ÖZEL EĞİTİM BÖLÜMÜNDE ÖĞRENİM GÖREN ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZ YETERLİK İNANÇLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 555 - 574, 18.08.2019

Alpaslan Karabulut Alperen Yandı Ali Kaya

Öz

Bu araştırmanın amacı; özel eğitim bölümünde öğrenim gören öğretmen
adaylarının öz yeterlik inançlarının belirlenmesi ve bu inançların; öğrenim
gördükleri sınıfa, cinsiyete, genel akademik başarılarına göre farklılık
gösterip göstermediğini incelemektir. Araştırma tarama modelinde
gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak “Öğretmen Öz yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu 2016– 2017 Eğitim-öğretim yılı Abant İzzet Baysal
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Öğretmenliği Lisans programında
öğrenim gören toplam 166 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına
göre, öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik inançlarının oldukça yeterli
düzeyde olduğu söylenebilir. Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları
arasında; cinsiyete, göre anlamlı farklar bulunmuştur. Sınıf düzeyleri arasında
anlamlı bir fark bulunmamıştır. Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik
inançları arasında genel akademik başarılarına göre anlamlı fark bulunmamıştır.
Bu bulgular doğrultusunda, öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik
inançlarını geliştirebilecek ortamların oluşturulması önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öz yeterlik, öğretmen öz yeterlik inancı, öğretmen adayı, öğretmen eğitimi

Kaynakça

• Ashton, P. T., & Webb, R. B. (1986). Making a Difference: Teachers’ Sense of Efficacy and Student Achievement. New York: Longman.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice-Hall, Inc.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning [Electronic Version]. Educational Psychologist 28(2), 117-148.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclope-dia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bayrakdar, U., Batık, M. V., & Barut, Y. (2016). Özel eğitim öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları.
• Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 133-149.
• Bingöl, T. Y. (2018). Okul Psikolojik Danışman Adaylarının Genel Öz-Yeterlik ve Özel Eğitimde Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlığa İlişkin Öz-Yeterlik
• İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 40-40.
• Brandon, D. P. (2000). Self-efficacy: Gender differences of prospective primary teachers in Botswana. Research in Education, 64(1), 36-43.
• Cambell-Whatley, Obiakor, & Algozzine (1995). Perceptions of competencies for including students with disabilities in elementary and secondary school classrooms. Special Services in the Schools, 10, 1995.
• Dove Jones, S., & Messenheimer-Young, T. (1989). Content of special education courses for preservice regular education teachers. Teacher Education and Special Education, 12(4), 154-159.
• Embich, J. L. (2001). The relationship of secondary special education teachers’ roles and factors that lead to professional burnout. Teacher Education and Special Education, 24(1), 58-69.
• Ergül, C., Baydık, B., & Demir, Ş. (2013). Özel eğitim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerinin zihin engelliler öğretmenliği lisans programı yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 499-522.
• Ersel Kaymakamoğlu, S. (2017). Self-Efficacy Beliefs of Special Education Student Teachers: Implications for Teacher Training Programmes. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3 (2), 209-221.
• Fives, H., Hamman, D., & Olivarez, A. (2005). Does burnout begin without student teaching? Analyzing efficacy, burnout, and support during the student-teaching semester. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Montreal, CA.
• Gavish, B., & Bar-On, S. (2016). Beginning Special Education Teachers in Israel: Perceived Self-Efficacy. International Journal of Special Education, 31(1), 10-22.
• Gist, M. E. (1987). Self-efficacy: Implications for organizational behavior and human resource management. Academy of management review, 12(3), 472-485.
• Gürbüz, S. F., & Bozgeyikli, H. (2014). Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde çalışan rehber öğretmenlerin özel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmaya yönelik öz yeterlik algıları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(6), 79-99.
• Jennett, H. K., S. L. Harris, and G. B. Mesibov. 2003. “Commitment to Philosophy, Teacher Efficacy, and Burnout among Teachers of Children with Autism.” Journal of Autism and Developmental Disorders 33: 583–593.
• Karahan, Ş., & Balat, G. U. (2011). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz-yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 1-14.
• Korkut, K. & Babaoğlan, E. (2012). Self-efficacy beliefs of classroom teachers. International Journal of Management, Economics & Business, 8(16), 269-283.
• Lazuras, L. (2006). Occupational stress, negative affectivity and physical health in special and general education teachers in Greece. British Journal of Special Education, 33(4), 204-209.
• Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. (2018). Ankara: Yükseköğretim Kurulu
• Pajares, M. F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings [Electronic version]. Review of Educational Research, 66, 543-578.
• Romi, S., & Leyser, Y. (2006). Exploring inclusion preservice training needs: A study of variables associated with attitudes and self-efficacy beliefs. European Journal of Special Needs Education, 21(1), 85-105.
• Schwarber, L. A. (2006). A comparison of general education and special education teachers’knowledge, self-efficacy, and concerns in teaching childen with autism (Doctoral dissertation, Miami University).
• Tschannen-Moran, M., and A. H. Hoy. (2001). Teacher Efficacy: Capturing an Elusive Construct. Teaching and Teacher Education 17, 783–805.
• Weiskopf, P.E.(1980). Burnout Among Teachers Of Exceptional Children. Exceptional Children, 47.
• Woolfolk, A. (2004). Educational Psychology. The Ohio State