KÜRESEL MÜCADELE POLİTİKALARI: ORTA ASYA’DA RUSYA, ABD VE ÇİN

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 13, 1 - 11, 05.08.2016

Aydın Aydın

Öz

Orta Asya Soğuk Savaş döneminden sonra dünyanın başat güçleri tarafından uluslararası arenada çıkarlarını koruma ve varlıklarını devam ettirme adına hayati öneme sahip bir alana dönüşmüştür. Bu çalışmada Orta Asya’nın jeopolitik önemi üzerinde durulmuş ve bölgenin sahip olduğu enerji potansiyelinden kaynaklı olarak özellikle ABD, Rusya ve Çin’in Orta Asya’da stratejik olarak alan kazanma politikaları incelenmiştir. Her üç ülkenin bölgedeki etkinlikleri ve hegemon güç olabilmek için bölgede politikalar birbirinden farklıdır. Bu bağlamda ABD, Rusya ve Çin’in Orta Asya politikaları ve güç mücadeleleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Orta Asyanın, hem ürettikleri sıfır toplamlı çatışmanın hem de işbirliğinin tohumlarını bünyesinde barındırın karmaşık ilişkiler ağının ve küresel bir rekabetin olduğu bir bölge olarak dünya siyasetinde önemini her zaman koruması beklenmektedir

Anahtar Kelimeler

Orta Asya, Güç Mücadelesi, Enerji, ABD, Rusya, Çin

POLITICS OF GLOBAL CAMPAIGN: RUSSIA, USA AND CHINA IN CENTRAL ASIA

Öz

Central Asia has transformed into a vital area by the dominant power in the world to maintain their presence and protect the disinterests in the international arena after the Cold War. This study focused on especially jeopolitic importance of Central Asia and due to having large energy potential, USA, Russia, and China have been principal actors in the region. Events and policies produced in the region all three countries to be hegemonic power in there gionare different from each other. In this context, on the importance of the Central Asia, policies and power struggles of USA, Russia and China are examined. Central Asia has always maintained its importance in World Politics by containg a complex structure and global zero sum struggles within both the conflict and the seeds of cooperation

Anahtar Kelimeler

Central Asia, Power Struggle, Energy, USA, Russia, China

Kaynakça

• AMANOV, Ş., (2007 ), Sovyetler Birliğinin Dağılmasından Sonra Amerika Birleşik Devletleri’nin Orta Asya Politikası, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslar Arası İlişkiler Ana Bilim Dalı, Ankara, , S. 206
• AYDIN,N. Z.,(2012), Hazar Enerji Kaynakları ve Siyaset, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9.2
• AYHAN,V., (2009) , Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon, Uluslararası İlişkiler 5.20
• BAYRAÇ,H. N., (2009 ), Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğal gaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10.1
• BAYSOY, E. (2009). Rusya, AB, ABD İlişkileri Bağlamında Enerjinin Ekonomi Politiği ve Küreşelleşmenin Jeopolitiği, Güvenlik Stratejileri Dergisi, (10), 59-81.
• CANLAR,B.,(2012),Soğuk Savaş Sonrasında Amerika Birleşik Devletleri’nin Karadeniz Politikası, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 67.01
• ÇINAR,B., (2008),Tarihte Üçüncü güç ve Orta Asya Enerji Savaşları / Güvenlik Stratejileri dersi sayı 8
• ÇAĞRI,E., (2003 ) , ABD’nin Orta Asya Politikası ve 11 Eylül Sonrası Yeni Açılımlar, Aylık Strateji ve Analiz e- dergisi Ekim Sayı:9 syf.9
• ÇAĞRI,E., (2004 ),ABD’nin Orta Asya Politikaları ve 11 Eylül’ün Etkileri,Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, Sayı 3 (Güz) EIA, (2012), Top World OilProducers, Energy Information Administration,
• http://www.eia.gov/countries/index.cfm.
• EIA (2012), Overview of Oiland Natural Gas in theCaspianSeaRegion,Energy Information Administration, http://www.eia.gov/countries/regions-topics.cfm?fips=CSR&src.
• ELMA, F., ( 2009),Sovyet Sonrası Rusya ve orta Asya,Journal of AzerbaijaniStudies, QuafqazUniversity
• GÖKÇE,M.,(2008), Sovyet Sonrası Dönemde Hazar Çevresinde Yaşanan Rekabet, Journal of International SocialResearch 1,3
• IEA (2007), Natural Gas Market Review, International EnergyAgency, OECD, Paris,France.
• İŞCAN, I. H., (2010), Uluslararası Enerji Güvenliği Açısından Hazar Bölgesi Enerji Ekonomisi ve Hazar Denizini Paylaşım Sorunu, Sosyoekonomi 12.
• KISSINGER, H., (2002 ), Amerika’nın Dış Politikaya İhtiyacı Var mı?, Çev. Tayfun Evyapan, Ankara, ODTÜ Yayıncılık ve İletişim A.Ş., , S. 98 MACKİNDER,H. J.,
• (1996), DemocraticIdealsandReality:AStudy in thePolitics of
• Reconstruction,NationalDefenceUniversityPress, , S. 175 193
• MANKOFF, J. (2009), EurasianEnergy Security, Council on ForeignRelations, Report No. 43, New York USA.
• MEARSHEİMER, J. J., (2001), TheFuture of theAmericanPacifier, ForeignAffairs, Vol. 80, No. 5, , S. 46
• MORGENTHAU, H. J. (1958). Dilemmas of Politics. University of Chicago Press.
• NOGAYEVA, A. (2011). Orta Asya'da ABD, Rusya ve Çin: Stratejik Denge Arayışları. International Strategic ResearchOrganization (USAK).
• ÖZKAN, G.,(2010 ),Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkasya’daki Bölgesel Politikasında Enerji Güvenliği, Gazi Akademik Bakış
• PİRİNÇÇİ,F.,(2008),Soğuk Savaş Sonrasında ABD’nin Orta Asya Politikası: Beklentiler ve Gerçeklikler, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 63.01
• RAJAN M., (2009) ,The Limits of Chinese-Russian Partnership, Survival51, no. 3: 99–130.
• RUDNITSKY J.,(2013) “Putin’s Pipelinetosend 25% of Russia’s Oil Exports East,” Bloomberg.com, 7 March, 2013, http://www.bloomberg.com/news/2013-03-07/putin-pipeline-to-send-25-of-russia-s-oil- exports-east.html.
• SOMUNCUOĞLU,A., (2006),Orta Asya Enerji Oyununda Asya Devleri, 2023, 66
• SOYLU H.,(2007) “Enerji Koridoru Olma Yolunda Türkiye İçin Doğal Gazın Önemi”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Yıl:5 Sayı:10, s.1-14.
• TÜYSÜZOĞLU, G., (2011),Ukrayna’da Turuncu Devrim’in Sonu, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2.3
• UĞRASIZ, B.,(2002),Çin’in Hazar ve Orta Asya Bölgesine Yönelik Politikası,Sosyal bilimler Enstütüsü Dergisi Cilt4 Sayı3 World Energy Council, (2013), World Energy Resources, https://www.worldenergy.org/publications/2013/world-energy-resources2013-survey/, Erişim tarihi: 11.06.2015
• ZIEGLER, C. E.,andRajan M., (2014)., Neomercantilismand Great-Power Energy Competition in Central Asiaand the Caspian. Strategic Studies 17