YAŞAR KEMAL’İN ROMANLARINDA EKOSOSYOLOJİ

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 158 - 176, 26.03.2019

Aziz Şeker

Öz

Yaşar Kemal,
insana ve topluma odaklı bir yazar olduğu kadar doğayı, doğadaki dönüşümü
romanlarına konu yapan bir yazardır. Yaşar Kemal’in romanlarında ekososyoloji
açısından doğanın işlenişi iki şekilde karşımıza çıkar: İlkinde doğa, romanın
fiziki çevresi içinde çeşitli bitki türleri ve daha çok yaban hayatındaki
hayvanlarıyla ekolojik dengenin önemini ve işlevini gözeterek verilir. Burada
yazar bizi çok sayıda çiçek ve bitki ile romanın geçtiği yörede yaşayan
hayvanların isimleriyle tanıştırır. İkincisinde, üretim ilişkilerinin değişimi
ve Çukurova’da endüstriyel tarım geçişle toprağın kullanımında ortaya çıkan
büyük değişimden etkilenen ekosistemin yanında, İstanbul’da çarpık kentleşmeye ve
denizin kötüye kullanımına bağlı olarak bozulan doğayı işler.

Bu çalışmada
yukarıda sözü edilen her iki durumu örnekleriyle ele almamızın amacı, roman
çözümlemelerinde ekososyolojik bir bakışın önemi konusunda yol gösterici tartışmalara
katkı vermektir.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Roman, Çukurova, İstanbul

Kaynakça

• Bauman, Zygmunt (2018). Iskarta Hayatlar/Modernite ve Safraları. (çev. Osman Yener), İstanbul: Can Yayınları.
• Boratav, Naili Pertev (2017). Folklor ve Edebiyat 1. Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Fischer, Ernst (1993). Sanatın Gerekliliği. (çev. Cevat Çapan), Ankara: 7.baskı, Verso Yayınları.
• Giddens, Anthony (2014). Modernite ve Bireysel-Kimlik/Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum. (çev. Ümit Tatlıcan), İstanbul: 2.baskı, Say Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000a). İnce Memed 1. İstanbul: 8.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000b). İnce Memed 2. İstanbul: 6.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000c). İnce Memed 3. İstanbul: 6.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000d). İnce Memed 4. İstanbul: 6.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000e). Ağrıdağı Efsanesi. İstanbul: 8.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000f). Kuşlar da Gitti. İstanbul: 5.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000g). Al Gözüm Seyreyle Salih. İstanbul: 4.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000ğ). Ortadirek, Dağın Öte Yüzü 1. İstanbul: 5.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000h). Yer Demir Gök Bakır, Dağın Öte Yüzü 2, İstanbul: 7.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2000i). Ölmez Otu, Dağın Öte Yüzü 3. İstanbul: 5.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (1998a). Yağmurcuk Kuşu/Kimsecik 1. İstanbul: 3.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (1998b). Deniz Küstü. İstanbul: 3.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (1999a). Kale Kapısı/Kimsecik 2. İstanbul: 3.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (1999b). Kanın Sesi/Kimsecik 3. İstanbul: 3.baskı, Adam Yayınları.
• Kemal, Yaşar (2001a). Yılanı Öldürseler. İstanbul: 8.baskı, Adam Yayıncılık.
• Kemal, Yaşar (2001b). Üç Anadolu Efsanesi. İstanbul: 8.baskı, Adam Yayıncılık.
• Kemal, Yaşar (2001c). Binboğalar Efsanesi. İstanbul: 5.baskı, Adam Yayınları.
• Nichanian, Marc (2011). Edebiyat ve Felaket. (çev. Ayşegül Sönmezay), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mengüşoğlu, Takiyettin (2017). Felsefeye Giriş. (yaz. haz. Uluğ Nutku), Ankara: 3. Baskı, Doğu Batı Yayınları.
• Şeker, Aziz. (2014). Homerostan Binboğalara Yaşar Kemal. Ankara: Sabev Yayınları.
• Öztürk, Orhan, M. (2016). Özerk Benlik, Kul Benlik. İstanbul: 3.baskı, Okuyan Us Yayınları.
• Pazarkaya, Yüksel (2017). Sana Son Umudumu Söyleyeceğim/Yaşar Kemal Konuşuyor. İstanbul: Sözcükler Yayınları.
• Proust, Marcel (2018). Edebiyat ve Sanat Yazıları. (çev. Roza Hakmen), İstanbul: 2.baskı, Yapı Kredi Yayınları.
• Sadak, Yalçın (2017). Yaşar Kemal ya da Dionysos’un Dönüşü. İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Sarıkoca, Erem (2016). Tarihi Güncellemek/Edebiyat Sosyolojisi Açısından Roman. Erzurum: Fenomen Yayınları.
• Tharaud, Charles B. (2017). Çukurova Yaşar Kemal Edebiyatının Temelleri. (çev. Tahsin Çulhaoğlu), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.