Toplumsal Cinsiyet Öğretileri Çerçevesinde Reklamlardaki Kadın Görüntüsünün Çocuk Gözünden Anlamlandırılması

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 562 - 578, 31.07.2018

Mihrican Tepe Aşina Gülerarslan Özdengül

Öz

Sosyal
bir varlık olarak doğmayan çocuk diğer tüm canlılardan farklı olarak gelişmek
ve olgunlaşmak için bir çevreye ihtiyaç duymaktadır ve bu yönde süregiden bir
destek aramaktadır. Aile ile başlayan bir yapının içinde ilk oluşumlarını
kazanan çocuk, diğer toplumsal yapılar ile doğrudan veya dolaylı bir biçimde
tüm yaşamı boyunca devam edecek olan bir etkileşim içerisinde var olmaktadır. İleride
yerleşecek olan davranış kalıplarının temelleri çocukluk sürecinde her ne kadar aileden öğrenim ile başlıyor
olsa da toplumsal yapıda var olan diğer kurumlar ve kitle iletişim araçları
vasıtası ile de pekiştirilmekte ve bazı davranış biçimleri öğrenilebilmektedir.
Bu çalışmada, çocukların ekranda izledikleri reklamlardan toplumsal cinsiyet
rollerine ilişkin ne öğrendiği, reklamlarda var edilen cinsiyet rollerini nasıl
anlamlandırdıkları incelenmiştir. Çocuklar ile birebir görüşme yapılarak elde
edilen bulgular birey, cinsiyet rollerine dair toplumsal yapı ve reklam
görüntüleri çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

çocuk, toplumsal cinsiyet, reklam, kadın

Interpretation of Female Figures in the Adverts from Children’s Perspective within the Frame of Social Gender Percepts: A Case of Amasya Province

Öz

A child who is not born as a social being needs an environment to thrive and mature, and is constantly seeking support. The child who has won the first formations within a family that starts with the family exists in an interaction that will continue throughout the whole life, directly or indirectly, with other social structures. Although the bases of behavioral patterns that will be settled in the future begin with learning from the family during childhood, they are reinforced by other institutions and mass media that exist in the social structure and some forms of behavior can be learned. Advertising, which is one of the active dynamics of the mass media, presents a photograph about the cultural reflections of the society and the sex specific roles of the consumption habits for the children as well as the adults. This study examines how children understand gender roles from ads they watch on the screen and how they perceive gender roles in advertisements. The findings of the study were interpreted within the limit of the data obtained from interviews of 21 children aged 7 and 8 years old living in Amasya.

Anahtar Kelimeler

Child, Gender, Advertisement, Woman

Kaynakça

• Acevedo, R. Claudia, Arruda, A. Laura, Nohara, J. Jouliana (2005). A Content Analysis Of The Roles Portrayed By Women In Television Advertisements: 1973-2000. Encontro Da Associacao Nacional De Pos-Graduaçao Epesquisa Em Addmisnistraçao, ANPAD, Rio de Janeiro.
• Arslan, Eylem (2015). Türk Televizyon Reklamlarında Toplumsal Cinsiyet Sunumları Açısından Yaşın Sosyo-Kültürel Değişkenlerle İlişkisi Üzerinden Analizi. Milli Folklor Dergisi, 27(105), 71-86.
• Brucks, Merrie, Armstrong, M. Gary, Goldberg, E. Marvin (1988). Children’s Use of Cognitive Defenses Against Television Advertising: A Cognitive Response Approach. Journal of Consumer Research,14, 471-482.
• Butler, Judith (2014). Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (Çeviren: Başak Ertür). 4. Baskı, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Büker, Seçil, Kıran, Ayşe (2000). Televizyon Reklamlarında Kadına Yönelik Şiddet: Şiddetin Nesnesi Kadın. Ankara: Dünya Kitle İletişimi Araştırma Vakfı KİV Yayınları.
• Chopra, Meenu, Gender Differences in Advertising to Children – Content Analysis of Television Advertising. http://accman.in/gyanpj14/6.pdf Erişim tarihi: 04.01.2018.
• Connell, Robert William (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (Çeviren: Cem Soydemir). 1. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Courtney, Alice, Lockeretz, Sarah (1971). A Woman’s Place: An Analysis Of The Roles Portrayed By Women In Magazine Advertisements. Journal of Marketing Research, 8, 92-95.
• Çık, Aslı (2017). Televizyon Reklamlarında Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Yeniden Üretilmesi Üzerine Bir İnceleme (1970’lerden 2000’li Yıllara). Ulakbilge, 5(9), 87-101.
• Darıcı, Sefer (2013), Bilinçaltı Reklamcılık ve İletişim Teknikleri, İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Deborah, R. John (1999). Consumer Socializastion Of Children: A Retrospective Look at Twenty – Five Years Research. Journal Of Consumer Research, 26 (3), 183 -213.
• Demir, Kula Nesrin (2006). Kültürel Değişimlerin Reklamlarda Kadın ve Erkek Rol-Modellerine Yansıması, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 285-304.
• Dökmen, Y. Zehra (2010). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. 2. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Duman, B. Nuriye, Yılmazel, Gülay, Başçı, A. Burcu (2014). Kültürel Değişimin Türk Televizyon Reklamlarındaki Kadın İmajına Etkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 60-69.
• Dündar, Z. Özge (2012). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Televizyon Reklamlarına Yansıması. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimler Diyaloglar, 5(1), 121-136.
• Ertunç, Filiz (2011). Çocuk Dünyasında Reklamın Rolü: Televizyon reklamlarında Çocuklara Yönelik Düzenlemeler. T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Yayımlanmış Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Furnham, Adrian, Saar, Alexandra (2005). Gender-Role Stereotyping In Adult And Children’s Televison Advertisements: A Two-Study Comparison Between Great Britain and Poland. Communications, 30, 73-90.
• Furnham, Adrian, Neto, Felix (2005). Gender-Role Portrayals in Children’s Televison Advertisements. International Journal of Adolescence and Youth, 12, 69-90.
• Furnham, Adrian, Babitzkow, Matte, Uguccioni, Smerelda (2000). Gender Stereotyping In Television Advertisements: A Study Of French And Danish Television. Genetic Social And Generak Psychology Monograps, 26(1), 79-104.
• Goddard, Angela (1998). Language of Advertising: Written Texts, Routledge, Florence, USA.
• Gregory, M. Erik (2013). Çocukların Medya Kullanımı: Pozitif Psikoloji Yaklaşımı. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem (2012). Günümüzde İnsan ve İnsanlar – Sosyal Psikolojiye Giriş. (13. Baskı). İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kalan, G. Özlem (2010), Reklamda Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Teorisi Bağlamında Konumlandırılışı: Kinder Reklam Filmleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 38, 75-89.
• Kırtepe, Selçuk (2014). Sosyo-Kültürel Değişme ve Kitle İletişim Araçları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 237-256.
• Köse, Aynur (2011). Türk Basınında Kadın: 2010 Türkiye’sinde Sosyal haklar Açısından Kadınların Temsili. Kocaeli Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü III. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, 401-418.
• Oruç, Cemil, Tecim, Erhan, Özyürek, Hilal (2011). Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Rol Modellik ve Çizgi Filmler. EKEV Akademi Dergisi, 15(48), 281-297.
• Ökten, Şevket (2009). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Toplumsal Cinsiyet Düzeni, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2/8, 302-312.
• Özkalp, Enver, Arıcı, Hüsnü, Bayraktar, Rüveyde, Aydın, Orhan, Erkal, Buket, Uzunöz, Ali (2004). Davranış Bilimlerine Giriş (3. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisi.
• Özkoçak, Yelda (2015). Facebook’ta Reklamların Hedef Kitlesi Kadın. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 40, 137-152.
• Özdemir, Mehmet (2016). Türkiye’deki Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet ve Sunumu. Milli Folklor, 22(88), 101-111.
• Özsoy, Tufan, Madran, Canan (2010). Reklamın Teknik Analizi Reklamda Kadın. Ankara: Pegem Akademi.
• Piotrowski, T. Jessica, Vossen, G. Helen, Valkenburg, M. Patti M. (2013). Medya ve Çocuk Gelişimi, 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Postman, Neil (1995). Çocukluğun Yokoluşu. (Çeviren: Kemal İnal). Ankara: İmge Kitabevi.
• Pryor, Debra (1997). Gender Stereo Types and Selling Techniques in Television Advertising: Effects On Society. Selected Research and Development Presentations. 19th National Convention of the Association for Educational Communications and Technology, 14-18.
• Tokgöz, Oya (2014). Televizyon Reklamları ve Çocuklar. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 93-110.
• Uluyağcı, Canan, Yılmaz, Ayhan (2007). Televizyon Reklamlarında Çocuğa İlişkin Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Sunumu. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 6, 141-157.
• Veblen, Thorstein (1995). Aylak Sınıf. (Çeviren: İnci User). Marmara Üniversitesi Yayın No: 569, İstanbul.