MACHIAVELLI VE NİZAMÜLMÜLK’TE DEVLET YÖNETİMİ: HÜKÜMDAR (PRENS) VE SİYASETNAME ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 25 - 47, 19.07.2018

Özkan Gökcan

Öz

Siyaset bilimi disiplini tarihinde hükmedene devlet yönetimi ile ilgili
tavsiyeler verme düşüncesi üzerine kurulu eserlerin önemli bir yer kapladığını
söylemek mümkündür. Siyasetname ve Hükümdar’ı nitelikleri ve kapsamları
itibariyle bu eserlerin en önemlileri arasında saymak mümkündür. Bu çalışmada
söz konusu iki eser üzerinden Machiavelli ve Nizamülmük’ün devlet yönetimine
yönelik düşünceleri ve tavsiyeleri incelenmektedir. Devletlerin nasıl
yönetilmesi gerektiği ile ilgili fikirler sunan Nizamülmülk ve Machiavelli, düşüncelerinin
ve tavsiyelerinin benzeştiği ve farklılaştığı konular üzerinden karşılaştırmalı
bir analize tabi tutulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nizamülmülk, Machiavelli, Hükümdar (Prens), Siyasetname

Kaynakça

• Adabağ, Necdet, “Giriş”, Hükümdar içinde, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010, s. vii-xxvi.
• Adalıoğlu, Hasan Hüseyin, “Siyasetnamelerin Klasik Kaynakları”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5/2 (2004): 1-21.
• Ağaoğulları, Mehmet Ali, “Niccolo Machiavelli: Prensin İktidarından Devlete”, Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler içinde, Ed. Mehmet Ali Ağaoğulları, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012, s. 319-354.
• Ayar, Mehmet Taha, “Sunuş”, Siyasetname içinde, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017, s. vii-xxvi.
• Gülenç, Kurtul, “Niccolò Machiavelli”, Siyaset Felsefesi Tarihi: Platon’dan Zizek’e içinde, Ed. Ahu Tunçel ve Kurtul Gülenç, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2013, s. 134-164.
• Kafesoğlu, İbrahim, “Nizamülmülk”, İslam Ansiklopedisi Cilt 9 içinde, İstanbul: MEB Basımevi, 1993, s. 329–333.
• Keskintaş, Orhan, Adalet, Ahlak ve Nizam: Osmanlı Siyasetnameleri, İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Köymen, Mehmet Altay, “Selçuklu Veziri Nizamülmülk ve Tarihi Rolü”, Milli Kültür 1/5, 1977: 9-16.
• Machiavelli, Niccolò, Hükümdar, Çeviren Necdet Adabağ, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010.
• Machiavelli, Niccolò, “Niccolò Machiavelli’nin Franceso Vettori’ye Yazdığı Mektup”, Hükümdar içinde, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010.
• Nizamü’l-Mülk, Siyasetname, Çeviren Mehmet Taha Ayar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Özaydın Abdulkerim, “Nizamülmülk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi/Cilt 33, İstanbul: TDV Yayınları, 2007, s. 194–196.
• Skinner, Quentin, Düşüncenin Ustaları: Machiavelli, Çeviren Cemal Atila, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 2004.
• Tuncay, Mete, Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi: Yeni Çağ, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2009.
• Türk, H. Bahadır, Çoban ve Kral: Siyasetnamelerde İdeal Yönetici İmgesi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.