO2 emission levels converge among 21 OECD countries? New evidence from unit root structural break tests. Applied Economics Letters, 15(7), 551-556.https://doi.org/10.1080/13504850500426236
• Li, J. P., Ranjbar, O., & Chang, T. (2017). Unemployment hysteresis in PIIGS countries: a new test with both sharp and smooth breaks. The Singapore Economic Review, 62(05), 1165-1177.https://doi.org/10.1142/S0217590815500782
• Li, X. L., Tang, D. P., & Chang, T. (2014). CO2 emissions converge in the 50 US states—sequential panel selection method. Economic Modelling, 40, 320-333. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2014.04.003
• Maddala, G. S., & Wu, S. (1999). A comparative study of unit root tests with panel data and a new simple test. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 61(S1), 631-652.https://doi.org/10.1111/1468-0084.0610s1631
• Matsuki, T., & Pan, L. (2021). Per capita carbon emissions convergence in developing Asia: A century of evidence from covariate unit root test with endogenous structural breaks. Energy Economics, 99, 105326.https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105326
• Nazlıoğlu, S., Payne, J. E., Lee, J., Rayos-Velazquez, M., & Karul, C. (2021). Convergence in OPEC carbon dioxide emissions: Evidence from new panel stationarity tests with factors and breaks. Economic Modelling, 100, 105498.https://doi.org/10.1016/j.econmod.2021.105498
• Nguyen Van, P. (2005). Distribution dynamics of CO 2 emissions. Environmental and Resource Economics, 32(4), 495-508. https://doi.org/10.1007/s10640-005-7687-6
• Panopoulou, E., & Pantelidis, T. (2009). Club convergence in carbon dioxide emissions. Environmental and Resource Economics, 44(1), 47-70. https://doi.org/10.1007/s10640-008-9260-6
• Payne, J. E. (2020). The convergence of carbon dioxide emissions: a survey of the empirical literature. Journal of Economic Studies, 47(7), 1757-1785.https://doi.org/10.1108/JES-12-2019-0548
• Pesaran, M. H., Ullah, A., & Yamagata, T. (2008). A bias‐adjusted LM test of error cross‐section independence. The Econometrics Journal, 11(1), 105-127.https://doi.org/10.1111/j.1368-423X.2007.00227.x
• Romero-Ávila, D. (2008). Convergence in carbon dioxide emissions among industrialised countries revisited. Energy Economics, 30(5), 2265-2282. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2007.06.003
• Shahbaz, M., Khraief, N., & Hammoudeh, S. (2018). How do carbon emissions respond to economic shocks? Evidence from low-, middle-, and high-income countries. The Journal of Energy and Development, 44(1/2), 161-196.
• Strazicich, M. C., & List, J. A. (2003). Are CO2 emission levels converging among industrial countries?. Environmental and Resource Economics, 24(3), 263-271. https://doi.org/10.1023/A:1022910701857
• Tiwari, A. K., Kyophilavong, P., & Albulescu, C. T. (2016). Testing the stationarity of CO2 emissions series in Sub-Saharan African countries by incorporating nonlinearity and smooth breaks. Research in International Business and Finance, 37, 527-540.https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2016.01.005
• Topallı, N. (2021). Düşük gelirli ülkelerde kişi başına karbondioksit emisyonu durağanlığının test edilmesi: Doğrusal olmayan birim kök analizi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(3), 608-626. https://doi.org/10.30784/epfad.899797
• Ulucak, R., & Erdem, E. (2012). Çevre-İktisat İlişkisi ve Türkiye’de Çevre Politikalarının Etkinliği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 4(6), 78-98.
• Westerlund, J., & Basher, S. A. (2008). Testing for convergence in carbon dioxide emissions using a century of panel data. Environmental and Resource Economics, 40(1), 109-120. https://doi.org/10.1007/s10640-007-9143-2
• Yavuz, N. C., & Yılancı, V. (2013). Convergence in per capita carbon dioxide emissions among G7 countries: a TAR panel unit root approach. Environmental and Resource Economics, 54(2), 283-291. https://doi.org/10.1007/s10640-012-9595-x
• Yazgan, Ş., Mollavelioğlu, M. Ş., & Ceylan, R. (2016). İklim Değişimi Performans İndeksine Göre Ülkelerin CO2 Salınım Yoğunluk Performansının Yakınsama Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(2), 119-142.