İMKB’DE İŞLEM GÖREN ÇİMENTO ŞİRKETLERİNİN PERFORMANSLARININ ÖLÇÜLMESİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YAKLAŞIMI

Yıl 2011, Cilt: 25 Sayı: 3-4, 31 - 44, 25.05.2011

Hatice Cenger

Öz

Sosyal amaçlı işletmeler hariç işletmelerin temel ekonomik
amaçlarından birisi faaliyetlerinden kar elde etmek, büyümek, sürekliliğini
sağlamak ve piyasa değerini artırmaktır. Artan rekabet ve değişen çevre
koşullarına uyum sağlayabilmek için, işletmelerin doğru stratejiler belirleyip,
doğru verilerle doğru sonuçları alması ve amaçlarına yönelik olarak belirlediği
hedeflere ulaşmada, uygulamanın hangi aşamasında olduğunu tespit etmek için
performans ölçme sistemlerine ihtiyaçları vardır. Günümüz bilgi sistemlerinde,
teknolojide, üretim yönetiminde ve yönetim sistemlerinde meydana gelen
değişikliklerle birlikte işletmelerin, performans ölçüm sistemlerini de gözden
geçirmeleri gerekliliği ortaya çıkmıştır. Günümüze kadar geçen süreç içerisinde
ağırlıklı olarak kullanılan finansal performans ölçüm sistemleri, tek başlarına
işletmelerin faaliyetlerinin performansını belirlemede yetersiz kalmıştır.
Bu çalışmada, İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında (İMKB) işlem
gören çimento sektörüne ait şirketlerin etkinlik değerleri, Veri Zarflama Analizi
(VZA) yöntemiyle hesaplanarak sektöre ilişkin performans sonuçları elde
edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Performans ölçümü, Etkinlik, Veri Zarflama Analizi, Çimento Sektörü.

Kaynakça

• Atan, M., Öztürk D.,T.(2004), Avrupa birliğinin Genişleme Sürecinde Üye Ülkeler Türkiye ve Diğer Aday Ülkelerin Borsa Performans Etkinliğinin Karşılaştırılması. 4. İstatistik Günleri sempozyumu, dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. S.7
• Atkinson, A.A., Balakrishnan, R., vd.(1997), New Directions in Manegement Accounting Research. ,Journal of Manegement Accointing Research, Vol. 9. p.86.
• Banker R, Charnes A, and Cooper W.,W.(1984), Models for estimation of technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management Science 30, 1078-92.
• Barkey, J., B.(2002), “Gaining and sustaining Competitive Advantage. New Jersey: Prentice Hall. pp. 26-27
• Benligiray, S. (1999), İnsan Kaynakları Açısından otellerde Performans Yönetimi. Eskişehir, ss.6-7.
• Bingöl, D. ( 2003), İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul, Beta Yayınları 5. Bası. s. 273.
• Charnes, A., and Cooper, W W., and Rhodes, E.(1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, Vol. 2, pp 429-444.
• Coelli, T.(1998), A Guide to DEAP Version 2.1: A DEA Computer Program. CEPA Working paper. University of New England.
• Cooper W.W, L.M Seiford, and K. Tone. (1999). Data Envelopment Analysis. Kluwer Academic Publishers.
• Ertuğrul, İ., Işık Ayşegül.(2008). İşletmelerin Veri Zarflama Analizi ile Mali Tablolarına dayalı Etkinlik Ölçümü: Metal Ana sanayinde Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:X, Sayı I, ss. 201-217
• Farrell, M. J. (1957), The Measurement of Productivity Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society”.120, 1957. 253-290
• Gülcü, A.(2001), Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma Hastanesi Üzerinde Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemi ile Görece Verimlilik Analizi, Verimlilik Dergisi, , No.4; 113-138.
• Halis, M. ve Tekinkuş, M.(2003), Kamuda Performans Yönetimi , kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar. (Editörler: Balcı & Nohutcu & Öztürk & Coşkun ). Seçkin Yayınları, Ankara. ss. 170-184.
• Kaya, A. Ünal, G.(2010), Küresel Finansal Krizlerin İşletmelerin Etkinlik ve Performans Düzeylerine Etkileri: 2008 Finansal Kriz Örneği, İstanbul Üniversitesi İktisat fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı:11, ss.61-89
• KAYALIDERE, K. ve KARGIN.(2004), Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Say_:1, 2004, s. 196-219.
• Kula, V. ve Özdemir, L (2007), Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Tespiti, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:VIII, 55 – 70.
• Kuosmanen, T.(2003), Modeling Blank Data Entries in Data Envelopment Analysis, Wageningen University Department of Social Sciences, Wageningen, Netherlends
• Lawson, P.(1995), Performance management: An Owervie., The performance management handbook , London. p. 3
• Liu, S.T. ve Wang, R.T., (2009), Efficiency measures of PCB manufacturing firms using relational two-stage data envelopment analysis, Experts Systems with Applications, 36: 4935-4939.
• Lo, S., & Lu, W. (2006), Finding the Profitability and Marketability Benchmark of Financial Holding Companies, Asia-Pacific Journal of Operational Research, 23, 229-246.
• Mahadevan, R. (2002), A DEA Approach to Understanding the Productivity Growth of Malaysia’s Manufacturing Industries, Asia Journal of Management, 19: 587-600.
• Özgen, H., Şahin, İ. Ve Gülcü, A.(2008), Veri Zarflama Analizi ile Üniversite hastanelerinin verimlilik ölçümü, Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi, Antalya ss.1-10.
• McLaney, E. Ve Atrill, P. (1999), Accounting: An Introdoction. London: Prenticall Hall Europa. p.174.
• Neely, A. D.(1998), Performance Measurement: Why, What and how. Economist Boks London. ss.5-6
• Pervaiz, K.,A., Kwang, K.L., and Mohammed, Z.(1999), Measurement Practice for Knowledge Manegement. Journal of Workplace Learning: Employee Courselling Today, Volume II, Number 8, MCB University Pres, ss. 305-307
• Saranga, H. (2009), The Indian auto component industry – Estimation of operational efficiency and its determinants using DEA, European Journal of Operational Reserach, 196: 707-718.
• Songur, M.(1995), Mahalli İdarelerde Performans Ölçümü. Ankara. s. 1 Ulucan A.(2000), Şirket Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Genel Ve Sektörel Bazda Değlerlendirmeler, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18: 405.418.
• Ulucan A.(2002), İSO 500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları ile Değerlendirmeler, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 57-2, 185-202
• Yıldız, A.(2005), İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Endeksi Yöntemleriyle Değerlendirilmesi, 9. Ulusal Finans Sempozyumu, Nevşehir, ss.285315.
• Yılmaz, M., K, ve Çıracı, D.(2004), Hisse Senetleri İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketleri’nin Likidite ve Karlılık Açısından Veri Zarflama Yöntemi ile Etkinlik Analizi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:6, Sayı:3, Eylül, 2004,