OSMANLI-İTALYA İLİŞKİLERİNİN GÖRSEL YANSIMALARI OLARAK İLLÜSTRASYONLAR

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 10, 16 - 29, 31.10.2018

Nesli Tuğban Yaban

Öz

Avrupa kıtası, Rönesans ve Reform hareketlerinin etkisiyle benimsenmeye ve yaşanmaya başlanan Aydınlanma Çağı’ndan yani 18. yüzyıldan itibaren özellikle yeni buluşların ve coğrafi keşiflerin de etkisiyle sosyal ve ekonomik anlamda farklı bir döneme girmiş, sanayileşme sonucu oluşan çok sayıda ticaret kenti Avrupa’yı geçmişe kıyasla hareketlendirmiştir. Özellikle okuma-yazma oranının düşük olduğu dönemlerde ve toplumlarda, bireylerin alışık olmadıkları bu yeni ve karmaşık ekonomik, siyasal ve sosyal yaşamı kendi başlarına algılayarak çözümleyebilmeleri için ihtiyaç duydukları birtakım görsel anlatımlara ihtiyaç duyulmuştur. Avrupa kıtasının hızla sanayileştiği bu dönemde, kültürel anlamda da Doğu ilgisinin arttığını söyleyebilmek mümkündür. 18. yüzyılda Avrupa’da yaşanan Turquerie modasının ardından, 19. yüzyılın ilk yarısında başta Fransa olmak üzere; İngiltere, Almanya, Avusturya ve İtalya’da oryantalizm akımı doğmuştur. 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda da, başta askeri olmak üzere, sosyal, ekonomik, siyasal, uluslararası ve kültürel değişimlerin yaşandığı, imparatorluk topraklarına yeniliklerin geldiği bir dönem olmuştur. Bu dönemde aynı zamanda Türk-İtalyan ilişkilerinde önemli değişiklik ve dönüşümlerin meydana gelmiştir. III. Selim dönemiyle başlayıp II. Abdülhamid dönemiyle sona eren süreçte, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Batılılaşma hareketinin de etkisiyle, Türk–İtalyan ilişkilerinin toplumsal, ekonomik, siyasal ve sanat alanlarında en yoğun yaşandığı dönem olarak değerlendirilebilir. 18. ve 19. yüzyıllarda endüstrileşmede görülen hız medya sektöründe de görülmektedir. Batı medyasında günlük ve haftalık haber gazetelerinin yanı sıra illüstrasyonların yer aldığı, haftalık siyaset ve kültür-sanat yayınlarının varlığı ve sayıca çokluğu bilinmektedir. Bu çalışma 19. yüzyılın son çeyreğinde -ki bu süre İtalya’nın siyasi birliğini sağladığı dönem olan 1870 yılı sonrası ile II. Abdülhamid’in tahtta kaldığı süre olan 1876-1909 tarihlerini kapsayacak şekilde sınırlandırılmıştır- İtalyan basını tarafından üretilen tüm yayınları kapsayacak şekilde İtalya’da gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı, II. Abdülhamid döneminde İtalya medyasında yer alan görseller ışığında Osmanlı İmparatorluğu, İtalyanların deyişiyle “Turchia (Türkiye)” imajı hakkında bilgi vermektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı-İtalya İlişkileri, Sultan II. Abdülhamid Dönemi, İllüstrasyon, İmge, İmaj.

Kaynakça

• AND M. (2006). Avrupa Sahnelerinde Türk İmajı. Türk Kültürü ve Kimliği (Ed. T.Mesut Eren), İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayını.
• ARLI A. (2014). Oryantalizm, Oksidentalizm ve Şerif Mardin. İstanbul: Küre Yayınları.
• BERGER J. (1999). Görme Biçimleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• BERNARDY A. A. (1916). La Via dell’Oriente. Firenze: R. Bemporad e Figlio.
• BURNETT R. (2012). İmgeler Nasıl Düşünür? İstanbul: Metis Yayınları.
• ÇELEBİ M. (2007). “19. Yüzyılda İzmir’de İtalyan Cemaati”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, Temmuz, Sayfa: 19-51.
• ÇELEBİ M. (2002). Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• ÇELİK Z. (2004). Şark’ın Sergilenişi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• D’ALLEVA A. (2012). Sanat Tarihi Nasıl Yazılır? İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• DURSTELER E.R. (2006). Venetians in Constantinople, Nation, Identity and Coexistence in the Early Modern Mediterranean. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• ERAVCI H.M. (2010). Avrupa’da Türk İmajı. Konya: Çizgi Kitabevi.
• GERMANER S. ve İnankur Z. (2002). Oryantalistlerin İstanbul’u. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• GOMBRICH E. H. (2015). Sanat ve Yanılsama. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• GOMBRICH E. H. (2014). İmge ve Göz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• GÜNGÖR F.S. (2013). Hollywood’un Orta Doğu Yanılgıları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• KUBAN D. (1981). Türkiye Sanatı Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• LEWIS R. (2004). Oryantalizmi Yeniden Düşünmek. İstanbul: Kapı Yayınları.
• ÖNDEŞ O. ve Makzume E. (2010). Osmanlı Saray Ressamı Fausto Zonaro. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• PONGILUPPI F. (2016). “La Colonia Italiana di Costantinopoli Attraverso gli Articoli de La Rassegna Italiana – Organo degl’Interessi Italiani in Oriente”, Imperia lo Spazio Mediterraneo dal Mondo Antico all’Età Contemporanea (A cura di Giampaolo Conte, Fabrizio Filioli Uranio, Valerio Torreggiani, Francesca Zaccaro), Pg: 219-235, Palermo: New Digital Frontiers srl.
• POLAT İ. (1989). “Türk-İtalyan İlişkileri Çerçevesinde İtalyan Okulları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 4, Sayfa: 563–575.
• RENDA G. (2002). “Sanatta Etkileşim”, Osmanlı Uygarlığı 2, Sayfa: 1090–1121, Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları. SCHROEDER P. W. (1986). “The 19th-Century International System: Changes in the Structure”, World Politics, Vol: 39, No: 1 (October, 1986), Pages: 1-26. Cambridge University Press.
• SOYKUT M. (2001). Image of “Turk” in Italy. Berlin: Klaus Schwarz Verlag.
• ULUÇ G. (2009). Medya ve Oryantalizm. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• YILDIZ A. (2007) (Ed.) Oryantalizm Tartışma Metinleri. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Gazeteler:
• L’Illustrazione Italiana
• La Luna
• La Rana
• L’Asino
• Sancio Pancia