BİR ÜÇ YÜZ HADİS TERCÜMESİ: ALÎ HALÎFE’NİN “ENÎSÜ’L-MÜNKATİ’ÎN”’İ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 1 - 17, 21.06.2018

Savaşkan Cem Bahadır

Öz

Klasik Türk
şiiri olarak da adlandırılan Divan Edebiyatı XIII. yüzyıl sonlarından, XIX.
yüzyılın ikinci yarısına kadar varlığını altı asır sürdürmüş bir edebiyat
geleneğidir. Divan edebiyatının kaynakları arasında din kendine önemli bir yer
bulmuştur. Peygamberimizin hadisleri de söz edilen dinî kaynaklar arasındadır.
Edebiyat tarihi açısından hadisler kendilerini ayrı bir küllüyat oluşturacak
kadar çok esere konu olmuştur. Kütüphanelerde yer alan kırk ve yüz hadisler
bunun en belirgin örneğidir. Hz. Peygamberin: “Ümmetimin dinî işlerine dair kırk hadis derleyen
kimseyi Allah Teâlâ fakihler ve âlimler topluluğu arasında diriltir.” hadisinin
etkisi ile çok sayıda tercüme/ telif kırk ya da yüz hadis meydana
getirilmiştir. Hadis derlemelerinde kırk ve yüz sayısı ön plana çıksa da bazı
eserlerde bu sayısı daha fazla olabilmektedir. Alî Halîfe tarafından tercüme edilen ve içerisinde üç yüz hadis
barındıran Enîsü’l-Münkati’în de bu eserlerden biridir. Eser içerisinde üç yüz
hadis ve ardından hadislerle alakalı üç yüz hikâye yer almaktadır. Hazırlanan
çalışma Enîsü’l-Münkati’în adlı eseri tanıtmayı ve mütercimi hakkında bilgi
vermeyi amaçlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Alî Halîfe, Enîsü’l-Münkati’în, Kırk ve Yüz Hadisler, Üç Yüz Hadis

Kaynakça

• Akot, Bülent (2013). Mevlânâ İdris-i Bitlisî ve Manzum Kırk Hadis Tercümesi: Hadîs-i Çihil. Journal of Islamic Research, 24 (2), s. 71-84. Aksoy, Hasan (1997). Fevrî’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 13-14-15, s. 121-130. Aksu, Cemal (2004). Hanif’in Manzum Kırk Hadis Tercümesi Şerhi. İlmî Araştırmalar Dergisi, S. 17, İstanbul, s. 17-34. Avcı, İsmail (2016). 16. Asır Şairlerinden Lutfî’nin Manzum Kırk Hadisi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 18, s. 1-32.Avcı, İsmail (2007). Hazînî’nin Manzum Serh-i Hadîs-i Erbaîn Tercümesi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Baer, Marc David (2008). Honered by the Glory of Islam, Oxford University Press. Bayak, Cemal (2015). Sehmî ve Manzum Hadîs-i Erbaîn Tercümesi. Turkish Studies, V. 10/8, Spring, s. 597-622. Birinci, Züleyha (2008). Ebû Mutî‘ Rivâyetli el-Fıkhü’l-ekber Şerhi’nin Müellifi Meselesi, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, C.35, s.57-72.Bulgurcu, Kahraman (2004). Kemapaşazâde’nin Hadis İlmindeki Yeri (Kırk Hadisler Örneği), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.Donuk, Suat (2018). İlmî Mahlaslı Bir Şaire Atfedilen Manzum Yüz Hadis Tercümesi, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.1, S.2, 2017, s.55-97. Erkan, Mustafa (1979). Yüz Hadis ve Yüz Hikâye (Mustafa Darîr), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi, Yayımlanmamış Yükek Lisans Tezi.Gıynaş, Kamil Ali (2012). Hilâlî’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi. Turkish Studies, V. 7/1 Winter, s. 1133-1157. Kalaycı, Mehmet (2016). Mâtürîdî-Hanefî Aidiyetin Osmanlı’daki İzdüşümleri, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, S.2, Aralık, 9-72.Karahan, Abdülkadir (1952). Câmî’nin Erbaîn’i ve Türkçe Tercümeleri, İstanbul: Osman Yalçın Matbaası.Karahan, Abdülkadir (1954). İslam-Türk Edebiyatında Kırk Hadis, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.Karahan, Abdülkadir (2002). Kırk Hadis, DIA, C.25, s.470-473.Kılıç, Müzahir (1993). Hâkânî: Hayatı, Edebî Sahsiyeti, Eserleri ve Hadîs-i Erba’în’in Tenkitli Metni, Yayımlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özdemir, Mehmet (2016). Muhyî’nin Manzum Hadîs-i Erbaîn Tercümesi. Journal of Turkish Language and Literature, V. 3, Issue 1, Winter, s. 323-342. Öztoprak, Nihat (1993). Klāsik Türk Edebiyatı’nda Manzum Yüz Hadísler, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Doktora Tezi. Poyraz, Yakup (2014). Manastırlı Hasan bin Ali’nin Ehâdîs-i Erbaîn Adlı Manzum Kırk Hadis Tercümesi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C. 14, S. 2, s. 109-135. Sevgi, Ahmet (1999). Molla Câmî’nin Erbaîn’i ve Türkçe Manzum Tercümeleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.6, s.1-145.Yazar, Sadık (2011). Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yazar, Sadık (2011). Gazzâlî’nin XIII-XIX. Yüzyıllar Arasında Batı Türkçesinde Tercüme Edilen Eserleri, Dîvân, C. 16 S. 31, 2011/2, s.67-156. Yıldırım, Yusuf (2015). Hâkî’nin Manzum Kırk Hadis’i. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran, C. 39, S. 1, s. 123-141.Yıldız, Alim (2003). Okçuzâde Mehmed Şâhî ve Manzum Kırk Hadis Tercümesi: Ahsenü’l-hadîs. DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. XVII, s. 91-124. Yıldız, Alim (2011). Sirâcî’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi. CÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XV, S. 1, s. 127-150. Yılmaz, Fehmi (2010). Osmanlı Tarih Sözlüğü, Gökkubbe Yayınları, İstanbul.