YÜKSEKÖĞRETİMİN GETİRİLERİ VE ETKİNLİK SORUNU

Yıl 2011, Cilt: 25 Sayı: 3-4, 77 - 95, 11.08.2011

Filiz Gölpek

Öz

Eğitimin faydalarının bilinmesi eğitim harcamalarının finansmanı
açısından oldukça önemlidir. Çünkü, eğitim hizmetleri, bireylere ve topluma
parasal ya da parasal olmayan çeşitli faydalar sağlamaktadır. Bu durum, eğitim
yatırımlarının bazıları için ek kazançlar sağladığı anlamını taşımaktadır. Eğitim
hizmetlerinin kimlere ne kadar kazanç sağladığının bilinmesi, yükseköğretim
finansmanında etkinlik sorunun çözümü açısından önemlidir. Bu çalışmanın
amacı, yükseköğretim finansmanında etkinliği sağlayacak finansman politikası
için teknik çerçeve önermektir. Çalışmada önce, yükseköğretimin getirileri ve
etkinlik kavramları ele alındı, daha sonra literatür taraması yapılarak eğitimin
getirileri etkinlik açısından değerlendirildi. Çalışmanın sonucunda, birey ve
toplum arasında eğitimin faydalarına paralel olacak şekilde eğitim
maliyetlerinin paylaşımını sağlayacak yaklaşım önerildi.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretimin finansmanı, finansman politikası, özel getiri oranı, sosyal getiri oranı, tahsis etkinliği

Kaynakça

• Akalın, G. (1980). Yükseköğretim Karma Malına Maliyet-Fayda Analizi’nin Uygulanması, Ankara Ün. Siyasal Bil. Fak. Yayınları No: 444, Ankara.
• Aslan, M.H. (1998). Hizmet Ekonomisi, Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.,Bursa.
• Aslan, M.H. (2002), “Eğitim Finansmanının Ekonomi Politiği ve Yükseköğretimde Adil ve Etkin Finansman Politikaları”, Liberal Düşünce, 28 (7), ss. 225-46
• Aslan, M.H. (2003). Türkiye’de Yükseköğretimin Finansmanının Ekonomi Politiği. Liberal Düşünce, 7(29), ss.189-220
• Berger, M. C. and Kostal, T. (2002), “ Financial Resources, Regulation and Enrollment in US Public Higher Education.” Economics of Education Review 21(2), April, pp. 101-10.
• Cohn, E. (1979), The Economics of Education, Cambridge: Ballinger Publishing
• Corat, S.G. (2005), Women, Gender Equality, Education and Sustainable Growth, UNESCO; Brureau of Strategic Planning Dalton, J. ve Makepeace (1990), “Graduate Earnings After Six Years: Who Are The Winners?”, Studies in Higher Education, March, 15(1), pp. 125- 32
• DİE (2002), Hane Halkı Gelir ve Tüketim Harcamaları Anketi Verileri, 5 Mayıs 2004. http://www.tek.org.tr/dosyalar/
• Duncan, T. (1996), “Education Returns Across Quantiles of the Wage Function: Alternative Explanations for Returns to Education by Race in South Africa”, American Economic Rewiev 86(2), May, pp.330-334
• Dunne, M.-Sayed, Y. (2002), “Transformation and Equity: Women and Higher Education in Sub-sharan Africa”, Istudies in Educational Administration, 30(1), pp. 50-65
• Fernandez, R. and Rogerson, R. (1995), “On the Political Economy of Education Subsidies,” Review of Economic Studies 62, April, pp. 249- 62.
• Gölpek, F. (2008). Adalet ve Etkinlik Amaçları Bakımından Yükseköğretimde Finansman Politikası: Türkiye Örneği. Yayınlanmamış doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa
• Hans, W.(2005), Internationalization of Higher Education in Argentina, USA:World Bank Hertz, T. (2003), “Upward Bias in the Estimated Returns to Education : Evidence from South Africa”, American Economic Rewiev 93(3), June, pp. 1354-68
• Heath, J. A. (1998), “The Financing and Provisioning of Education and Health Services in Developing Countries: Review Article.” Economics of Education Review 17(3), June, pp. 359-62.
• Hicks, N.L. (1994), “Eğitim ve Ekonomik Büyüme”, Eğitim Ekonomisi: Seçilmiş Yazılar, Çev.Yüksel Kavak ve Berrin Burgaz, Ankara: Pegem Yayınları, ss. 47-62.
• Kesik, A. (2005), Yükseköğrenimde Yeni Bir Finansman Modeli Önerisi: Bütünsel Model, Maliye Bakanlığı, Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No:2003/362, Ankara Le Grand, J. and Robinson, R. (1984), “The Economics of Social Problems, London: McMillan Press.
• McMahon (1994), Eğitim Ekonomisi: Seçilmiş Yazılar, Çev, Yüksel Kavak ve Berrin Burgaz,, PEGEM Yayınları No.14, Ankara Mumper, M.,(1996), Removing College Price Barries, New York: State University of New York Press
• OECD (2010), Education at a Glanca: Indicators, 8 mart 2011 http://www.oecd.org/bookshop/, Psacharopoulos, G- Woodhall, M. (1985), Education for Development: An Analysis of Investment Choices, Oxford: Oxford University Press
• Psacharopoulos, G. (1985), “Returns to Educatıon: A further Update Internatıonal and Implıcatıons”, The Journal of Human Resources 20 (4), pp. 117-28
• Psacharopoulos, G, ve Ying Chu Ng,. (1994), “Earnings and Education in Latin America”, Education Economics, 2(2), pp. 328-51
• Psacharopoulos, G. ve Patrinos, H.A (2004), “Returns to Investment in Education: A Further Update”, Education Economics, August, 12(2), pp.113-18
• Rozada, M.G. ve Menendez, A. (2002), “Public University in Arjantina: Subsidizing The Rich?”, Economics of Education Review 21, pp. 341- 351
• Saxton, J. (2000), Investment ın Education: Private and Public Returns, Joint Economic Committee United States Congress, January
• Sheehan, J. (1973), “The Economics of Education, London: George Allen and Unwin.
• Siphambe, H.K. (2000), “Rates of Return to Education in Bostwana”, Economics of Education Review 19(3), June, pp. 291-300
• Stiglitz, Joseph E. (1994), “Kamu Kesimi Ekonomisi, 2. Baskı, (Çev. Ömer Faruk Batırel), İstanbul: Marmara Üniv. İ.İ.B.F. Yay. No: 396
• The World Bank (1980), World Development Repory TÜİK (2011). İşsizlik Rakamları. Haber Bülteni. Sayı:79 [Online] Retrieved on, 17-March-2011), at URL: http://www.tuik.gov.tr
• Türkmen, F.(2002), Eğitimin Ekonomik ve Sosyal Faydaları ve Türkiye’de Eğitim Ekonomik Büyüme İlişkisinin Araştırması, DPT: Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Yayın No:2655, Ankara
• Vawda,A, (2001), Human Development Network, Education Team, and, East Asia and Pacific Regio: Human Development Sector Unit, The World Bank, Washington, DC, 28-34
• Vedder, R. (2004), “Private vs. Social Returns to Higher Education: Some New Cross-Secional Evidence”, Journal of Labor Research, Fall, 25(4), pp. 677-86
• Wabu, G. ve Schultz, T. (1996), “Education Returns Acroos Quantiles of the Wage Function: Alternative Explanations for Returns to Education by Race in South Africa“, American Economic Rewiev 86(3), June, pp. 584- 609
• Weinberg, B. A. (2001), “An Incentive Model of the Effect of Parental Income on Children”, Journal of Political Economy 109(2), April, pp. 267- 281
• Woodhall,M. (1994), Eğitim Ekonomisi: Seçilmiş Yazılar, Çev, Yüksel Kavak ve Berrin Burgaz, Ankara: PEGEM Yayınları No.14 YÖK (2006), Türk Yükseköğretiminin Bugünkü Durumu: Kasım, 9 Ocak 2007,
• http://www.yok.gov.tr/egitim/raporlar/aralık006/b3.html