TÜKETİM NESNESİ OLARAK BEDEN VE MODA: BİR MODA ETKİNLİĞİ VE YEŞİL FESTİVAL ÖRNEĞİ OLARAK ZERUJ FESTİVAL

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 739 - 771, 30.12.2018

Hanife Güz Hülya Demir Yaleze Gözde Şahin

Öz

Tüketim, postmodern dönemle birlikte
ekonomik anlamından sıyrılmış, tüketici de daha çok kültürel açıdan
değerlendirilmeye başlanmıştır. Postmodern dönem düşünürlerinden Baudrillard,
tüketimi bir gereksinim, ekonomik bir faaliyet ya da ihtiyaçları karşılamada
bir amaç olarak düşünmemektedir. Baudrillard’a göre tüketim, bir anlamlandırma
etkinliğidir. Tüketici bir ürünü satın almaya onu diğerlerinden ayıran kodlar
aracılığıyla karar vermektedir. Satın alınan ürün, işlevinin yanı sıra farklı
anlamları temsil eden işaretler de barındırmaktadır. Bu nedenle ürünün markası,
vitrini, üreticisi gibi özellikler tüketiciler tarafından önemsenmektedir.
Çünkü tüketen kişi, kimliğini ve imajını bu ürünlerin taşıdığı semboller
aracılığıyla ortaya koymaktadır. Bedeni bu sembolleri taşıyan bir vitrin olarak
göstermek ise, bedeni bir tüketim nesnesi haline getirmektedir. Bir nesneyi
sergileyen beden, sembolleştirilmiş standartlara ve modaya uymalı iddiası ise
tüketimi yeniden tanımlamakta ve şekillendirmektedir.

Günümüzde bir sınıfı ya da toplumsal kimliği
ifade etmek için kullanılan moda olgusu, bireylerin kim olmak istediği ve kim
oldukları ile ilgili duyarlılıklarını konumlandıran ve kimlik duygusunu
şekillendiren yapısıyla bireylerin belli bir kişilik ve sınıf kalıbına
girebilmesini de anlamlandırmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmanın konusunu
tüketim kültürü dinamiklerinin muhafazakarlık ekseninde yeniden yaratıldığı ve
şekillendirildiği formlar olarak tüketim nesnesi, beden ve moda
oluşturmaktadır. İslami inanç ve hayat tarzının bir sonucu olmanın yanında,
kendi kimliklerini ve hayat tarzlarını algılama şekilleri doğrultusunda beden
ve modayı muhafazakarlık bakış açısından yeniden yaratan ve şekillendiren
özelliği ile yeşil festivaller; bir moda etkinliği olarak “Zeruj Festival”
örneğinde ele alınmış, case study (örnek olay) yöntemi ile analiz edilmiş ve
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakar Tüketim, Muhafazakar Moda, Yeşil Moda, Yeşil Festival, Zeruj Festival

Kaynakça

• Alba, J.W., & Williams, E.F., (2012), Pleasure principles: A review of research on hedonic consumption, Journal of Consumer Psychology, http://dx.doi.org/10.1016/j.jcps.2012.07.003
• Barbarosoğlu, F. (2015). Şov ve Mahrem. İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (2010). Tüketim Toplumu, (çev. H. Deliceçaylı ve F. Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2010). Sosyolojik Düşünmek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilici, M. (1998). İslam’ın Bronzlaşan Yüzü: Caprice Hotel Örnek Olayı. Geleneksel Sosyoloji Öğrencileri Kongresi-Tebliğ. Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Binark, M. ve Kılıçbay, B. (2000). Tüketim Toplumu Bağlamında Türkiye’de Örtünme Pratiği ve Moda İlişkisi. Ankara: Konrad Adenauer Vakfı.
• Bocock, Robert. (2014). Tüketim, (çev.İrem Kutluk), Ankara: Dost Yayınları.
• Crane, D. (2003). Moda ve Gündemleri, Giyimde Sınıf, Cinsiyet ve Kimlik (çev. Ö. Çelik). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Demirezen, İsmail. (2016). Türkiye’de Muhafazakâr Kesimin Değişen Hayat Tarzı. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2). 547-560.
• Fromm, Erich. (1997). Erdem ve Mutluluk. (çev: Dr. Ayda Yörükan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Fromm, E. (2017). Sahip Olmak ya da Olmak-İki Varoluş Biçimi Üzerine Bir İnceleme. (çev. Aydın Arıtan) İstanbul: Say Yayınları.
• Gençtürk Hızal, G.S. (2003). Bir iletişim Biçimi Olarak Moda:"Modus”un Sınırları. İletişim Araştırmaları Dergisi. 1 (1). 65-86.
• Gür, E.G. (2010). Dezenformasyona Uğratılan Bir Sosyal Hak Olarak Sağlık. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu II Bildiriler Kitabı. Sa. 171-186 . İstanbul: Petrol-İş Yayını-113.
• Güz, H. ve Hülür, A. B. (2016). Muhafazakâr E-Dergilerde Tüketim İdeolojisi ve Moda: Aysha ve İkra. Ed: Deniz, A.Ç. ve Hülür, A. B. Yeni Medya Ve Toplum Disiplinlerarası Yaklaşımlar içinde. Konya: Literatürk Academia.
• Hirschman, E. C., & Holbrook, M. B. (1982). Hedonic consumption: Emerging concepts, methods, and propositions. Journal of Marketing. 46. 92–101
• İlyasoğlu, A. (2013). Örtülü Kimlik- İslamcı Kadın Kimliğinin Oluşum Öğeleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kara, Z. (2015). Beden Sosyolojisinden Ölüm Sosyolojisine: İnterdisipliner Bir Yaklaşım. Ed: Kadir Canatan. Beden Sosyolojisi Kitabı içinde. 23-43. İstanbul: Açılım Kitap.
• Neuman, W. L. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar 1. Cilt. (Çev: S. Özge), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Odabaşı, Y. (2004). Postmodern Pazarlama, İstanbul: MediaCat.
• Onur, N. (2004). Moda Bulaşıcıdır, İstanbul: Epsilon.
• Öz, M. ve Mucuk, S. (2015), Tüketici Satın Alma Davranışı Kapsamında Hedonik (Hazcı) Tüketimin Plansız Alışveriş Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. 20. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildirisi. 627-638.
• Özbolat, A. (2014). Tüketim Bağlamında Dindarlığın Dönüşümü. Birikim Dergisi. İstanbul. Erişim adresi: http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/1127/tuketim-baglaminda-dindarligin-donusumu#.WRtGb-vyjIU Sohn, A. M., Cinsitelli B. G., Vigarello, A.C., Cortine, J.J. (2013). Bedenin Tarihi 3- Bakıştaki Değişim 20. Yüzyıl. s: 75- 103 (çev. Saadet Özen). , İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Toffoletti, K. (2014). Yeni Bir Bakışla Baudrillard. (çev: Y. Başkavak). İstanbul: Kolektif Kitap.
• Tomlinson, J. (2004). Küreselleşme ve Kültür. (Çev: A.Eker). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Veblen, T. (2014). Aylak Sınıfının Teorisi. (çev: E. Günsel). Ankara: Tutku Yayınevi.
• Zoonen, V.L. (2014). Medyaya Feminist Yaklaşımlar. (Der: S.İrvan) Medya Kültür Siyaset İçinde 365-399.
• Baykal, A. (2016). Zeruj, Türkiye’de ilk Muhafazakar Festivali düzenleyen sıra dışı kadın. Hürriyet. Erişim Adresi: http://www.hurriyet.com.tr/zeruj-turkiye-de-ilk-muhafazakar-festivali-duzenleyen-sira-disi-kadin-36685050
• Brandistanbul PR İletişim Danışmanlığı. (2018). Youtube Kanalı. Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=0YT3L3_YvSY
• İyi ki Üsküdar var. (2018). Modaya ve iyiliğe dair her şey: Zeruj alışveriş festivali. Erişim Adresi: http://blog.iyikiuskudarvar.com/uskudar-tasarim-alisveris-zeruj-al%C4%B1%C5%9Fveris-festivali
• Kartal Gazetesi. (2018). 17.si düzenlenen Zeruj Festivali start aldı. Sanalbasin.com. Erişim Adresi: http://www.sanalbasin.com/17si-duzenlenen-zeruj-festivali-start-aldi-23111388/
• Özkök, E. (2018). Modası olmazsa niye festival yapıyorsunuz? Hürriyet Gazetesi. Erişim Adresi: http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ertugrul-ozkok/modasi-olmazsa-niye-festival-yapiyorsunuz-40961848
• Vardar, Müge. (2016). Feshane’de düzenlenen Zeruj Muhafazakar Yaşam Festivali’nin geliri, 15 Temmuz Şehitleri’ne bağışlanacak. gzt.com. Erişim Adresi: https://www.gzt.com/hayat/feshanede-duzenlenen-zeruj-muhafazakar-yasam-festivalinin-geliri-15-temmuz-sehitlerine-bagislanacak-2538914
• Yasemin.com. (2016). Zeruj Festival yine dopdolu geliyor! Erişim Adresi: http://www.yasemin.com/yasam/haber/2236056-zeruj-festival-yine-dopdolu-geliyor
• Zeruj. (2014). 6-7 Haziran 10.30-22.00 Zeruj’un Bahar Şenlikleri. İnstagram Sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2014). Bu bir instagram depremidir. İnstagram sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2014). “Bi huzurluyum bugün, Bismillahirrahmannirrahim. İnstagram sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2015). Heyecanla Beklediğim Hayyat Dergi şubat sayısı geliyor. İnstagram Sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2015). Siz de bizi mest ettiniz. İnstagram sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2015). Yetim Anneleri Derneği bugünkü organizasyonun ev sahibi. İnstagram Sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2015). Otizm için daha fazla Sevgi. İnstagram sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2016). Yönetmenliğini yaptığım Zeruj Fest reklamımız hazır. İnstagram Sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zeruj. (2017). Ve Zeruj Festival Dört Yaşında. İnstagram Sayfası. Erişim Adresi: https://www.instagram.com/zeruj/?hl=tr
• Zerujport. Türkiye’de ve Dünyada bir İlk. Muhafazakar Moda’nın Yeni Merkezi Zerujport. Erişim Adresi: http://zerujport.com/zeruj-port-avm/