Sağlık Bilimleri Fakültesi Ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı İle Bütüncül Tamamlayıcı Ve Alternatif Tıbba Karşı Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 192 - 201, 31.07.2025

Emine Değirmenci , Gülden Atan

Öz

Giriş: Sağlık bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerin güvenilir ya da güvenilir olmayan bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamalarını ayırt edebilmesinde sağlık okuryazarlığı düzeyi önemlidir. Bu çalışmada sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu ve sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıp hakkındaki tutum ve davranışlarını belirlenmesi ve sağlık okuryazarlığı düzeyi ile ilişkisinin araştırılması amaçlandı.
Gereç-Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte olan bu çalışma Mart-Haziran 2024 tarihleri arasında, Artvin Çoruh Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ile Artvin Çoruh Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi bölümlerinde 2023-2024 bahar döneminde kayıtlı öğrenciler ile yürütülmüş olup 513 öğrenci ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında, ‘‘Demografik Bilgi Formu’’, ‘‘Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ’’ ve ‘‘Bütüncül Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbba Karşı Tutum Ölçeği’’ kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, t-testi, Anova, Boferroni, pearson korelasyon ve regresyon analizleri kullanılırken, anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edildi.
Bulgular: Öğrencilerin sağlık okuryazarlığı ölçeği toplam ve bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutum ölçeği toplam puanları arasında anlamlı ilişki saptanmadı (F(1.511)=0.684, p=0.409, p>0.05).
Sonuç: Öğrencilerin yeterli düzeyde sağlık okuryazarlığına sahip oldukları, sağlık okuryazarlık düzeyinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumlarını anlamlı olarak etkilemediği, bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı da pozitif tutum sergiledikleri, kız öğrencilerin sağlık okuryazarlığı bakımından erkek öğrencilerden daha başarılı olduğu belirlendi. Sağlık okuryazarlığı ve bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumları arasındaki ilişkinin, kültürel inançlar, değerler ve kişisel deneyimler gibi diğer faktörlerden nasıl etkilenebileceğinin araştırılması, erkek öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeyinin arttırılması için desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tamamlayıcı ve alternatif tıp , Sağlık okuryazarlığı , Öğrenci

Etik Beyan

Artvin Çoruh Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu, Tarih: 15/02/2024; Sayı No: E-18457941-050.99-125199

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Tüm katılımcılara teşekkür ederiz.

Examınatıon Of The Relationship Between Health Literacy and Attitudes Towards Holistic, Complementary and Alternatıve Medicıne of Students of Faculty of Health Sciences and Vocatıonal School of Health Services

Öz

Objective: Health literacy level is important for students studying in health departments to distinguish reliable or unreliable holistic complementary and alternative medicine practices.This study aimed to determine the attitudes and behaviors of students of health services vocational school and health sciences faculty about holistic complementary and alternative medicine and to investigate its relationship with the level of health literacy.
Material-Methods: This descriptive and correlational study was conducted betweenMarch-June 2024 with students registered in the spring semester of 2023-2024 in the departments of Artvin Çoruh University, Faculty of Health Sciences, School of Health Services and Artvin Çoruh University, Faculty of Health Sciences, and was carried out with 513 students. ‘‘Demographic Information Form’’, ‘‘Health Literacy Scale’’ and ‘‘Holistic Complementary and Alternative Medicine Attitude Scale’’ were used in the data collection. Descriptive statistics, t-test, Anova, Boferroni, pearson correlasyon and regression analyzes were used in the evaluation of the data, and the significance level was accepted as p<0.05.
Results: No significant relationship was found between the students' total health literacy scale and total scores of the attitude towards holistic complementary and alternative medicine scale (F(1.511)=0.684, p=0.409, p>0.05).
Conclusion: It was determined that the students had sufficient health literacy, that their health literacy level did not significantly affect their attitudes towards holistic complementary and alternative medicine, that they also had positive attitudes towards holistic complementary and alternative medicine, and that female students were more successful than male students in terms of health literacy. It is recommended that the relationship between health literacy and attitudes towards holistic complementary and alternative medicine be investigated and that other factors such as cultural beliefs, values and personal experiences be used to support male students in order to increase their health literacy levels.

Anahtar Kelimeler

Complementary and alternative medicine , Health literacy , Student

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. Dehghan M, Mahlagha RD, et al. The relationship between use of complementary and alternative medicine and health literacy in chronically ill outpatient cases: a cross-sectional study in southeastern Iran. Frontiers in Public Health 2023(11): 988388. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.988388
• 2. Liu C, Wang D, et al. What is the meaning of health literacy? A systematic review and qualitative synthesis. Family Medicine and Community Health 2020; 8(2):e000351. http://fmch.bmj.com/lookup/doi/10.1136/fmch-2020-000351
• 3. Coughlin SS, Vernon M, et al. Health literacy, social determinants of health, and disease prevention and control. Journal of environment and health sciences 2020;6(1):3061. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33604453
• 4. Weinert C, Nichols E, et al. Be Wise: A complementary and alternative medicine health literacy skill-building programme. Health education journal 2021;80(3):327–36. https://doi.org/10.1177/0017896920974
• 5. Mortada EM. Evidence-based complementary and alternative medicine in current medical practice. Cureus 2024;16(1):e52041. https://doi.org/10.7759/cureus.52041
• 6. Rizvi SAA, Einstein GP, et al. Introduction to traditional medicine and their role in prevention and treatment of emerging and re-emerging diseases. Biomolecules 2022; 12(10):1442. https://doi.org/10.3390/biom12101442
• 7. Kete H, Ersoy S, et al. Physicians’ attitutes towards modern and complementary medicine. Ahi Evran Medical Journal 2023;7(3):371-380. https://doi.org/10.46332/aemj.1274716
• 8. Singh A, Kamath A. Attitude of medical students and doctors towards complementary, alternative and ıntegrative medicine: a single-center, questionnaire-based study. Journal of Pharmacopuncture 2021;24(2):84–90. https://doi.org/10.3831/KPI.2021.24.2.84
• 9. Almeida S, Pinto E, et al. Evaluating e-health literacy, knowledge, attitude, and health online ınformation in portuguese university students: a cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health 2024;21(3):271. https://doi.org/10.3390/ijerph21030271
• 10. Kühn L, Bachert P, et al. Health literacy among university students: a systematic review of cross-sectional studies. Frontiers in public health 2022;9:680999. https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.680999
• 11. Porsuk AÖ, Cerit Ç. Views of healthcare professionals to traditional and complementary medicine. International Journal of Traditional and Complementary Medicine Research 2021;2(3):146-152. https://doi.org/10.53811/ijtcmr.988323
• 12. Suka M, Odajima T, et al. The 14-item health literacy scale for Japanese adults (HLS-14). Environmental health and preventive medicine 2013; 18:407-415. https://doi.org/10.1007/s12199-013-0340-z
• 13. Türkoğlu N, Kılıç D. Sağlık okuryazarlığı ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması.Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2021; 24(1): 25-33. https://doi.org/10.17049/ataunihem.662054
• 14. Hyland ME, Lewith G, et al. Developing a measure of attitudes: the holistic complementary and alternative medicine questionnaire. Complementary therapies in medicine 2003; 11(1): 33-38. https://doi.org/10.1016/S0965-2299(02)00113-9
• 15. Erci B. Attitudes towards holistic complementary and alternative medicine: a sample of healthy people in Turkey. Journal of clinical nursing 2007;16(4):761-768. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2006.01655.x
• 16. Nguyen HT, Do BN, et al. Fear of COVID-19 scale—associations of ıts scores with health literacy and health-related behaviors among medical students. International journal of environmental research and public health 2020; 17(11): 4164. https://doi.org/10.3390/ijerph17114164
• 17. Çelik S, İstek Z, ve ark. Üniversite öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi: Bartın üniversitesi örneği. Istanbul Gelisim University Journal of Health Sciences 2021;(15):593-605. https://doi.org/10.38079/igusabder.976692
• 18. Okur E, Evcimen H, ve ark. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2021; 30(1);18-24. https://doi.org/10.17942/sted.629676
• 19. Akgül E, Tanrıkulu F, ve ark. Sağlık bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeyleri ile COVID-19 farkındalıkları. Etkili Hemşirelik Dergisi 2023;16(4):536–548. https://doi.org/10.46483/jnef.1375562
• 20. Tekbaş S, Dal YÜ, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinde sağlık okuryazarlığı düzeyinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Etkili Hemşirelik Dergisi 2024;17(1):74-84. https://doi.org/10.46483/deuhfed.1101234
• 21. Buran G, Kaçan YC. Hemşirelik öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı ile geleneksel ve tamamlayıcı tıp tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2023;12(1):118-125. https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.1039929
• 22. Matsumoto M, Nakayama K. Development of the health literacy on social determinants of health questionnaire in Japanese adults. BMC Public Health 2017;17:30. https://doi.org/10.1186/s12889-016-3971-3
• 23. Cinar N, Akduran F, et al. The attitudes of nursing students regarding the complementary and alternative medicine. Revista Eletrônica de Enfermagem 2016;18:1174-1174. https://doi.org/10.5216/ree.v18.37320
• 24. Koç E, Baltacı N, et al. Knowledge, use and attitude of intern nursing/midwifery students with regard to complementary and alternative medicine. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi 2018;3(1):10-16.
• 25. Şahin N, Aydın D, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumlarının değerlendirilmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;8(1):21–26.
• 26. İlhan AO, Sirekbasan S, et al. Evaluation of the knowledge levels and attitudes of health services vocational school students about traditional and complementary medicine. Ankara Medical Journal 2019;19(4):736–744. https://doi.org/10.17098/amj.651980
• 27. Köse E, Oturak G, ve ark. Bir grup tıp fakültesi öğrencisinde geleneksel ve tamamlayıcı tıp tutumu ve sağlık okuryazarlığı ilişkisinin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi 2021;11(2):373-380. https://doi.org/10.31832/smj.856587
• 28. Mahmoudian A, Hosseini E. Using complementary and alternative medicine in multiple sclerosis. Journal of Isfahan Medical School 2015; 32(320):2501-2510.
• 29. Movahed MM, Enayat H, et al. Women and non-conventional medicine: a study of related factors to the use of traditional and complementary medicine by women. Sadra Medical Journal 2019;7(3):273–286. https://doi.org/10.30476/smsj.2019.79295.0
• 30. Liu L, Tang Y, et al. Complementary and alternative medicine-practice, attitudes, and knowledge among healthcare professionals in New Zealand: an integrative review. BMC complementary medicine and therapies 2021;21:63. https://doi.org/10.1186/s12906-021-03235-z
• 31. Çakmak B, İnkaya B. Hemşirelik öğrencilerinin tamamlayıcı ve alternatif yaklaşım kullanma durumları ve sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Türkiye Sağlık Bilim ve Araştırmaları Dergisi 2022;5(2):19–33. https://doi.org/10.51536/tusbad.1084114
• 32. Keene MR, Heslop IM, et al. Complementary and alternative medicine use in cancer: A systematic review. Complementary Therapies in Clinical Practice 2019, 35: 33-47. https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2019.01.004
• 33. Ashraf M, Saeed H, et al. A cross-sectional assessment of knowledge, attitudes and self-perceived effectiveness of complementary and alternative medicine among pharmacy and non-pharmacy university students. BMC complementary and alternative medicine 2019;19:95. https://doi.org/10.1186/s12906-019-2503-y
• 34. Wode K, Henriksson R, et al. Cancer patients’ use of complementary and alternative medicine in Sweden: a cross-sectional study. BMC complementary and alternative medicine 2019; 19:1(62). https://doi.org/10.1186/s12906-019-2452-5
• 35. Dursun Sİ, Vural B, ve ark. Yetişkinlerde geleneksel/tamamlayıcı tıp tutumu ile sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı arasındaki ilişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi 2019;1(1):1–10.