AVRUPA ÜLKELERİNDE YAPILAN TÜRKÇE TELEVİZYON YAYINLARININ DÜNÜ VE BUGÜNÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 6 - 25, 31.01.2019

Ersoy Soydan

Öz

Avrupa ülkelerinin işgücü açığını
karşılamak için 1960'lı yılların başında Türkiye'den işçi gönderilmeye başlanmıştır.
Günümüzde Avrupa'da beş milyon civarında Türk yaşamaktadır ve artık göçmen
Türkler “misafir işçilikten vatandaşlığa” geçerek Avrupalı Türkler olarak
anılmaya başlanmıştır. Siyasetten ekonomiye kadar Avrupa’da yaşamın her
alanında belirleyici bir güç olmaya başlayan üçüncü kuşak Türklerin, Türkçeyi
öğrenebilmeleri ve yaşatabilmeleri için Türkçe medyanın varlığı büyük önem
taşımaktadır.

Avrupa’da yaşayan Türk göçmenlere
yönelik ilk Türkçe televizyon yayını 1965 yılında Almanya'da WDR’de yayınlanan
çok dilli program ‘Ihre Heimat Unsere Heimat’ (Sizin Vatanınız Bizim Vatanımız)
ile gerçekleştirilmiştir. Bu yayını Belçika, Hollanda ve Avrupa'nın diğer
ülkelerin kamu televizyonlarında yayınlanan Türkçe programlar izlemiştir. 17
Eylül 1984 tarihinde Almanya’nın Ludwigshafen kentinden yayına başlayan Avrupa
Türk Televizyonu (ATT) Avrupa’dan yayın yapmaya başlayan ilk Türk televizyon
kanalı olmuştur. Bu kanalı Berlin’de 1985 yılında yayın hayatına başlayan TD1
televizyonu izlemiştir.

1990 yılında TRT’in açtığı TRT-INT
kanalı sayesinde Türkiye’den yayın yapan televizyon kanalları Avrupa
ülkelerinde de izlenmeye başlanmıştır. Bu süreçte Avrupa ülkelerinin kamu
televizyonlarında yayınlanan Türkçe programlar ise kaldırılmıştır. Günümüzde
Avrupa’da Türkçe yayın yapan 500 kanal izlenebilmektedir. Ancak ekonomik açıdan
yaşanan sorunlar nedeniyle Avrupa merkezli karasal yayın yapan televizyon
kanallarının sayısı azalmıştır. Bunların yerini internet üzerinden Türkçe yayın
yapan televizyonların aldığı görülmektedir.

Bu çalışma sekiz farklı Avrupa
ülkesinde yapılan Türkçe televizyon yayıncılığı deneyimleriyle sınırlıdır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa, Türkçe, Televizyon Yayıncılığı

A Study Regarding Turkish Television Broadcasts in European Countries: Past and Present

Öz

This study is aiming to research the present and past situation of Turkish language TV broadcasts from European countries. This study is limited to Turkish TV broadcasts from eight different European countries, the Balkans are not covered within its scope. As more than half of Europe’s Turkish population is living in Germany, most of Turkish TV broadcasts were aired from there.

As of December 2018, Turkish TV stations broadcasting via traditional channels or the internet in Europe are numbering fourteen, out of those, only five are viewable via cable TV or satellite TV. Therefore, Turkish TV stations in Europe are focusing on internet broadcasting, as that medium is bearing much lower costs. Furthermore, it has been observed that TV stations broadcasting in Turkish language tend do prefer the more functional IPTV than internet TV. In order to collect the necessary data for this study, a literary research consisting of secondary sources was conducted. Besides that, yet unpublished findings regarding previously conducted raw question material and thoroughly researched material on Turkish television broadcasts as well as interviews has been used a data source.

Anahtar Kelimeler

Europe, Turkish, TV Broadcasting

Kaynakça

• KAYNAKÇA Abadan-Unat, Nermin (2017) Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. Akarcalı, Sezer (2003). Radyo ve Televizyonda Türk Dış Yayınları, İmaj Yayınevi, Ankara. Arayıcı, Ali (2016) Avrupa’daki Türkiye Kökenli Göçmenlerin Sorunlarına Genel Bir Bakış, İstanbul. Aziz, Aysel (1999) Türkiye’de Televizyon Yayıncılığının 30 Yılı (1968-1998), TRT, Ankara. Bakırcı, Yusuf (2005) “Hollanda’daki Türk Medyası”, Yurt Dışındaki Türk Medyası Sempozyumu -Bildiriler, Başbakanlık BYEGM, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, İletişimliler Vakfı Ortak Yayını, Ankara, s.71-91. Berger, John - Jean Mohr (2018) Yedinci Adam Avrupa’da Bir Göçmen İşçinin Hikayesi, Metis Yayınları, İstanbul. Cankaya, Özden (2003) Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT, YKY, İstanbul. Cankaya, Özden, H. Serhat Güney, Emre Köksalan, Vildan Mahmutoğlu (2005) Almanya'da Türk Medyası: Entegrasyon Sorunu Metropol FM ve Radiomultikulti Üzerine Bir Organizasyonel Çalışma İleti-ş-im, 3, 7-40. Çebi, Mahmut (2012) Almanya’da Türkçe Medya: Kendim Ettim Kendim Buldum, http: //anadilim.eu/wp-content/uploads/2012/04/20120331_Mahmut-Çebi_Konuşma Metni.pdf, Erişim Tarihi: 18.09.2018 Çınal, Yusuf (2005) “Belçika’daki Türk Medyası”, Yurt Dışındaki Türk Medyası Sempozyumu -Bildiriler, Başbakanlık BYEGM, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, İletişimliler Vakfı Ortak Yayını, Ankara, s.109-128. Çinar, Işıl, Muhammet Serkan Çinar, Hasan Şakir Bilge (2014) Akademik Bilişim’14, XVI.Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 5-7 Şubat 2014, Mersin Üniversitesi, 331-340. Demiray, Uğur (1988) Kitle İletişim Araçları ve Boş Zaman. AÜ Yayınları, Eskişehir. Elmacıoğlu, Gülistan (2016) Alevi Medyası Üzerine Betimleyici Bir Analiz, Ankara Universitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Esslin, Martin (2001) Televizyon Çağı, Pınar Yayınları, İstanbul. Genel, Mehmet Gökhan (2017) Avrupa’daki Türk Diaspora Medyasının Gelecek Perspektifi Sosyal Bilimler Dergisi / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s. 55-76. Halm, Dirk - Martina Sauer (2006) Avrupa’daki Türk Medyası, Medya Merceğinde Almanya ve Türkiye, 20. Alman-Türk Gazeteciler Semineri, Konrad Adenauer Vakfı Yayınları, Antalya. Hayır, Celal (2017) Etnik Medya Kavramı Çerçevesinde Avusturya’da Türkçe Yayınlanan Gazeteler Üzerine Bir İnceleme, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 44, 60-79. Heinemann, Lars -Fuat Kamçılı (2000) Transstaatliche Räume (Unterhaltung, Absatzmärkte und die Vermittlung von Heimat. Die Rolle der Massenmedien in Deutschtürkischen Räumen) Transcript Verlag. s.113-157. Hüküm, Uğur (2005). Fransa’da Türk Medyası. Ankara, http://www.atgb.info /VIEW_Microsoft_Word__ugur_fransa.pdf Erişim Tarihi: 18.09.2018 Hürriyet (2014) http://www.hurriyet.com.tr/kanal-avrupa-televizyonu-10-yilini-kutladi-27770130 Erişim Tarihi: 18.09.2018 İkiz, Osman (2005) “İsveç’te Türk Medyası”, Yurt Dışındaki Türk Medyası Sempozyumu -Bildiriler, Başbakanlık BYEGM, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, İletişimliler Vakfı Ortak Yayını, Ankara, s.47-61. Kam, Rüştü (2016) Avrupa Milli Görüş Teşkilatlarındaki Geçen Yıllarım-6 http://www.ha-ber.com/avrupa-milli-gorus-teskilatlarindaki-gecen-yillarim-vl6-makale,31319.html Erişim Tarihi: 18.12.2018 Kanal Avrupa (2018) http://kanalavrupa.tv/hakkimizda/ Erişim Tarihi: 18.12.2018 Kara, Eylem Şentürk (2016) Türk Televizyon Kanallarının Avrupa Versiyonlarında Gösterilen Avrupa haber bültenleri: Almanya’da yaşayan birinci nesil Türk göçmenlerin perspektifinden nitel bir araştırma, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4 (2) 834-863. Kaya, Ayhan (2000) Berlin’deki Küçük İstanbul: Diyasporada Kimliğin Oluşumu, Büke Yayınları, İstanbul. Kırık, Ali Murat (2015) “İnternet Teknolojisi ve Sayısal Yayıncılık Bileşkesinde Gelişen IPTV’nin Günümüzdeki Durumu” Yeni Medya Çağında Televizyon, Derin Yayınları, İstanbul. Koloğlu, Sina (2017) "Avrupa'da Türk Kanalları 500'e Ulaştı" http://www.milliyet.com.tr/avrupa-da-turk-kanallari-500-e/cadde/ydetay/2549917/default.htm Erişim Tarihi: 18.09.2018 Köksal, Gürsel (2016) "Avrupa'daki Türkçe Medya", http://www.egazete.de/avrupadaki-turkce-medya-2/ Erişim Tarihi: 18.12.2018 Külahçı, Ahmet (2014) Türklerin radyosu 15 yaşında www.hurriyet.com.tr/gundem/turklerin-radyosu-15-yasinda-26620701 Erişim Tarihi: 18.12.2018 Mortan, Kenan-Monelle Sarfati (2011) Vatan Olan Gurbet Almanya’ya İşçi Göçünün 50.Yılı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul. Mutlu, Erol (1991) Televizyonu Anlamak, Gündoğan Yayınları, Ankara. Mutlu, Erol (1995) Televizyonda Program Yapımı, A.Ü. İletişim Fakültesi Yayınları, Ankara. Nufel, Yavuz (2005) 40 Yıl 40 İnsan 40 Öykü, Türkevi Yayınları, Amsterdam. Nufel, Yavuz (2016) http://www.dokuzeylulgazetesi.com/haber/ilhan-karacayi-gecmisi-ile-yuzlestirdim-28244.html Erişim Tarihi: 17.11.2018 Okkan, Osman (1996) “Almanya’daki Türk Medyası” Türk-Alman Sempozyumu 1995, Körber Vakfı, Berlin, s.275-288. Özsoy, Selami (2014). Almanya'daki Türk Medyası ve Kamusal Bir Alman Kurum: Deutsche Welle, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 4 (7), 1-21. Pirha (2018) https://www.pirha.net/hakikatin-yolu-can-tv-test-yayinina-basladi-video-119747.html/01/05/2018/ Erişim Tarihi: 17.11.2018 Postman, Neil (2012) Televizyon Öldüren Eğlence, Çev: Osman Akınhay, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. RTÜK (2007) Almanya’da Yaşayan Türklerin Televizyon İzleme Eğilimleri Kamuoyu Araştırması, RTÜK Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı. Storey, John (2000) Popüler Kültür Çalışmaları. Babil Yayınları, İstanbul. Soydan, Ersoy (2018) Yurtdışında Türkçe İnternet Radyoculuğun Yirminci Yılı, Dijital Çağda İletişim Okumaları-I, Hiperlink Yayınları, İstanbul, s.93-115. Soydan, Ersoy-Gülşen İsmail Yusuf (2018) “Fifty Year of Turkish Television Broadcasting in The Balkans: 1969-2019” Research and Development On Sciences, Jagiellonian University Institute, Krakow. Şener, Erman (1984) Televizyon, Video. İmge Yayınları, İstanbul. Tamer, Emel Ceylan (1983) Dünü ve Bugünüyle Televizyon, Varlık Yayınları, İstanbul. Turkishpress (2017) http://www.turkishpress.co.uk/dunya/bruksel-aktif-tv-resmi-acilisini-yapti-h894.html Erişim Tarihi: 17.11.2018 Tütengil, Cavit Orhan (1985) Yeni Osmanlılar’dan Bu Yana İngiltere’de Türk Gazeteciliği 1867-1967, Belge Yayınları, İstanbul. Yengin, Hülya (1994) Ekranın Büyüsü, Der Yayınları, İstanbul. Yücel, Alev (2015). Batı Avrupa’da Türkçe Medya: Almanya, Fransa ve Hollanda, Selçuk İletişim, 8 (4): 244-265.