Türkiye’de Erken Çocukluk Döneminde Ebeveynler İle İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 12, 28.12.2018

Vakkas Yalcin Halil Uzun Hülya Dede

Öz

Eğitimin en önemli
üç temel ayağından biri de ailedir. Çocuğun okula başladığı andan itibaren ailenin
de içinde bulunduğu çalışmalara yer verilmesi eğitimin niteliği açısından
oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye’de erken çocukluk eğitimi alanında
2010- 2016 yılları arasında ebeveynlerle yapılmış lisansüstü tezlerin tematik
dağılımlarını belirlemek için meta-analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın
evrenini,  2010-2016 yılları arasında
erken çocukluk eğitimi alanında yapılmış 757 Lisansüstü tez oluştururken,
örneklemini ise erken çocukluk eğitimi alanında ailelerle yapılmış 71 yüksek
lisans tez ve 12 doktora tezi olmak üzere toplamda 83 Lisansüstü tez
oluşturmaktadır. Araştırmaya dâhil olan tezlerin incelenmesinde nitel veri
analiz yöntemlerinde doküman analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler
sonucunda çalışmaya dâhil edilen tezlerin 61’inin nicel araştırma yöntemleri
ile 14’ünün nitel araştırma desenleri ile geriye kalan sekiz (8) lisansüstü
tezin ise karma araştırma yöntemi ile yapıldığı saptanmıştır. Bununla birlikte
yapılan lisansüstü tezlerin büyük bir çoğunluğunun (75) herhangi bir destek alınmadan
yapıldığı, sekiz (8) tezin ise Üniversitelerin bilimsel araştırma proje
birimleri (BAP) tarafında desteklendiği bulunmuştur. Ayrıca ebeveynlerle
yapılan tezlerin çoğunluğu ebeveyn tutumları ile ilgiliyken özellikle nitel ve
karma desenli çalışmalarda farklı değişkenlere göre ebeveyn görüşlerine de
başvurulduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Erken Çocukluk Eğitimi, Ebeveynler, Aile Katılımı, Lisansüstü Tez

Kaynakça

• Altun, D., Şendil, Ç. Ö. & Şahin İ. T. (2011). Investigating the national dissertation and thesis database in the field of early childhood education in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences, 12(2011), 483-492.
• Aral, N., Baran, G., Bulut, Ş. ve Çimen, S. (2000). Çocuk gelişimi. Ya-Pa Yayınevi. Ankara.
• Baba, M., Öksüz, Y., Çevik, C. ve Güven, E. (2011). 2005-2010 Yılları Arasında Sınıf Öğretmenliği Alanında Hazırlanan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı (692-695), Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Bertan, M., Haznedaroğlu, D., Koln, P., Yurdakök, K. Ve Güçiz, B., D. (2009). Ülkemizde erken çocukluk gelişimine ilişkin yapılan çalışmaların derlenmesi (2000-2007). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52. S.1-8.
• Can Toprakçı, N. (2006). Kurumda eğitim alan zihinsel engelli öğrencilerin annelerine genişletilmiş aile eğitim programının uygulanmasının öğrencilerin matematik ders amaçlarını edinmelerinde, sürdürme ve genellemelerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Can Yaşar, M. & Aral, N. (2011). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 70-90.
• Crase, S. J., Colleen, C. and Kontos, S. (1981). Parent education needs and sources as perceived by parents. Home Economics Research Journal. 9 (3); 221-231.
• Çağdaş, A. ve Seçer, Z. (2006). Anne-baba eğitimi (2. Basım). Kök Yayıncılık, Ankara.
• Çağdaş, A. (2008). Anne-baba-çocuk iletişimi. Kök Yayıncılık, Ankara.
• Diler Sönmez, N. (2008). Eve dayalı gündüz tuvalet kontrolü aile eğitimi programının anneler ve zihinsel engelli çocuklarında beklenen davranış değişikliklerini gerçekleştirmede etkisi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Erkan, S. ve Durmuşoğlu, M.C. (2006). Anne eğitimi programının annenin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Avrupa Birliği Sürecinde Okul Öncesi Eğitimin Geleceği Sempozyumu, Ya-Pa Yayın Pazarlama, 349-360, İstanbul.
• Ersoy, Ö. ve Tezel Şahin, F. (1999). 0-6 yaş döneminde anne-baba eğitiminin önemi. Mesleki Eğitim Dergisi, 1 (1); 58-62.
• Geçtan, E. (2015). Psikodinamik psikiyatri ve normal dışı davranışlar. (22. Basım), Metis Yayınevi, 288s., İstanbul.
• Gizir, Z. ve Baran, G. (2003). Anaokuluna devam eden dört-beş yaş çocuklarında sosyal davranışların gelişimi ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(25); 118-133.
• Glass, G. (1976). Primary, secondary and meta analysis of research. Retrieved January18, 2018, from http://stat. smmu.edu.cn/uppic/file/pdf/primary.pdf.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T., & Stanne, M. B. (2000). Cooperative learning methods: A meta analysis. University of Minnesota.
• Kaya, Ö. M. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlara ailelerin ilgi ve katılımları ile okul öncesi eğitim kurumlarının aile eğitimine katkısı konusunda anne-baba görüşleri. Yüksek lisans tezi (basılmamış), Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Öğretmenliği, Eskişehir.
• Kostelnik, M., Soderman, A.K. & Whiren, A.P. (2011). Developmentally appropriate curriculum best practices in early childhood education. Pearson Education Inc., 530 p., Newjersey.
• Kurtulmuş, Z. (2003). Anne eğitim programının 4-6 yaş grubu çocuğu olan alt sosyo-ekonomik düzeydeki anne davranışları üzerindeki ve annelerin okul öncesi eğitime yönelik görüşlerine ilişkin etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Lamb, M. E., (2004). The role of father in child development. John Wiley and Son’s. 582 p., New Jersey.
• Lipsey, M. W., & Wilson, D. B. (2001). Practical meta-analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Mahoney, G., Kaiser, A., Girolametto, L., MacDonald, J., Robinson, C., Safford, P., & Spiker, D. (1999). Parent education in early intervention: A call for a renewed focus. Topics in Early Childhood Special Education, 19(3), 131-140.
• Morrison, G. S. (2006). Fundamentals of early childhood education. Pearson Prentice Hall, Fourth Edition, 398 p., New Jersey.
• Myers, R. (1996). Hayatta kalan on iki, Erken Çocukluk Eğitimi Programlarının Güçlendirilmesi, R. Ağış Bakay ve E. Ünlü (Çev.), AÇEV, 477 s., Ankara.
• Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi, Yüksek lisans tezi (basılmamış), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tezel Şahin, F. ve Özyürek, A. (2010). Anne baba eğitimi ve okul öncesinde aile katılımı. Morpa Kültür Yayınları, 144 s., İstanbul.
• Tezel Şahin, F. ve Ünver, N. (2005). Okulöncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1); 23-30.
• Uzun H. (2016). Baba eğitim programının baba-çocuk ilişkisine ve anaokuluna devam eden çocukların sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi (Çocuk Gelişimi ve Eğitimi) Anabilim Dalı, Doktora Tezi (Basılmamış) Ankara.
• Üstünoğlu Ü. (1991). Aile eğitiminde uygulanabilecek farklı yaklaşımlar, Aile Eğitim Paneli, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, 82-88. Ankara.
• Varol N. 2005. Aile eğitimi, (4. Basım). Kök Yayıncılık. 88 s., Ankara.
• Wong, S.Y., Lai, A.C., Martinson, I. and Wong, T.K.S. 2006. Effects of education programme on family participation in the rehabilitation of children. Journal of Intellectual Disabilities, 10(2); 165–189.
• Yalçın, V. (2016). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okula Uyum Süreci İle Ebeveynlerinin Çocuk Yetiştirme Tutumları Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yavuzer, H., Köknel Ö., Kulaksızoğlu, A., Ayhan, H., Dodurgalı, A. ve Ekşi, H. (2013). Çocuk ve ergen eğitiminde anne-baba tutumları, (4. Basım). Timaş Yayınları, 220 s., İstanbul.
• Yıldız, A. (2004). Türkiye’deki yetişkin eğitimi araştırmalarına toplu bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 37(1). S.78-97.
• Young, M. E. and Mundial, B. (1996). Early child development: Investing in the future. World Bank. 339 p., Washington, D.C.
• Zembat, R. ve Polat Unutkan, Ö. (2000). 5-6 yaş grubu aile katılımlı sosyalleşme programı. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(2); 28-36.