Üniversite Öğrencilerinin Profesyonel Psikolojik Yardım Alma Tutumları ile Bağlanma Stilleri ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 87 - 96, 03.05.2021

Emine Ülken Hatice Odacı

https://doi.org/10.2399/yod.20.563336

Öz

Genç bir yetişkin için üniversite yılları, kendi içinde birçok değişimin yaşandığı karmaşık bir süreç olarak algılanabilir. Bu dönemde birey çeşitli sorunlarla karşılaşmakta ve bunların üstesinden gelmek durumundadır. Bu kritik dönemde gençler yaşadıkları problemleri her zaman kendi başlarına çözmede yeterli olamadıklarından profesyonel bir yardım arayışı içine girmeleri söz konusudur. Üniversite öğrencilerinin profesyonel psikolojik yardım alma tutumlarını etkileyen pek çok bireysel ve çevresel değişken bulunmaktadır. Bu araştırma kapsamında, üniversite öğrencilerinin profesyonel psikolojik yardım alma tutumları ile bağlanma stilleri ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırma grubunu; 441'i kadın, 320'si erkek ve 25'i cinsiyete dayalı bir bildirimde bulunmayan toplam gönüllü 786 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum Ölçeği-K, İlişki Ölçekleri Anketi ve Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi uygulanmıştır. Elde edilen veriler Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda; profesyonel psikolojik yardım alma tutumunun bağlanma stillerinden güvenli bağlanma stili ile pozitif; saplantılı bağlanma stili ile negatif yönde anlamlı bir ilişkisinin olduğu gözlenmiştir. Ayrıca; profesyonel psikolojik yardım alma tutumu kişilik özelliklerinden dışa dönüklük, açıklık, yumuşak başlılık ve sorumluluk özellikleri ile de pozitif yönde anlamlı bir ilişki göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağlanma stilleri, kişilik özellikleri, profesyonel psikolojik yardım alma tutumu

The Relationship of University Students' Professional Psychological Help-Seeking Attitudes with their Attachment Styles and Personality Traits

Öz

University years can be perceived by a young adult as a complex time involving many changes. In this period, the individual encounters various problems that s/he needs to overcome. Since young people are not always able to solve their problems on their own in this critical period, they seek professional help. There are many individual and environmental variables that affect university students' attitudes of seeking professional psychological help. The present study investigated the relationships between university students' attitudes towards seeking professional psychological help, their attachment styles, and personality traits. The study group consisted of 786 university students, of whom 441 were female, 320 were male, and 25 declined to state gender. Demographic Information Form, Attitudes Towards Seeking Psychological Help Scale-S, Relationship Scales Questionnaire and Adjective-Based Personality Test were administered to the participants. The obtained data were analyzed by using the Pearson product moment correlation coefficient and multiple linear regression analysis techniques. The results of the analyses showed that the attitudes towards seeking professional psychological help positively and significantly correlated with the secure attachment style, while it significantly but negatively correlated with the preoccupied attachment style. The attitudes towards seeking professional psychological help also showed a significant correlation with the traits of extraversion, openness, good-temper, and responsibility.

Anahtar Kelimeler

Attachment styles, attitude towards seeking professional psychological help, personality traits, personality traits

Kaynakça

• Bacanlı, H., İlhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261–279.
• Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles amoung young adults: A test of a four category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(1), 226–244.
• Benet-Martinez, V., & John, O. P. (1998). Los cinco grandes across cultures and ethnic groups: Multitrait multimethod analysis of the big five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 729–750.
• Bilge, A., & Çam, O. (2010). Ruhsal hastalığa yönelik damgalanma ile mücadele. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(1), 71–78.
• Boldero, J., & Fallon, B. (1995). Adolescent help seeking: What do they get help for and from whom? Journal of Adolescence, 18(2), 193–209.
• Bowlby, J. (1980). Attachment and loss. Vol. 3: Sadness and depression. New York: Basic Books.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. Çev. Erguvan Sarıoğlu. İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
• Cardella-Filaski, K. (2010). Predicting the likelihood of help-seeking in adolescents: The role of personality variables, social support, gender, and type of problem. Unpublished doctoral dissertation, St. John’s University, New York, NY, USA.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). New York, NY: Routlege Falmer.
• Deniz, M. E. (2011). Karar verme stilleri ve beş faktör kişilik özelliklerinin bağlanma stilleri açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 97–113.
• Erkan, S., Özbay, Y., Cihangir-Çankaya, Z., & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94–106.
• Eskin, M. (2012). The role of childhood sexual abuse, childhood gender nonconformity, self-esteem and parental attachment in predicting suicide ideation and attempts in Turkish young adults. Suicidology Online, 3, 114–123.
• Eskin, M. (2017). Suicidal idea, attempt and attitudes among young people. Turkish Journal of Psychology, 32(80), 93–115.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4th ed.). London: Sage Publications Ltd.
• Fischer, E. H., & Turner, J. I. (1970). Orientations to seeking professional help: Development and research utility of an attitude scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 35(1P1), 79–90.
• Griffin, D. W., & Bartholomew, K. (1994). Models of the self and other: Fundamental dimensions underlying measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 67(3), 430–445.
• Kakhnovets, R. (2011). Relationships among personality, expectations about counseling and help seeking attitudes. Journal of Counseling & Development, 89(1), 11–19.
• Kalkan, M., & Odacı, H. (2005). Cinsiyet ve cinsiyet rolünün psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 57–64.
• Koç, N. (2014). Genç yetişkinlerin kişilik özelliklerine göre psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Leong, F. T., & Zachar, P. (1999). Gender and opinions about mental illness as predictors of attitudes toward seeking Professional psychological help. British Journal of Guidance & Counselling, 27(1), 123–132.
• Lopez, F. G., Melendez, M. C., Sauer, E. M., Berger, E., & Wyssmann, J. (1998). Internal working models, self-reported problems and help-seeking attitudes among college students. Journal of Counseling Psychology, 45(1), 79–83.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2006). Research in education evidence-based inquiry (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Miville, M. L. & Constantine, M. G. (2006). Sociocultural predictors of psychological help-seeking attitudes and behavior among Mexican American college students. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 12(3), 420–432.
• Moran, P. (2007). Attachment style, ethnicity and help-seeking attitudes among adoloscent pupils. British Journal of Guidance and Counseling, 35(2), 205–218.
• Odacı, H., & Kınık, Ö., (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım alma tutumlarının bazı demografik değişkenler, öz denetim ve benlik saygısı ile ilişkisi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 619–625.
• Offer, D., & Schonert-Reichl, K. A. (1992). Debating the myths of adolescence: Findings from recent research. Journal of The Academy of Child and Adolescence Psychiatry, 36(1), 1003–1014.
• Rickwood, D. J. (1995). The effectiveness of seeking help for coping with personal problems in late adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 24(1), 685–703.
• Rickwood, D., Deane, F. P., Wilson, C. J., & Ciarrochi, J. (2005). Young people’s help-seeking for mental health problems. Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health, 4(3), 1–34.
• Serim, F., & Cihangir-Çankaya, Z. (2015). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarının yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 178–198.
• Shaffer, A. P., Vogel, L. D., & Wei, M. (2006). The mediating roles of anticipated risks, anticipated benefits and attitudes on the decision to seek professional help: An attachment perspective. Journal of Counseling Psychology, 53(4), 442–452.
• Shaver, P. R., & Brennan, K. A. (1992). Attachment styles and the “Big Five” personality traits: Their connections with each other and with romantic relationship outcomes. Personality and Social Psychology Bulletin, 18(5), 536–545.
• Shea, M., & Yeh, C. J. (2008). Asian American students’ cultural values, stigma and relational self-construal: Correlates of attitudes toward professional help seeking. Journal of Mental Health Counseling, 30(2), 157– 172.
• Sheffield, J. K., Fiorenza, E., & Sofronoff, K. (2004). Adolescents’ willingness to seek psychological help: Promoting and preventing factors. Journal of Youth and Adolescence, 33(6), 495–507.
• Shorey, H. S., & Snyder, C. R. (2006). The role of adult attachment styles in psychopathology and psychotherapy outcomes. Review of General Psychology, 10(1), 1–20.
• Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirilmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71–106.
• Tekin Çatal, M., & Kumcağız, H. (2015). Üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerine göre psikolojik yardım alma tutumları. The Journal of Academic Social Science Studies, 40, 45–60.
• Topkaya, N. (2014). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 471–487.
• Topkaya, N., & Büyükgöze Kavas, A. (2015). Algılanan sosyal destek, yaşam doyumu, psikolojik yardım almaya ilişkin tutum ve niyet arasındaki ilişkiler: Bir model çalışması. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(2), 979–996.
• Topkaya, N., & Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 25–37.
• Turan, N. (2009). Ruminasyonun, içsel çalışan modellerin ve psikolojik yardım almaya yönelik tutumların üniversite öğrencilerinin psikolojik belirtilerine katkısı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Türküm, A. S. (2005). Who seeks help? Examining the differences in attitude of Turkish university students toward seeking psychological help by gender, gender roles and help-seeking experiences. Journal of Men’s Studies, 13(3), 389–401.
• Türküm, S. (2001). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 1–16.
• Türküm, S., Kızıltaş, A., & Sarıyer, A. (2004). Anadolu Üniversitesi psikolojik danışma ve rehberlik merkezinin hedef kitlesinin psikolojik ihtiyaçlarına ilişkin ön çalışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 21(3), 15–27.
• Vogel, D. L., Wade, N. G., & Hackler, A. H. (2007). Perceived public stigma and the willingness to seek counseling: The mediating roles of self-stigma and attitudes toward counseling. Journal of Counseling Psychology, 54(1), 40–50.
• Vogel, L. D., & Wei, M. (2005). Adult attachment and help seeking intent: The mediating roles of psychological distress and perceived social support. Journal of Counseling Psychology, 52(3), 347–357.
• Yelpaze, İ., & Ceyhan, A. A. (2020). The prediction of personality, culture and coping strategies on university students’ psychological help seeking attitudes. Turkish Journal of Education, 9(2), 134–153.