Nahçıvan’da Son Tunç-Erken Demir Çağının Boyasız Kil Kapları

Yıl 2013, Sayı: 34, 131 - 148, 01.08.2013

NAHÇIVANDA SON TUNÇERKEN Demir Tuğrul Halilov

Öz

In this subchapter , the uncolored clay dishes is divided into types and grouped according to the form and prominent features. The manufacturing techniques, motives of patterns and other questions are studied. Disclosure of a considerable quantity of pottery both in settlements and in burial grounds specify the fact that in the household life of cattle-breeding tribes of the epoch of the Late BronzeEarly Iron, the pottery took a considerable place. At that time Nakhichivan, as well as the other regions of Azerbaijan, was an important centre of craftsmanship. The pottery products differed from one another in their size, shape, ornaments on them, the material the were made of and the technology. The pottery products made by Nakhichivan potters were * Azеrbaycan Bilimlеr Akadеmisinin Nahçıvan Bölümü. [e-mail] divided into two groups-welfare and kitchen ceramics. Their similar monuments in the South Caucasus and the Middle East in the same period, the archaeological materials found in the Urmia basin and Eastern Anatolia.

Anahtar Kelimeler

Nakhchivan, late bronze-early iron age, uncolored clay dishes, Azerbaijan

Nahçıvan’da Son Tunç-Erken Demir Çağının Boyasız Kil Kapları

Öz

Makalede kil kaplar biçim ve özelliklerine göre gruplandırılarak tiplere bölünmüştür. Bu kapların yapım teknolojisi, süsleme yöntemi ve diğer konular hakkında bilgi verilmiştir. Adı geçen höyüklerden ve mezarlardan bulunmuş çok sayıda kil kaplar kanıtlar ki, Son Tunç-Erken Demir çağında tarım ve hayvancılıkla uğraşan toplulukların ekonomik yaşamında kil kaplar önemli yer tutmuştur. Bu çağda Azerbaycan’ın diğer ilçeleri gibi Nahçıvan da önemli seramikçilik merkezi olmuştur. Seramik ürünleri boyutu, biçimi, üzerindeki desenleri, yapıldığı malzeme ve teknolojisine göre birbirinden ayrılır. Nahçıvan seramikçilerinin yapmış olduğu kil kaplar sofra veya mutfak seramiği olmak üzere iki gruba ayrılır. Bunların benzerleri Güney Kafkasya ve Ortadoğu’daki aynı çağın yapılarında, Urumiye Havzası ve Doğu Anadolu’nun arkeolojik malzemelerinde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nahçıvan, Son Tunç-Erken Demir çağı, boyasız kil kaplar, Azerbaycan

Kaynakça

• ABİBULLAYEV, Osman (1982), Eneolit i bronza na territorii Nakiçevanskoy ASSR, Bilim Yay., Bakü.
• ASLANOV, Kardaşhan, VAIDOV R. M., İONE K. İ. (1959), Drevniye Minkeçaur, Az. SSR EA Yay., Bakü.
• ASLANOV, Kardaşhan, İBRAKİMOV, Bahlul. İ., KAŞKAY, Solmaz (2003), Drevnie Nekropolı Harabe Gılane, Nurlan Yay., Bakü, ASLANOV, Kardaşhan (1975), “Haçbulak Köyündeki Bir Grup Daş Kutu Mezar Hakkında”, , Az. SSR EA Haberleri, Bakü, № 4, s. 81-94.
• ALİYEV, Veli (1968), Culfa arkeolojik buluntuları, Bakü, Az. SSR EA Haberleri, № 3, s. 72-86.
• ALİYEV, Veli (1977), Azerbaycan’da Tunç Devrinin Boyalı Kaplar Kültürü, Bilim Yay., Bakü.
• AKAEV, Kahraman (2002), Şahtahtı V Epoxi Pozdney Bronzı İ Ranneko Jeleza, Akrıdak Yay., Bakü-Moskova.
• BAHŞALIYEV, Veli, ALIYEV, Veli (1985), “Şahtahtı nekropolünün yeni buluntuları”, Az. SSR EA Haberleri, Bakü, Bilim, № 4, s. 63-67.
• BAHŞALİYEV, Veli (2002), Nahçıvan’ın Erken Demir Çağı Medeniyyeti, Bilim Yay., Bakü.
• BAHŞALIYEV, Veli (2008), Nahçıvanın Arkeolojik Yerleşimleri, Bilim Yay., Bakü.
• BAHŞALİYEV, Veli (2006), “Demyeler Nekropolü Erken Demir Devrinin Yeni Abidesidir”, . AMEA Nahçıvan Bölümünün Haberleri, № 4, s. 84-93. BROWN, Thomas (1951) Excavations in Turkey, 1948, Jon Murray Albemarle Street, w. XIX, London, 279 s.
• EDWARDS, Michael (1981), The Pottery of Havtavan Tepe VI B (Urmia Ware), İran, w. KIK, s. 101-140.
• HALİLOV, Djabbar (1960), “Poseleniye Na Kolme Sarıtepe”, Sovetskaya Arkeolokiya, № 4. Nauka Yay., Moskova, s. 68-73.
• HALILOV, Togrul (2006), “Demyeler Nekropolündeki 4 № Li Daş Kutu Mezar Hakkında”, AMEA Nahçıvan Bölümünün Haberleri, № 4, s. 103-108.
• HALİLOV, Togrul (2008), “İliklikaya Yerleşim Yeri Ve Nekropolü”, AMEA Nahçıvan Bölümünün Haberleri, № 3, s. 94-98.
• HAMILİN, Catherine (1977), The Early Second Millennium Carbon Assemble Age Of Dinka Tepe, İran, p. 125-153.
• İSMAYILOV, Kudrat (1981), Kurukçay Ve Göndelençay Vadisinde Eski Kültürün İzleri, Bilim Yay., Bakü.
• KASAMANLI, Hatem (1965), Haçbulak Daş Kutu Mezarları Hakkında, AMM, VI c, Az. SSR. EA Yay., Bakü, s. 3-43.
• KASAMANLI, Hatem (1999), Arkeolokiçeskiye Pamyatniki Epoxi Bronzı I Ranneko Jeleza Daşkesanskoy rayona, Akrıdak Yay., Bakü.
• KUSEYNOVA, Münavvar (1989), Keramika Vostoçnoko Zakafkazye Epoxi Pozdney Bronzı I Ranneko Jeleza XIV-IX vv. do n. e., Bilim Yay., . Bakü.
• KUŞNAREVA, Karine., ÇUBİNŞVİLİ, Dato (1970) Drevniye Kulturı Yujnoko Kavkaza, Nayka Yay., Leninkrad.
• MURADOVA, Firuze (1979), Kobustan tunc döneminde, Bilim Yay., Bakü.
• NERİMANOV, İdeal (1958), Genceçay Bölgesinin Arkeolojik Yerleşimleri, Az. SSR EA Yay., Bakü.
• NERİMANOV, İdeal (1959), Sarıtepe Yerleşim Yerinde Arkeolojik Kazılar, Az. SSR EA Haberleri, Bakü, № 3, s. 37-40.
• NOVRUZLU, Eziz, BAHŞALİYEV, Veli (1992), Şahbuz Bölgesinin Arkeolojik Yerleşimleri, Bilim Yay., Bakü.
• NOVRUZLU, Eziz., BAHŞALİYEV, Veli (1993), Şerurun Arkeolajik Yerleşimleri, Bilim Yay, Bakü.
• NOVRUZLU, Eziz., BAHŞALİYEV, Veli (1993), Culfa Bölgesinin Arkeolojik Yerleşimleri, Bilim Yay., Bakü.
• ÖZFIRAT, Aynur (2008), Bozkurt Kurgan Mezarlığı 2007 Yılı Kazısı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2. cilt 26-30 Mayıs 2008, Ankara, s. 369-384.
• ÖZFIRAT, Aynur (2011), Bozkurt Kurgan Mezarlığı Kazısı, 2009-2010. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt 23-28 Mayıs 2011, Malatya, s. 533-550.