Writing and Ornamental Items Used in a Group of Ottoman Period Coins in the Kars Museum (18-20 Centuries)

Yıl 2021, Sayı: 8, 57 - 82, 31.12.2021

Ayşe Demir Ercan Çalış

Öz

The Ottoman Empire, which continued its dominance for more than 600 years, has been the carrier of Turkish culture and art, which dates back to Central Asia and Islamic values. By blending religious and cultural elements, the Ottoman state left its mark on world science, culture, and art with a unique art style. As in many areas, the Ottomans developed a different style with their coins. It is known that the Turks carried their original and artistic, cultural elements, which they have used since Central Asia, to further points with their acceptance of Islam. The coins they created in the light of Islamic values provide important information about the period they belong to in many ways, such as social, economic, cultural, and artistic. This study covers a group of coins minted in the names of the sultans of the Ottoman Empire between the 18th and 20th centuries in the Kars Museum. The study aims to analyze the readings and meanings of the coins produced by the Ottomans in Art History in terms of form, ornament, and composition. Therefore, a group of coins found in the Kars Museum belonging to a deep-rooted civilization that has left its mark on the history of world cultural heritage has been introduced. The characteristics of the period have been tried to be revealed.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, coin, art, decoration, composition

Kars Müzesi’nde Bulunan Osmanlı Dönemine Ait Bir Grup Sikke

Öz

600 yılı aşkın hâkimiyetini sürdüren Osmanlı Devleti, Orta Asya’ya kadar dayanan Türk kültür ve sanatının ve aynı zamanda İslam değerlerinin taşıyıcısı olmuştur. Dini ve kültürel öğeleri harmanlayarak, özgün bir sanat tarzı ile Osmanlı devleti dünya bilim, kültür ve sanatına damga vurmuştur. Pek çok alanda olduğu gibi kullandığı sikkeleriyle de Osmanlılar, ayrı bir tarz geliştirmiştir. Türkler, Orta Asya’dan beri kullanmış oldukları özgün ve sanatsal kültürel öğelerini, İslamiyet’i kabul etmeleriyle beraber daha da ileri noktalara taşıdıkları bilinmektedir. İslami değerler ışığında oluşturdukları sikkeler sosyal, ekonomik, kültürel ve sanatsal gibi pek çok yönden, ait oldukları döneme ait önemli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışma, Kars Müzesi’nde bulunan Osmanlı Devleti’nin 18. yy ile 20. yy arasındaki padişahların adlarına darp edilen bir grup sikkeyi kapsamaktadır. Çalışmadaki amaç, Osmanlıların son dönemlerinde ürettikleri sikkelerin Sanat Tarihi bağlamında yazılarının okunuş ve anlamları ile form, süsleme ve kompozisyon açısından analiz etmektir. Dolayısıyla dünya kültür miras tarihine damga vurmuş köklü bir medeniyete ait Kars Müzesi’nde bulunan bir grup sikke tanıtılarak, dönem özellikleri açığa çıkarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Sikke, Sanat, Bezeme, Kompozisyon.

Kaynakça

• Akkaya, N. (2011). Mardin Müzesi’ndeki İslami Dönem Sikkelerinden Örnekler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çalış, E. (2020). Şanlıurfa Müzesi’nde Bulunan Artuklu Dönemine Ait Bir Grup Sikke. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (3), 253-276.
• Damalı, A. (2014). Osmanlı Sikkeleri Tarihi. İstanbul: Nilüfer Damalı Eğitim, Kültür ve Çevre Vakfı Yayınları.
• Karwiese, S. (1995). Antik Nümizmatiğe Giriş. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Pamuk, Ş. (1999). Osmanlı İmparatorluğunda Paranın Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Pere, N. (1968). Osmanlılarda Madeni Paralar, Yapı ve Kredi Bankasının Osmanlı Madeni Paralar Koleksiyonu. İstanbul: Doğan Kardeş Matbaacılık.
• Polat, M. (2010). Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde Bulunan XII. ve XV. Yüzyıllara Ait Beylikler Dönemi Sikkeleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Tekin, O. (1997). Antik Nümismatik ve Anadolu (Arkaik ve Klasik Çağlar). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Tekin, O. (2009). Sikke, TDV İslam Ansiklopedisi, (C. 37, ss. 179-184). İstanbul.
• Uykur, R. (2017). Madenden Yansıyan Tarih, Artuklu Sikkeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Yılmaz, A. (2019). İznik Müzesi’nde Bulunan Osmanlı Dönemi Sikkeleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Yılmaz, H. (2018). Ab-ı Hayatı Aramak. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Yıldırım, M. ve Tekin, A. (2018). Side Müzesi’ndeki Anadolu Selçuklu Dönemi Sikkeleri: II. İzzeddin Keykavus, IV. Rükneddin Kılıçarslan, II. Alaeddin Keykubad Dönemi. İstem Dergisi, 31, 47-67.