Şeriyye Sicillerine Göre Hicri 1137 (1724-25) Yılı İstanbul'unda Osmanlı Konutu / Menzili

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 2, 129 - 142, 02.12.2015

Hüseyin Ertuğ

https://doi.org/10.17550/aid.38853

Cited By: 1

Öz

Konut (menzil) insan yaşamındaki barınma ihtiyacının karşılanmasını sağlamaya yönelik en temel ihtiyaçlardan biridir. Konut tarzları ve tarihsel süreç içerisinde meydana gelen yapısal değişiklikler bir kültürün yaşama bakışının hikâyesini de ifade eder.

Osmanlı dönemi söz konusu olduğunda özellikle sanat tarihi ve mimarlık çalışmalarında yeterince çalışma olmakla birlikte, bugün artık mevcut olmayan konutlar ve onları oluşturan ana bölümlerin tarihsel alandaki örneklerinin nicelik ve nitelikleri hakkında daha az bilgi mevcuttur. Şeriyye sicillerindeki mülk satışlarıyla alakalı hüccetlerde yer alan konut tasvirleri eksik olan bilgileri kısmen tamamlamaktadır. Bu sebeple 1724-1725 yılında İstanbul Suriçi ile Eyüp ve Hasköy bölgeleri çalışmanın merkezi olmuş ve kaynak olarak üç sicilde (İstanbul Şeriyye Sicilleri: 2/135, 7/124, 7/125) yer alan mülk satışları kullanılmıştır. Sonuç olarak incelenen dönemdeki Osmanlı konutu ile sanat tarihçilerinin tarihsel konut tipolojileri ilişkisi ortaya konulabilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Evi, Mimari, Emlak, Yerleşim Tarihi

Kaynakça

• Şeriyye Sicileri
• İstanbul Bab Mahkemesi 135, İstanbul Ahi Çelebi Mahkemesi 124 ve 125. Telif Eserler
• Allom, Thomas. Constantinople and the Scenery of The Seven Churc- hes of Asia Minor. London and Paris: Fisher, Son & Co., 1, 1840.
• Altun, Serpil Başlılar. “Geleneksel Türk Evleri, Kullanılan Yapı Mal- zemeleri, Yapı Elemanları ve Yapım Sistemleri” Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, 2008.
• Arel, Ayda. Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılılaşma Süre- ci. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi, 1975.
• Arslan, Hidayet. “Boğaziçi’nde 18. Yüzyıldan Kalma Bir İstanbul Evi- nin Durumu Hakkında Sanat Tarihi Bağlamında Yeni Değerlen- dirmeler.” METU JFA 2014.1.5, 31, 1, 97-117.
• Busbecq, Ogier Ghiselin de. Türkiyeyi Böyle Gördüm. Haz. Aysel Ku- rutluoğlu. Tercüman 1001 Temel Eser.
• Celal, Esad. Türk Sanatı, İstanbul: Türk Ocakları Merkez Neşriyatı, 1928.
• Cerasi, Maurice. “The Formation of Ottoman House Types: A Compa- rative Study in Interaction with Neighboring Cultures”, Muqar- nas, 15 (1998): 116-156.
• Çolak, Ali. 1868 nolu Trabzon Şeriyye Siciline Göre Kentin Sosyal ve Ekonomik Hayatı (1703-1705), Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, 1997.
• D’ohsson, M. de M. XVIII. Yüzyıl Türkiye’sinde Örf ve Adetler. Çev. Zehran Yüksel. Tercüman 1001 Temel Eser.
• Eldem, Sedad Hakkı. Türk Evi Osmanlı Dönemi 1. İstanbul: Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı, 1984.
• Faroqhi, Suraiya. Men of Modest Substance, House Owners and House Property in Seventeenth-Century Ankara and Kayseri. Cambrid- ge: Cambridge University Press, 2002.
• Gabriel, Albert. “Türk Evi.” Arkitekt Dergisi 5-6, (1938): 149-154.
• Halaç, Hicran Hanım. “45 Numaralı Konya Şeriyye Sicil Defterindeki Menzil Satışları
• Işığında Yol Ağları Ve Kat Sayısına Göre Konut Tipolojisi (1714- 1715).” Turkish Studies, 7/3, (2012): 1437-1448.
• Karacaoğlu, M. Faruk. 1765–1768 Yılları Arasında Konya’da Sosyal ve Ekonomik Hayat, (59 Numaralı Konya Şer’iye Siciline Göre), Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2008.
• Kuban, Doğan. Türk Hayat’lı Evi. İstanbul: Eren Yayıncılık, 2013.
• Lady Montagu. Türkiye Mektupları 1717-1718. Çev. Aysel Kurutluoğ- lu. Tercüman 1001 Temel Eser.
• Nureddin İbrahim. “Yeni Ankara’da Eski Türk Evleri.” Yeni Kitab 9, (1928): 28-32.
• Sak, İzzet ve Cemal Çetin. 45 Numaralı Konya Şer’iye Sicili (1126- 1127 / 1714-1715) (transkripsiyon ve Dizin, Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları: 28, Konya, 2008.
• Sarıalioğlu, Ceren. Historiyografik Bir Sorunsal Olarak: “Türk Evi” (1928-1995), Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, 2008.
• Tott, Baron de. 18. Yüzyılda Türkler, Türkler ve Tatarlara Dair Hatıra- lar. Çev. Mehmet R. Uzmen. Tercüman 1001 Temel Eser.
• Tuztaşı, Uğur. Koruma ve Tarihsel Açıdan İdealleş[-tiril-]miş “Türk Evi”nin Arkeolojisi: Osmanlı Evinin Fragmanları ve Tipolojik Elemanları, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniver- sitesi, 2009.