ENFORMASYON ANARŞİSİ VE GAZETECİLİĞİN DÖNÜŞÜMÜ: PANAMA BELGELERİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 5, 143 - 157, 31.05.2018

Gül Esra Atalay

Öz

Sanal ortamda çok miktarda enformasyonun yer alması bir bilgi kirliliği ve enformasyon anarşisi yaratmaktadır. Yeni medya, her alanda olduğu gibi gazetecilik alanında da çeşitli değişim ve dönüşümlere sebep olmuştur. Habere ulaşmak, hazırlanan haberi yayımlamak kolaylaşmış, yeni medyanın etkileşimlilik, hipermetinsellik gibi özellikleri nedeniyle haberin derinliği artmıştır. Öte yandan, yeni medya teknolojilerinin gelişimi, gazetecilere yeni bir misyon da yüklemiştir. Yeni medya ortamındaki enformasyon anarşisini önlemek, gazetecilerin mesleki faaliyetleri içerisine girmiştir. Halk adına yönetenleri gözetleyen ve denetleyen 4. kuvvet medya, yeni medyanın sunduğu olanaklar sayesinde bu görevi yerine getirmede yeni fırsatlar elde etmiştir. Bu olanaklardan anonim olarak iletişim kurma ve veri paylaşımı, araştırmacı gazeteciliğin temelini oluşturan ve 19. Yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri’nde ilk örnekleri görülen skandal gazeteciliği faaliyetlerini yeni bir şekle sokmuştur. İlk kez “Wikileaks Belgeleri” ile başlayan bu yeni gazetecilik deneyimi, 2016 yılında “Panama Belgeleri”nin yayımlanmasıyla farklı bir boyuta taşınmıştır. Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) organizasyonuyla, dünyanın farklı köşelerinden yüzlerce haber örgütü ve gazeteci, sıkı bir iş birliği içerisinde tarihin en büyük veri sızıntısını 1 yıl boyunca analiz etmiş, hazırladıkları haberleri uluslararası kamuoyuna ilan ederek “Panama Belgeleri”ni ifşa etmişlerdir. Sıradan okuyucu için pek anlam ifade etmeyecek verilerden oluşan “Panama Belgeleri” gazetecilerin analizleri sayesinde önemli ve çarpıcı haberlere dönüşmüştür. “Panama Belgeleri”nin yayımlanması, siyasal ve yasal alanda önemli etkilere sahip olmasının yanında, gazetecilik açısından son derece önemli bir gelişmedir. Yeni medyanın olanaklarından faydalanarak çok kapsamlı bir iş birliği ile gerçekleştirilen bir araştırmacı gazetecilik örneğidir. Bu çalışmada betimleyici yöntem kullanılarak, veri sızmalarında araştırmacı gazetecilik faaliyetleri “Panama Belgeleri” örneği üzerinden ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Wikileaks Sızıntıları, Panama Belgeleri, Araştırmacı Gazetecilik, Skandal Gazeteciliği, Veri Gazeteciliği.

Kaynakça

• ARMAĞAN, A . (2012). “Bir uzmanlik alani olarak araştirmaci gazetecilik”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0 (7), ss.77-88.
• ASLAN, A., BAYRAKÇI, S.ve KÜÇÜKVARDAR M. (2016), “Bilişim Çağında Geleneksel Gazeteciliğin Dönüşümü: Veri Gazeteciliği", Marmara İletişim Dergisi, 26, ss.55-70.
• AUCOIN, James L., (2006), The Evolution of American Investigative Journalism, University of Missouri Press, Columbia and London.
• BECKETT, C., BALL, J. (2012), WikiLeaks: News in the Networked Era. Cambridge: Polity Press.
• BREVINI, B., HINTZ, A., MCCURDY, P. (2013), Beyond Wikileaks, Implications for the future of communications, journalism and Society, London: Palgrave Mc Millan
• CABRA, M., KISSANE E., (2016), The people and tech behind the Panama Papers: How long-term Infrastructure-building enabled the biggest leak in Data journalism History. https://source.opennews.org/articles/people-and-tech-behind-panama-papers/ (Erişim tarihi 10.4.2017)
• DE BURGH, H. (2008) Investigative Journalism: Context and Practice, 2nd edition, Oxon: Taylor &Francis.
• ERDEM KAYA, B., (2011), Radikal Demokrasi Kuramı Bağlamında Yeni Medyanın Geleceği: Wikileaks Örneği, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5-24.
• FRIEDMAN, T.L., (2010), We only got America A, New York Times , http://www.nytimes.com/2010/12/15/opinion/15friedman.html, (Erişim tarihi 20 Kasım 2017).
• HILLSTROM L. C. (2009), The Muckrakers and the Progressive Era (Defining Moments), Detroit: Omnigraphics.
• ICIJ.ORG, (3 Nisan 2016), Giant Leak of Offshore Financial Records Exposes Global Array of Crime and Corruption, (Erişim tarihi 28 Nisan 2017) https://panamapapers.icij.org/20160403-panama-papers-global-overview.html (Erişim tarihi, 7 Nisan 2017)
• İÇİN AKÇALI, S. (2003), Kamu Çıkarını Korumak İçin Araştırmacı Gazetecilik Bir alternatif Olabilir mi?, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi sayı 18, 73-98.
• KEANE, J. (2013), Democracy and Media Decadence, Cambridge New York: University Press.
• LANDERT D., MISCIONE G., (2017). Narrating the stories of leaked data: The changing role of journalists after Wikileaks and Snowden, Discourse, Context & Media (basım aşamasındaki makale).
• OBERMAIER, F., OBERMAYER, B. , Wormer, V. ve Jaschensky, W. (2017) Panama Papers: The Secrets of Dirty Money, http://panamapapers.sueddeutsche.de/articles/56febff0a1bb8d3c3495adf4/ (Erişim tarihi 18 Nisan 2017),
• LESAGE F., HACKETT R.A (2014), Between Objectivity and Openness-The Mediality of Data for Journalism, Media and Communication, 2014, 2 (2), s. 42-54.
• LORENZ, M. (2012), Why Journalists Should Use Data, içinde Ed. Gray, J., Bounegru, L., & Chambers, L. (2012). The Data Journalism Handbook. Sebastopol: O’Reilly Media.
• MCNAIR, B. (2012), Wikileaks, journalism and the consequences of chaos, Media International Australia, 144: 77-86.
• SHARIFE K., VAN SCHALKWYK F.(2016) Panama Papers and Investigative Journalism in Africa: Lessons learned from and about the data.,Washington DC: World Wide Web Foundation.
• TICHI, C. (2004), Exposes and Excess, Muckraking in Amerika 1900/ 2000, Philadelphia: University of Pennsylvania.
• TURHAN, D. G. (2017), Dijital Aktivizm, Journal of Süleyman Demirel University, Institute of Social Sciences, Vol 26:1, 26-44.
• WILIS J. (2007), The Media Effect: How the News Influences Politics and Government, Connecticut: Praeger.