Bir Bologna Değerlendirme Çalışması: Eğitim Yönetimi Lisansüstü Program Yeterliliklerine İlişkin Kazanımların İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 55 - 67, 01.04.2018

Şakir Çınkır Sevgi Yıldız

Öz

Yükseköğretim kurumlarında, etkili kalite güvence sisteminin göstergelerinden biri, öğrencilerin devam ettikleri program için belirlenen program yeterliliklerini kazanma düzeyleridir. Bu çalışmada, eğitim yönetimi lisansüstü programlarına devam eden/tamamlamış öğrencilerin program yeterliliklerine ilişkin kazanımlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel ve nitel yöntemler birlikte kullanılarak veri çeşitlemesi tekniği uygulanmıştır. Araştırmada ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak toplam 45 lisansüstü öğrenciye ulaşılmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen "Eğitim Yönetimi Lisansüstü Program Yeterlilikleri (EYLPY) Anketi" ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri SPSS programı ile analiz edilmiş, nitel verileri ise NVIVO programı aracılığıyla içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma bulguları lisansüstü öğrencilerin program yeterliliklerini orta düzeyde kazandıklarını göstermektedir. Yüksek lisans grubunun en az "öğrenme yetkinliği" boyutunda; en yüksek ise "iletişim ve sosyal yetkinlik" boyutunda yeterlilik kazandıkları belirlenmiştir. Doktora grubunun ise en az "bağımsız çalışabilme ve sorumluluk alabilme yetkinliği" boyutunda; en yüksek ise "öğrenme yetkinliği" boyutunda yeterlilik kazandıkları belirlenmiştir. Bununla beraber, katılımcılar Öğrenci Bilgi Sistemi (OBS), ders programı, öğretim üyelerine erişememe ve öğretim üyeleri ile iletişim konularında sorunlar yaşadıklarını belirtmiştir. Ayrıca katılımcılar ders değerlendirmelerin sübjektif olması ve danışmanlarından kaynaklanan çok sayıda sorun yaşadıklarını ifade etmiştir. Araştırma bulguları eğitim yönetimi program yeterliliklerinin öğrenciler tarafından istenen düzeyde kazanılmadığını göstermektedir. Bu nedenle, eğitim yönetimi programları yeniden değerlendirilmeli ve ulusal düzeyde standart bir program yeterlilikleri belirlenmelidir. Ayrıca programdaki eksikliklerin ivedilikle giderilmesi, zayıf yönlerin güçlendirilmesi geleceğin akademik kadrosuna potansiyel oluşturan lisansüstü öğrencilerin niteliğinin arttırılması için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Bologna süreci, eğitim yönetimi, lisansüstü programyeterlilikleri

The views of administrators and academic staff about the innovativeness and risk-taking behaviors of university administrators

Öz

One of the indicators of an effective quality assurance system in higher education institutions is the degree to which students acquire the program competences determined for the program they attend. In this study, it is aimed to evaluate the achievements of the graduate students in the field of educational administration programs in relation to the program competencies. In the study, the data triangulation was used. The research sample composed of 45 students. As a research sample techniques, the criterion sampling method was used. The data were collected by the "Education Administration Graduate Program Qualifications (EYLPY) Questionnaire" developed by the researchers. The data gathered by the questionnaires were analyzed by the SPSS program. The qualitative data of the study was analyzed by content analysis by using the NVIVO program. The findings of the research show that graduate students gained program qualifications at medium-level. The competences gained at least by MA students were the "learning competence"; and the highest was "communication and social competence" dimension. The competences s at least by the PhD. Students was the "ability to work independently and take responsibility"; and the highest was "learning competence" dimension. In addition, the participants stated that they have problems with the Student Information System (OBS), the curriculum, inability to access the faculty members and communication with the faculty members. Participants also stated that the course assessments were subjective and had a number of problems because of their advisors. The results show that the education administration and supervision program competencies are not acquired at the desired level by the students. For this reason, the education administration programs should be monitored evaluated and standardized program competencies should be established at the national level. In addition, the urgent elimination of deficiencies in the program and strengthening of weaknesses are important for developing the knowledge and skills of graduate students who have potential for future academic staff.

Anahtar Kelimeler

Bologna process, educational administration, graduate program competencies

Kaynakça

• Akgün, Ö. E., Güleç, İ. ve Bayrakçı, M. (2011). Lisansüstü derslerin yükseköğ- retim yeterlilikler çerçevesini karşılama düzeyi: Sakarya Üniversitesi örneği. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (UYK-2011), 27–29 Mayıs 2011, İstanbul.
• Alabaş, R., Kamer, S. T. ve Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişim- lerinde lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları so- runlar. e-International Journal of Educational Research 3(4), 89–107.
• Algan, F. M. (2011). AB eğitim politikalarını kim yönetiyor? Eğitim Bilim Toplum, 9(33), 41–59.
• Baran, H. (2015). Eğitim yönetimi, teftişi, planlaması ve ekonomisi lisansüstü programının okul yöneticisi yeterlilikleri bağlamında incelenmesi. Yayınlan- mamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bi- limleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Başer, N., Narlı, S. ve Günhan, B. (2005). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim almalarında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Dokuz Eylül Üniversi- tesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 130–135.
• Cardoso, A. R., Portela, M., Sá, C., and Alexandre, F. (2008). Demand for higher education programs: The impact of the Bologna process. CESifo Economic Studies, 54(2), 229–247.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among the five traditions (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çelik, Z. (2012). Bologna Süreci’nin Avrupa yükseköğretim sistemi üzerine etkileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(2), 100–105.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, kalite, uluslararasılaşma: Türkiye yükseköğreti- mi için bir yol haritası. Ankara: YÖK.
• Dalgıç, Y. G. (2008). Türk yükseköğretiminde öğretim elemanlarının Bologna Süreci kapsamındaki uygulamalara ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış dokto- ra tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Ankara.
• Demirtaşlı, N. (2002). Lisansüstü eğitim programlarına girişte lisansüstü eğitimi giriş sınavı (LES) sonucunun ve diğer ölçütlerin kullanımına ilişkin bir tarama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1–2), 61–70.
• Douglas, J., McClelland, R., and Davies, J. (2007). The development of a conceptual model of student satisfaction with their experience in high- er education. Quality Assurance in Education, 16(1), 19–35.
• Edinsel, K., Atalay, S., Atıcı, Y., Cangül, İ. N., Erdil, Y. Z., Erk, N., ... Yavuzcan, G. (2008). Bologna Sürecinin Türkiye’de uygulanması Bologna uzmanları ulusal takım projesi 2007–2008 sonuç raporu. Ankara: YÖK.
• Elmas, M. (2012). Bologna Süreci: Uygulama veya uygulayamama. Yükseköğ- retim ve Bilim Dergisi, 2(3), 137–141.
• Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede araştırma eğitimi. Yükseköğ- retim ve Bilim Dergisi, 2(3), 166–175.
• Erdoğan, A., Turan, A., Kaplan, M., Barlak, D., Laçin, E., Akın, ... Aslan, S. (2010). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: 66 soruda Bologna Süreci uygulamaları. Ankara: YÖK.
• Eurydice (2012). The European Higher Education Area in 2012: Bologna Process implementation report. 13 Ekim 2015 tarihinde <http://www.ehea. info/uploads/(1)/bologna%20process%20implementation%20report. pdf> adresinden elde edildi.
• Felder, P. P., and Arleth, M. T. (2016). Exploring the role of accreditation in supporting transfer and student mobility. International Journal of Higher Education, 5(1), 97–110.
• Günay, D. (2007). Yirmi birinci yüzyılda üniversite. 20 Nisan 2014 tarihinde ildaUniversite.pdf> adresinden elde edildi.
• Gömleksiz, M. N. ve Yıldırım, F. (2013). Lisansüstü eğitim alan öğrencilerin lisansüstü eğitime ilişkin görüşleri. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 27–29 Mayıs 2011, Sakarya.
• Gür, B. S. (2009). Yükseköğretim’de Avrupalılaşmanın ötesi. Mostar, 5(53), 40–43.
• Jacobs, B., and Ploeg, V. F. (2006). Guide to reform higher education: A European perspective. Economic Policy, 21(47), 535–592.
• Karakütük, K., Aydın, A., Abalı, G. ve Yıldırım, S. (2008). Lisansüstü öğre- timin sorunları konusunda Ankara’daki üniversitelerin lisansüstü ensti- tü yöneticilerinin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 42–53.
• Karakütük, K. ve Özdemir, Y. (2011). Bilim İnsanı Yetiştirme Projesi (Bİ- YEP) ve Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı’nın (ÖYP) değerlendiril- mesi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 26–38.
• Karaman, S. ve Bakırcı, F. (2010). Türkiye’de lisansüstü eğitim: Sorunlar ve çözüm önerileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 94–114.
• Kaya, S. (2014). Eğitim programları ve öğretimi anabilim dalı lisansüstü eğitiminin değerlendirilmesi. International Journal of Human Sciences, 11(2), 802–826.
• Klenowski, V. (2010). Curriculum evaluation: Approaches and methodologies. International Encyclopedia of Education. New York: Elsevier Ltd. 21 Şubat 2016 tarihinde <http://eprints.qut.edu.au/26163/1/Klenowski_ curriculum_evaluation.pdf> adresinden elde edildi.
• Kurnaz, M. A. ve Alev, N. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim lisansüstü öğ- rencilerinin ders seçimi yaklaşımları ve ilgili sorunları. Türk Fen Eğiti- mi Dergisi, 6(3), 38–52.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (S. Akbaba-Altun ve A. Ersoy, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Nayır, F. (2011). Eğitim Bilimleri alanında lisansüstü öğrenim görmekte olan müfettiş, okul yöneticisi ve öğretmenlerin sorunları. Ankara Üni- versitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 199–222.
• Örücü, D. ve Şimşek, H. (2011). Akademisyenlerin gözünden Türkiye’de eğitim yönetiminin akademik durumu: Nitel bir analiz. Kuram ve Uy- gulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(2), 167–197.
• Sarrico, C. S., and Rosa, M. J. (2014) Student satisfaction with Portuguese higher education institutions: the view of different types of students. Tertiary Educationand Management, 20(2), 165–178.
• Sayan, Y. ve Aksu, H. (2005). Akademik personel olmadan lisansüstü eğitim yapan bireylerin karşılaştıkları sorunlar üzerine nitel çalışma: Dokuz Eylül Üniversitesi-Balıkesir Üniversitesi durum belirlemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 59–66.
• Sevinç, B. (2001). Türkiye’de lisansüstü eğitim uygulamaları, sorunlar ve öneriler. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 125–137.
• Sezgin, F., Kavgacı, H. ve Kılınç, A. Ç. (2011). Türkiye’de eğitim yönetimi ve denetimi lisansüstü öğrencilerinin öz değerlendirmeleri. Yükseköğre- tim ve Bilim Dergisi, 1(3), 161–169.
• Süngü, H. (2009). Türkiye’de eğitim fakültesi öğretim elemanları ile üniversite uzmanlarının Avrupa yükseköğretim alanının oluşturulmasına ilişkin görüş- leri. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimle- ri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Politikası Anabilim Dalı, Eğitim Yö- netimi ve Teftişi Doktora Programı, Ankara.
• Süngü, H. ve Bayrakçı, M. (2010). Bolonya Süreci sonrası yükseköğretimde akreditasyon çalışmaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 895–912.
• Şimşek, H. (2005). Eğitim yönetimi bilimin neresinde? 20 Mart 2017 tarihinde wQkk/edit> adresinden elde edildi.
• TYYÇ (2011). Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi. 16 Mart 2015 tarihinde <http://www.tyyc.yok.gov.tr/?pid=10> adresinden elde edildi.
• Üstüner, M. ve Cömert, M. (2008). Eğitim yönetimi teftişi planlaması ve ekonomisi anabilim dalı lisansüstü dersleri ve tezlerine ilişkin bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 497–515.
• Veiga, A., and Amaral, A. (2007). A survey on the implementation of the Bologna process in Portugal. 29th Annual EAIR Forum, August 26–29, 2007, Innsbruck, Austria.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. ve Çınkır, Ş. (2015). Yükseköğretimde öğrenci memnuniyeti: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi örneği. 2. Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi (EJER), 8–10 Haziran 2015, Ankara.
• Yılmaz, R. (2008). Türkiye’de lisansüstü öğrenim için öğrenci seçimi: Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsünde bir uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Harekat Araştırması Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yorke, M. (1999). Assuring quality and standards in globalised higher edu- cation. Quality Assurance in Education, 7(1), 14–24.