DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ VE YURTİÇİ YATIRIMLAR: TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE NEDENSELLİK TESTLERİ (1988-2007)

Yıl 2010, Cilt: 24 Sayı: 3, 79 - 93, 06.07.2011

Haluk Koç M. Kemal Değer

Öz

Bu çalışma, döviz kuru belirsizliği ile yurtiçi yatırımlar arasındaki
ilişkileri incelemektedir. Literatürde konu ile ilgili tam bir görüş birliği
olmamasına rağmen, teorik çalışmaların birçoğu, belirsizliklerin yatırımlar
üzerindeki olumsuz etkilerine işaret etmektedirler. Bu çalışma, 1988-2007
dönemi üçer aylık verilerini kullanarak Türkiye ekonomisindeki döviz kuru
belirsizliği ile yurtiçi yatırımlar arasındaki ilişkileri araştırmayı amaçlamaktadır.
Çalışmada bu iki değişken arası ilişkiler, Toda-Yamamoto nedensellik testiyle
analiz edilmiştir. Toda-Yamamoto nedensellik testi sonuçlarına göre döviz kuru
belirsizliğinden yurtiçi (toplam ve özel sektör) yatırımlara doğru tek yönlü
nedensel ilişkiler söz konusudur. Ampirik bu bulgular, Türkiye ekonomisindeki
yatırım kararlarının önemli bir belirleyicisi olarak döviz kuru belirsizliklerine
işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru Belirsizliği, Yatırımlar, Nedensellik, Türkiye Ekonomisi

Kaynakça

• Abel, A.B., (1983), “Optimal Investment under Uncertainty”, American Economic Review, 73: 228-233.
• Aizenman, J. ve N.P. Marion, (1995), “Volatility, Investment and Disappointment Aversion,” NBER Working Papers No. 5386, Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research.
• Alıcı, Aslı A. ve Meltem S. Ucal, 2003. “Foreign Direct Invesment, Exports and Output Growth of Turkey:Causality Analysis,” European Trade Study Group (ETSG) 5th. Annual Conference 11-13 September, Madrid, http://www.etsg.org/ETSG2003/papers/alici.pdf (Erişim Tarihi: 21.08.2009)
• Arize, A.C., (1996), “The Impact of Exchange Rate Uncertainty on Export Growth: Evidence from Korean Data”, International Economic Journal, 10 (3): 49-60.
• Arize, A.C., T. Osang, ve D.J. Slottje, (2000) “Exchange Rate Volatility and Foreign Trade: Evidence from Thirteen LDC's”, Journal of Business and Economic Statistics, 18 (1): 87-94.
• Atella, V., G. E., Atzeni ve P. L. Belvisi, (2003), “Investment and Exchange Rate Uncertainty”, Journal of Policy Modeling, 25, 811-824.
• Belke, A. ve D. Gros, (2001), “Real Impacts of Intra-European Exchange Rate Variability: a Case forEMU?”, Open Economies Review, 12: 231-264.
• Bernanke, B.S., (1983), “Irreversibility, Uncertainty and Cyclical Investment”, Review of Economic Studies, 98: 86-106.
• Byrne, J. ve E.P. Davis, (2005), “The Impact of Short and Long-run Exchange
• Rate Uncertainty on Investment: A Panel Study of Industrial Countries”, Oxford
• Bulletin of Economics and Statistics, 67 (3): 307-329.
• Chowdhury, A.R., (1993), “Does Exchange Rate Volatiliy Depress Trade Flows? Evidence from Error Correction Models”, Review of Economics and Statistics, 75(4): 700-706.
• Carruth, A., A. Dickersen ve A. Henley, (2000), “What Do We Know About Investment under Uncertainty?”, Journal of Economic Surveys, 14: 119- 153.
• Darby, J., A.H. Hallet, J. Ireland ve L. Piscitelli, (1999), “The Impact of Exchange Rate Uncertainty on the Level of Investment”, Economic Journal Royal Economic Society, 109: 55-67.
• Doğanlar, M., (2002), “Estimating the Impact of Exchange Rate Volatility on Exports: Evidence from Asian Countries”, Applied Economics Letters, 9 (13): 859-863.
• Dixit, A. ve R. S. Pindyck, (1994), Investment under Uncertainty, Princeton: Princeton University Press.
• Goldberg, I., (1993), “Exchange Rates and Investment in United States Industry”, Review of Economics and Statistics, 75: 575-588.
• Günçavdı, O. ve A. Mckay, (2003), “Macroeconomic Adjustment and Private Manufacturing Investment in Turkey: A Time-Series Analysis”, Applied Economics, 35: 1901-1909.
• Koray, F. ve W. Lastrapes, (1989), “Real Exchange Rate Volatility and U.S. Bilateral Trade: A VAR Approach”, The Review of Economics and Statistics, 71: 708-712.
• Öngel, A ve M. T. Alkış, (2008), “Döviz Kuru Belirsizliğinin Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımları Üzerine Etkisi”, Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları, 3(1-2), 161-184.
• Özçicek, Ömer (2007), “Nominal Kur Oynaklığı ve Türkiye’de Sermaye Yatırımı üzerideki Etkisi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2): 73-84.
• Öztürk, İ. ve A. Acaravcı, (2002), “Döviz Kurundaki Değişkenliğin Türkiye İhracatı Üzerine Etkisi: Ampirik Bir Çalışma”, Review of Social Economic and Business Studies, 2: 197-206.
• Pradhan, G., Z. Schuster ve K.P. Upadhyaya, (2004), “Exchange Rate Uncertainty and the Level of Investment in Selected South-East Asian Countries”, Applied Economics, 36: 2161-2165.
• Serven, L., (2003), “Real-Exchange Rate Uncertainty and Private Investment in LDCs”, Review of Economics and Statistics, 85: 212-218.
• Serven, L. ve A. Solimano, (1993), “Debt Crisis, Adjustment Policies and Capital Formation in Developing Countries: Where Do We Stand?”, World Development, 21: 127-140.
• Toda, H.Y. ve T. Yamamoto, (1995) “Statistical Inferences in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”, Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• Yavuz, Nilgün, Ç., (2006), “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”, Doğus Üniversitesi Dergisi, 7 (2): 162-171.
• Yılmaz, Özlem, G., (2005), “Türkiye Ekonomisinde Büyüme ile İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2: 11-29.