Su Kalitesi Gözlem Ağlarında Örnekleme için İzlenecek Yol Rotası Optimizasyonuna Bir Yaklaşım ve Gediz Havzasına Uygulanması

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 1, 265 - 275, 30.04.2018

Cem Polat Çetinkaya , Alkım Engin

Öz

Havzalarda su kalitesi gözlem ağlarının işletilmesinde numune alma ve örnekleme çalışmaları büyük bir önem arz etmektedir. Örnekleme çalışmaları esnasında belirlenmiş su kalitesi istasyonlarından numunelerin elde edilmesi ve laboratuvar analizleri için merkeze götürülmesi belirli fiziksel ve ekonomik kısıtlar dahilinde gerçekleştirilmek zorundadır. Örnekleme işleminin aynı gün içinde bitirilmesi ve laboratuvara ulaştırılması diğer taraftan gözlem sıklığını da etkilemektedir. Yapılan çalışmada bu kısıtları gözeterek aylık örnekleme sıklığına sahip bir ağda örnekleme çalışması yapacak ekiplerin en az masraf ile hangi rotaları izlemeleri gerektiği sorusuna cevap aranmıştır. Problem, Gezgin Satıcı Problemine uyarlanarak En Yakın Komşu algoritması ile çözülmeye çalışılmıştır. Ortaya çıkan metodoloji Gediz Havzasında var olan su kalitesi gözlem ağına uygulanmış ve sonuçta örnekleme çalışmalarının yedi gün içinde tamamlanabileceği bir rota tavsiyesi elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Su Kalitesi Gözlem Ağı; Su Kalitesi Örnekleme; Optimizasyon; Gezgin Satıcı Problemi, En Yakın Komşu Algoritması

Kaynakça

• Çetinkaya C.P., Özkul S., 2007. The evaluatıon of DSI’s water quality monitorıng network performance in Gediz Basin in terms of sampling intervals. Proceedings of International Congress on River Basin Management, Ch.III, 317-333
• Çetinkaya, C. P. ve Harmancıoğlu, N. B., 2012. Assessment of Water Quality Sampling Sites by a Dynamic Programming Approach. Journal of Hydrologic Engineering 17.2, 305-317.
• Çetinkaya, C. P., Çetin C., Harmancıoğlu, N.B., Akyar H., 2001. Su kalitesi gözlem ağlarında maliyet analizi. III. Ulusal Hidroloji Kongresi Bildiriler Kitabı, 185-192
• Çolak S, 2010. Genetik algoritmalar yardımı ile gezgin satıcı probleminin çözümü üzerine bir uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 19, Sayı 3, 2010, 423-438
• Dantzig G., Fulkerson R., ve Johnson S., 1954. "Solution of a large-scale traveling salesman problem", Operations Research, 2, 393-410
• . Evans J. R., Minieka E., 1992. Optimization Algorithms for network and Graphs. Marcel Dekker Inc., cilt 2 317-328
• Harmancioglu, N.B., Fistikoglu, O., Ozkul, S.D., Singh, V.P., and Alpaslan, N., 1999. Water quality monitoring network design. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Netherlands. Icaga, Y., 2005
• . Genetic algorithm usage in water quality monitoring networks optimization in Gediz (Turkey) River Basin. Environ. Monit. Assess., 108, 261–277, doi: 10.1007/s10661-005-4328-z.
• İçağa, Y., 1998. Spatial optimization of hydrometric data networks by system analysis techniques. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 102.
• 1- http://www.suyonetimi.gov.tr (04.05.2013)