A Research on the Economic Analysis of Greenhouse Tomato Production in Mugla Province

Yıl 2019, Cilt: 56 Sayı: 3, 345 - 358, 27.09.2019

Görkem Öztürk Sait Engindeniz

https://doi.org/10.20289/zfdergi.502941

Cited By: 3

Öz

Objective: In this study, economic analysis of greenhouse tomato growing were performed.

Material and Methods: Data of this research were collected from 93 farmers with face to face survey method by using proportional sampling method. Firstly socio-economic characteristics of the farms were examined. After that, economic analysis of greenhouse tomato production were performed.

Results: According to the results of economic analysis, average net profit for single crop tomato production in plastic and glass greenhouse were calculated as 4442.58 TL/da, 3924.45 TL/da respectively. Average net profit in plastic and glass greenhouse were calculated as 3303.90 TL/da, 9152.14 TL/da respectively for fall tomato production, were calculated as -422.56 TL/da, 1610.82 TL/da respectively for spring tomato production.

Conclusion: The awareness of the farmers to use as much inputs as needed, will provide that healthy and eco-friendly foods will be produced in a profitable manner at the same time.

Anahtar Kelimeler

greenhouse growing, tomato, economic analysis, Mugla

Muğla İlinde Örtüaltı Domates Üretiminin Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma

Öz

Amaç: Bu araştırmada Muğla’da örtüaltı domates yetiştiriciliğinin ekonomik analizi hedeflenmiştir.

Materyal ve Metot: Araştırmanın verileri oransal örnekleme ile 93 üreticiden yüz yüze anket yöntemiyle derlenmiştir. Verilerin analizinde öncelikle işletmelerin sosyo-ekonomik özellikleri incelenmiş, daha sonra 2015-2016 dönemi domates üretiminin ekonomik analizi yapılmıştır.

Bulgular: Ekonomik analiz sonuçlarına göre, tek ürün yetiştiriciliğinde net kâr plastik ve cam seralarda sırasıyla 4442.58 TL/da, 3924.45 TL/da, güz döneminde net kâr plastik ve cam seralarda sırasıyla 3303.90 TL/da, 9152.14 TL/da, bahar döneminde net kâr plastik ve cam seralarda sırasıyla -422.56 TL/da, 1610.82 TL/da olarak hesaplanmıştır.

Sonuç: Üreticilerin gerektiği kadar girdi kullanılması yönünde bilinçlendirilmesi, sağlıklı ve çevreye zarar vermeyen ürünlerin aynı zamanda kârlı bir şekilde üretilmesini de sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

örtüaltı yetiştiriciliği, domates, ekonomik analiz, Mugla

Kaynakça

• Abay, C. ve Işıklı, E. 1992. Ege bölgesinde serada üretilen sebzelerin pazarlama sorunları ve çözüm yolları. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, İzmir.Açıl, A. F. 1980. Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:721, Ankara, 256s.Adıgüzel, E. 2005. Mersin ili erdemli ilçesinde bazı sera ürünlerinde üretim maliyeti ve pazarlama yapısı. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 61s.Alıcı, H., Vurgun, H., Çukadar, K., Çakırbay, İ. F. ve Akbaş, H. R. 2007. Erzincan ilinde örtü altı sebze yetiştiriciliğinin ekonomik yönü üzerine araştırmalar. V. Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-6 Eylül, Erzurum, 11s.Aras, A. 1988. Tarım Muhasebesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:486, İzmir, 323 s.Başbuğ, T. 2016. Yayla koşullarında örtüaltı yetiştiriciliği yapan işletmelerin maliyet ve karlılığının analizi: Antalya ili Elmalı ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 154 s.Bayraktar, Ö. V. 2005. Entegre mücadele programı uygulanan örtü altı domates yetiştiriciliğinde üretim ve pazarlama yapısının incelenmesi üzerine bir araştırma, Muğla ili örnek olayı. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, 151s.Çiçek, A., Akçay. Y. ve Sayılı, M. 1999. Tokat ili Erbaa ovasında bazı önemli sebzelerde fiziki üretim girdileri, maliyetleri ve karlılıkları üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:34, Tokat, 71 s.Çimen, Z. 2001. Antalya ili kumluca ilçesindeki sera üreticilerinin pazarlama sorunları. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1:1-14 s.Çinkılıç, H., Çinkılıç, L., Varış, S. ve Kubaş, A. 2014. Trakya Bölgesinde sera sebzeciliği ve sorunları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2):1-10 s.Daka, K., Gül, A. ve Engindeniz, S. 2012. Muğla ilinde seralarda dışsatıma yönelik domates üretimi ve pazarlaması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(2):175-185 s. Demirbaş, N. 2001. Türkiye’de toptancı halleri ile ilgili yasal düzenlemelerin meyve-sebze üretim ve pazarlama politikalarının başarısı üzerine etkileri, İzmir ili örneği. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yayınları, Ankara, 71 s.Eltez, S. ve Eltez, R.Z. 2005. Bergama ve Dikili ilçeleri sera potansiyeli ve seracılık faaliyetleri üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(2):203-214 s.Engindeniz, S. 2013 Sera sebzeciliğinde pazarlama alternatifleri. Tarlasera, 31:70-74 s.Engindeniz, S. and Tüzel, Y. 2002a. Comparative economic analysis of organic tomato and cucumber production in greenhouse: the case of Turkey. International Symposium on Product and Process Innovation for Protected Cultivation in Mild Winter Climate, March 5-8, Ragusa-Italy, 843-848 p.Engindeniz, S. and Tüzel, Y. 2002b. The economic analysis of organic greenhouse tomato production: a case study for Turkey. Agro Food Industry Hi-Tech, 13:26-30 p.Engindeniz, S., Yılmaz, İ., Durmuşoğlu, E., Yağmur, B., Eltez, R.Z., Demirtaş, B., Engindeniz, D. ve Tatarhan, A.H. 2008. Seralarda güvenli sebze üretiminin geliştirilmesi açısından girdi kullanımının analizi. TÜBİTAK TOVAG 106-O-064 No'lu Proje, İzmir.Engindeniz, S., Yılmaz, İ., Durmuşoğlu, E., Yağmur, B., Eltez, R.Z., Demirtaş, B., Engindeniz, D. ve Tatarhan, A.H. 2010. Sera sebzelerinin karşılaştırmalı girdi analizi. Ekoloji, 19(74):122-130 s.Engindeniz, S. ve Öztürk, G. 2013. İzmir’de domates üretiminin ekonomik ve teknik etkinlik analizi. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 50(1):367-375 s. Gale, U., Tüzel, Y. ve Öztekin, G.B. 2014. Antalya’nın Kepez ilçesinde geleneksel sera üretiminin özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 1:68-77 s.Gül, A., Tüzel, Y., Sevgican, A., Tuncay, Ö., Öztan, F., Engindeniz, S., Tüzel, İ.H., Anaç, D., Okur, B., Yağmur, B., Ongun, A.R., Eltez, R.Z, Aykut, N. ve Gülçin, H. 2002. Tahtalı barajı koruma havzasındaki seralarda topraksız tarım tekniğinin kullanımı. TÜBİTAK TARP 2580-2 No'lu Proje, İzmir.Kadanalı, E., Saklıca, A. ve Dağdemir, V. 2008. Erzurum ili Uzundere ilçesinde serada hıyar ve domates üretim maliyeti ve pazarlama yapısı. 8. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Haziran, Bursa, 474-486 s.Kıral, T. H. Kasnakoğlu, F.F. Tatlıdil, H. Fiden ve E. Gündoğmuş 1999. Tarımsal ürünler için gelir ve maliyet hesaplama metodolojisi ve veri tabanı rehberi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No:37, Ankara, 143 s.Koç, A. ve Kandemir, U. 2001a. İçel ilinde tarımsal ürün maliyetleri, türkiye’de bazı bölgeler için önemli ürünlerde girdi kullanımı ve üretim maliyetleri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No: 64, Ankara.Koç, A. ve Kandemir, U. 2001b. İçel ilinde tarımsal ürünlerde pestisit kullanımının değerlendirilmesi, türk tarımında kimyasal ilaç kullanımı: etkinsizlik, sorunlar ve alternatif düzenlemelerin etkileri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No: 63, Ankara.Laate, E.A. 2013. The economics of production and marketing of greenhouse crops in Alberta. Economics Branch, Economics and Competitiveness Division Alberta Agriculture and Rural Development, Canada, 55 p.Lim S.L., Lee, L.H. and Wu, T.Y. 2016. Sustainability of using composting and vermicomposting Technologies for organic solid waste biotransformation: recent overview, greenhouse gases emissions and economic analysis. Journal of Cleaner Production, 111:262-278 p. Mwangi, W.J. 2012. Comparative analysis of greenhouse versus open-field small-scale tomato production in Nakuru-north district. Kenya, 84 p.Mülayim, Z.G. 2001. Tarımsal Değer Biçme ve Bilirkişilik. Yetkin Yayınları, Ankara.Oğuz, C. ve Arısoy, H. 2002. Konya ilinde örtü altında yetiştiricilik yapan işletmelerde domates üretiminin fonksiyonel analizi ve üretim maliyetinin tespiti. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16:43-48 s.Özkan, B. 2001a. Antalya ilinde tarımsal ürün maliyetleri, Türkiye’de bazı bölgeler için önemli ürünlerde girdi kullanımı ve üretim maliyetleri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No: 64, Ankara, 80 s.Özkan, B. 2001b. Antalya ilinde tarımsal ürünlerde pestisit kullanımının değerlendirilmesi, türk tarımında kimyasal ilaç kullanımı: etkinsizlik, sorunlar ve alternatif düzenlemelerin etkileri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No: 63, Ankara, 251 s.Öztürk, G. 2013. Menemen ilçesinde sulu tarla arazilerinin değerlerini etkileyen faktörlerin saptanması üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, 134s.Özkan, B., Hatırlı, S.A., Öztürk, E. ve Aktaş, A.R. 2011. Antalya ilinde serada domates üretiminin kâr etkinliği analizi. Tarım Bilimleri Dergisi, 17:34-42 s.Pezikoğlu, F. ve Ergun, M.E. 1997. Güney Marmara bölgesinde örtü altı sebzeciliğinin üretim ve pazarlama durumu. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, 21-24 Ekim, Yalova.Rad, S. ve Yarşı, G. 2005. Silifke ilçesinde serada domates yetiştiren işletmelerin ekonomik performansları ve birim ürün maliyetleri. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(1):26-33 s.Tanrıvermiş, H. 2000. Tarım arazilerinin değerlerinin belirlenmesinde kullanılabilecek kapitalizasyon faiz oranlarının tespiti ve Türkiye’deki uygulamaları. TKK Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi, 129:76-96 s.Testa, R., Trapani, A.M., Sgroi, F. and Tudisca, S. 2014. Economic sustainability of Italian greenhouse cherry tomato. Sustainability, 6:7967-7981 p. Tüzel, Y., Gül, A., Tuncay, Ö., Eltez, R.Z, Duyar, H., Tüzel, İ.H., Anaç, D., Okur, B., Yağmur, B., Ongun, A.R., Okur, N., Göçmez, S., Onoğur, E., Gümüş, M., Yoldaş, Z., Madanlar, N., Durmuşoğlu, E., Örümlü, E. and Engindeniz, S. 2002. Organic vegetable production under greenhouse conditions. FAO&AUB First National Conference on Integrated Production&Protection Management of Greenhouse Crops, February 7, 2002, Edit: Y. Abou-Jawdah, Lebanon, 55-72 p.Tüzel, Y.,Gül, A., Anaç, D., Okur, B., Tüzel, İ.H., Yoldaş, Z., Madanlar, N., Gümüş, M., Engindeniz, S., Karaçancı, A., Ongun, A.R., Karaçancı, Ş., Öztan, F. ve Öztekin, G.B. 2005. Serada organik hıyar üretimi üzerinde araştırmalar. E.Ü.Bilimsel Araştırma Projeleri, Proje No: 03-ZRF-002, İzmir.Tüzel, Y., Gül, A., Daşgan, H. Y., Öztekin, G. B., Engindeniz, S. ve Boyacı, H. F. 2015. Örtü altı yetiştiriciliğinde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-1, Ankara, 685-709 s.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Tarımsal İstatistikler”, http://www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: Şubat 2017)Uva, W.F., Weiler, T.C., Milligan, R.A., Albright, L.D. and Haith, D.A. 2000. Risk analysis of adopting zero runoff subirrigation systems in greenhouse operations: a monte carlo simulation approach, Agricultural and Resource Economics Review, 29:229-239 p. Yaşarakıncı, N., Üstün, N., Ulutaş, E., Altın, N., Kılıç, T., Bayraktar, Ö. V., Kaya, A., Özdemir, S., Kısmalı, Ş., Erkan, S., Saner, G., Çokuysal, B., Karaturhan, B., Gümüş, M., Tuncay, Ö., Turanlı, F. ve Çukur, F. 2007. Muğla’da örtü altı domates yetiştiriciliğinde entegre ürün yönetimi üzerinde araştırmalar, Proje No: TUBİTAK/TOGTAG 3011, İzmir.Yılmaz, İ. 1994. Antalya ilinde sera sebzeciliği üretim ekonomisi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 156 s.Yılmaz, İ. 1996. Antalya ilinde cam ve plastik seralarda domates, biber ve patlıcan yetiştiriciliğinde girdi kullanımı ve üretim maliyetleri, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Adana, 155-164 sYüksel, A.N. 2004. Sera Yapım Tekniği. Hasad Yayıncılık, 287 s.Yücel Engindeniz, D. 2004. İzmir ili Menderes ilçesinde serada hıyar yetiştiriciliğinde girdi kullanımının ekonomik ve çevresel analizi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 228 s.