TÜRKİYE’NİN TARIMSAL ÜRÜNLERDEKİ İHRACAT REKABET GÜCÜNÜN ÖLÇÜLMESİ: 1996-2015 DÖNEMİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 7, 78 - 96, 05.06.2017

Kazım Sarıçoban Levent Kösekahyaoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin tarımsal ürün gruplarındaki ihracat rekabet gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük (RCA) yöntemi ile ölçülmesidir. Vollrath’ın Nispi İhracat Avantajı indeksinin uygulandığı çalışmada, SITC Rev.3, 3 dijit sınıflandırma kullanılmış ve 1996-2015 yılları arası ihracat verileri dikkate alınarak analizler yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye’nin, 66 tarımsal ürün grubu ihracatından 24’ünde rekabet avantajına, 42 ürün grubunda ise rekabet dezavantajına sahip olduğu belirlenmiştir. Türkiye, rekabet avantajına sahip olduğu tarımsal ürün gruplarının 7’sinde güçlü üstün, 10’unda orta derece üstün ve kalan 7’sinde zayıf üstün konumdadır. Ayrıca, Türkiye’nin tarımsal ürünlerdeki rekabet gücü, tarımsal hammadde ve yiyecek grubu olmak üzere iki grupta incelenmiştir. Buna göre, Türkiye’nin 18 tarımsal hammadde ürün grubundan sadece 3’ünde rekabet avantajına sahip olduğu, kalan 15 ürün grubunda ise dezavantajlı konumda olduğu; yiyecek grubu ihracatında ise 37 ürün grubundan 16’sında rekabet avantajına, kalan 21 ürün grubunda ise rekabet dezavantajına sahip olduğu görülmüştür. Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, Türkiye’nin tarımsal ürün ihracatındaki 66 ürün grubundan yaklaşık %64’ünde dezavantajlı, %11’inde güçlü üstün, %15’inde orta derece üstün ve %11’inde de zayıf üstün konumda olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Competitiveness, agricultural products, Turkey

Kaynakça

• Balassa, B. (1965). “Trade Liberalization and Revealed Comparative Advantage”. The Manchester School of Economic and Social Studies. 33(2):99-123.
• Bojnec, Š. and Fertő, I. (2006). “Does Comparative Advantages in Agri-Food Trade Matter for Multifunctional Rural Development: The Case of Hungary and Slovenia”. Journal of Central European Agriculture. 7(3):583-586.
• Erkan, B. (2012). “Türkiye’nin Geleneksel İhraç Tarım Ürünlerinde Uzmanlaşma Düzeyi”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1):75-83.
• Fronberg, K. and Hartmann, M. (1997). “Comparing Measures of Competitiveness”. Institute of Agricultural Development in Central and Eastern Europe. Discussion Paper No: 2, 1997.
• Hinloopen, J. and Marrewijk, C. V. (2001). “On the empirical distribution of the Balassa index”. Review of World Economics / Weltwirtschaftliches. Archiv 137: pp.1-35.
• Khatibi, A. (2008). “Kazakhstan’s Revealed Comparative Advantage Vis-À-Vis the EU-27”. European Centre for International Political Economy (ECIPE). Working Paper, No: 03/2008, pp.1-12.
• Kutlu, R. (2005). “Türkiye’nin İslam Ülkeleri Karşısındaki Rekabet Gücünün Ölçülmesi”. İslami Araştırmalar Dergisi. 18(4). s.429-436.
• Nesterenko, O. (2006). “Competitiveness of Ukrainian Products”. Master of Arts in Economics, National University “Kyiv-Mohyla Academy”. Economics Education and Research Consortium Master’s Program in Economics. pp.1-49.
• Saraçoğlu, S. (2015). “Türkiye Tarım Ürünlerinin Avrupa Birliği Ülkelerinin Tarım Ürünleri Karşısındaki Uluslararası Rekabet Gücü”. EY International Congress on Economics II, "Europe and Global Economic Rebalancing". November 5-6, 2015. Paper ID Number: 224.
• Ševela, M. (2003). “Efficiency Development of Czech Foreign Trade in High-Technology Products and High-Halue Agricultural Products”. Agricultural Economics – Czech, 49 (2003) (10), pp.476-482.
• Suner Karakülah, A. (2015). “Biyoistatistik: Merkezi Eğilim ve Değişim Ölçüleri”. http://biyoistatistik.med.ege.edu.tr/Dersler/Biyoistatistik/3.%20Merkezi%20Egilim%20 ve%20Degisim%20Olculeri_AS.pdf, (ET:05.12.2015).
• Şahinli, M. A. (2012). “Rekabet Gücü: Türkiye ve Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde Canlı Hayvancılık Sektörünün Durumu”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 22(2). s.91-98.
• TCMB, (2015). “Beklenti Anketi’ne İlişkin Yöntemsel Açıklama”. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, İstatistik Genel Genel Müdürlüğü, Reel Sektör Verileri Müdürlüğü. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/b96a77dd-6e78-41ae-902a-359d647d286d/BA -YontemselAciklama.pdf?MOD=AJPERES&CA-CHEID=b96a77dd-6e78-41ae-902a-359d647d286d, (ET:05.12.2015).
• Veeremani, C. (2008). “India and China: Changing Patterns of Comparative Advantage?”. India Development Report. New Delhi: Oxford Univ. Press, ZDB-ID 20232986, Vol:5, pp.145-156.
• Vollrath, T. L. (1991). “A Theoretical Evaluation of Alternative Trade Intensity Measures of Revealed Comparative Advantage”. Weltwirtschaftliches Archiv, Bd. 127, H. 2 (1991). pp.265-280.
• United Nations Comtrade Database, https://comtrade.un.org/ (ET:10.10.2014 / 15.11.2015 / 10.05.2017).
• http://unctadstat.unctad.org, (ET:15.05.2017).