Intralıngual Translatıon (Rewordıng) In The Conceptıon Of Roman Jakobson

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 15, 27 - 45, 25.07.2018

İrina Günay

Öz

It is known that for
a long time disputes concerning the problems related to translation and
interpreting have not been settled down. There are countless different views
and approaches of scientists about these issues. It can be noted that not only
scientists are engaged in studying these problems. Many people are interested
in questions related to linguistics and the works of scientists, who have dealt
with the aspects of translation. In particular, Roman Jakobson, the prominent
Russian and American linguist and literary critic of the 20^th
century, approaches the problem in a completely new way in his work “On the
Linguistic Aspects of Translation”, first published in 1959. He suggests
looking at the translation from a linguistic point of view. R. Jakobson,
speaking about the ways of interpreting the verbal sign, distinguishes three
types of translation: intralingual translation (or rewording), interlingual
translation (or translation proper) and intersemiotic translation (or
transmutation).This article makes a detailed analysis of one of the three types
of translation, namely intralinguistic translation, put forward by Roman
Jakobson in his classic work “On the Linguistic Aspects of Translation” and of
the views of other linguists on the allocation of such a type of translation.
Due to the evolution of the problems related to translation, intralingual
translation (or rewording) maintains its full existence in science, despite its
current peripheral situation emerging from its meaning and uncommon practical usage.This article aims to cover problems related
to intralingual translation (or rewording). It focuses
on the classification of its two types by linguists as diachronic and
synchronous together with their detailed analysis, and presents a comprehensive
review of the intralingual translation from the viewpoint of Umberto Eco
- the Italian philosopher, writer, translator, specialist in semiotics. 

Anahtar Kelimeler

Roman Jakobson, intralingual translation, rewording, interpretation, Umberto Eco.

Roman Jakobson’un Dil içi Çeviri (Yeniden Sözcükleme) Konsepti

Öz

Mütercim ve
tercümanlık alanındaki sorunlarla ilgili anlaşmazlıkların uzun zamandır çözülemediği
bilinmektedir. Bu konularda bilim insanlarının sayısız farklı görüş ve
yaklaşımları mevcuttur. Bu meselelerle sadece bilim insanlarının ilgilenmediği
de söylenebilir. Pek çok insan, dilbilim sorunlarıyla ve çevirinin farklı
yönlerini araştıran bilim insanlarının çalışmalarıyla ilgilenmektedir.
Özellikle, XX. Yüzyılın büyük Rus ve Amerikalı dilbilimcisi ve edebiyat
eleştirmeni Roman Jakobson, ilk olarak 1959’da yayımlanan “Çevirinin Dilsel
Yönleri Üzerine” başlıklı çalışmasında çeviri konusuna tamamen yeni bir
yaklaşım getirmiştir. Çeviriye, dilsel bir bakış açısıyla yaklaşılmasını
önermektedir. Sözel bir göstergeyi yorumlama yöntemleri üzerine konuşan R.
Jakobson, çeviriyi, dil içi çeviri (veya yeniden sözcükleme), diller arası
çeviri (veya gerçek anlamında çeviri), simgeler arası çeviri (veya dönüştürme) olmak
üzere üçe ayırmaktadır.Bu makalede, Roman Jakobson’un “Çevirinin Dilsel Yönleri Üzerine”
başlıklı klasik çalışmasında öne çıkardığı üç tür çeviriden biri olan dil içi
çevirinin ve bu sınıflandırma konusunda dilbilimcilerin görüşlerinin kapsamlı
bir analizi yapılmaktadır. Çeviri alanındaki sorunların değişmesiyle birlikte,
anlamına ve yaygın olmayan kullanımına bağlı olarak sahip olduğu ikincil
konumuna rağmen, dil içi çeviri (veya yeniden sözcükleme) çeviri biliminde
kendisine sağlam bir yer edinmiştir.Bu makalenin amacı dil içi çeviriyle (veya
yeniden sözcükleme) ilgili sorunları incelenmektedir. Dil içi çevirinin
dilbilimciler tarafından art ve eş zamanlı olarak iki tür şeklinde ortaya
konmasına bu türlerin ayrıntılı analizleri yapılarak odaklanılmakta ve İtalyan
düşünür, yazar, tercüman, göstergebilim uzmanı olan Umberto Eco’nun bakış
açısından dil içi çevirinin kapsamlı bir incelemesi sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Roman Jakobson, dil içi çeviri, yeniden sözcükleme, yorumlama, Umberto Eco.

Внутриязыковой Перевод (Переименование) в Концепции Романа Якобсона

Öz

Известно, что с давних времён не угасают споры,
касающиеся проблем перевода и переводоведения. Существует бесчисленное
множество взглядов и различных подходов учёных к данным вопросам. Можно
отметить, что не только учёные занимаются изучением указанных проблем. Многие
люди интересуются вопросами лингвистики и трудами учёных, которые занимались и
занимаются аспектами перевода. В частности, Роман Якобсон - крупнейший
российский и американский лингвист и литературовед XX века в своём труде «О
лингвистических аспектах перевода», впервые опубликованном в 1959г., совершенно
по-новому подходит к данной проблеме. Учёный предлагает взглянуть на перевод с
лингвистической точки зрения. Р. Якобсон, говоря о способах интерпретации
вербального знака, выделяет три вида перевода: внутриязыковой перевод или
переименование, межъязыковой перевод или собственно перевод и межсемиотический
перевод или трансмутация.В данной статье проводится детальный анализ одного из
трёх типов перевода – внутриязыкового, впервые выделенного Романом Якобсоном в
своей классической работе «О лингвистических аспектах перевода», и взглядов
других учёных-лингвистов на выделение такого вида перевода. Вследствие
эволюционирования проблемы перевода, внутриязыковой перевод или переименование
приобретает в науке своё полноправное существование, несмотря на периферийное
положение, возникшее в связи с его значением и практической
нераспространённостью.Целью статьи является освещение вопросов, касающихся
внутриязыкового перевода или переименования. Заостряется внимание на выделении
лингвистами его двух типов: диахронного и синхронного с их дальнейшим детальным
анализом, а также даётся в полном освещении взгляд на внутриязыковой перевод с
точки зрения Умберто Эко - итальянского учёного-философа, писателя,
переводчика, специалиста по семиотике

Anahtar Kelimeler

Роман Якобсон, внутриязыковой перевод, переименование, интерпретация, Умберто Эко

Kaynakça

• AVTONOMOVA, N.S., (2009). Otkrytaja struktura: Jakobson—Bahtin Lotman—Gasparov, ROSSPEN, Moskva. BARINOVA, I.A., NESTEROVA, N.M., (2009). “Otnoshenie «Original/Perevod» kak odin iz «Vechnyh» voprosov v teorii i praktike perevoda”, Vestnik Nizhegorodskogo gosudarstvennogo lingvisticheskogo universiteta im. N.A. Dobroljubova, S 4, s. 11-19. EGOROVA, T.V., (2014). Slovar inostrannyh slov sovremennogo russkogo jazyka, Adelant, Moskva. EKO, U., (2006). Dire Quasi La Stessa Cosa Esperienze Traduzione (Skazat pochti to zhe samoe. Opyty o perevode), perevod Andreja Kovalja, Simpozium, Sankt-Peterburg. JAKOBSON, R., (1985). “O lingvisticheskih aspektah perevoda”, v Roman Jakobson, Izbrannye raboty, Progress, Moskva, s. 361-368. MASLENNIKOVA, E.M., (2015). “Vnutrijazykovoj perevod kak sposob interpretacii verbalnyh znakov”, Inostrannye jazyki: lingvisticheskie i metodologicheskie aspekty, S 30, s. 289-294. NELUBIN, L.L., (2003). Tolkovyj perevodovedcheskij slovar, 3-e izd., Flinta: Nauka, Moskva. PAVLOVA, A.V., (2013). “Predislovie sostavitelja”, v A.V. Pavlova (sost.), Ot lingvistiki k mifu: Lingvisticheskaja kulturologija v poiskah «jetnicheskoj mentalnosti», Antologija, Sankt-Peterburg, s. 5-24. SHVEJCER, A.D., (1988). Teorija perevoda status, problemy, aspekty, NAUKA, Moskva. SIDORENKO, S.I., (2013). “K voprosu o statuse i tipologii vnutrijazykovogo perevoda”, Jazık i kultura v jepohu globalizacii: sbornik nauchnyh trudov po materialam pervoj mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii, Spbjeu, Sankt-Peterburg, s. 195-204. TINJAKOVA, E.A., (2015). Metodicheskie materialy po gumanitarnym disciplinam, Ch. I: metodichki i rabochie programmy, Direkt-Media, Moskva-Berlin. ZHEREBILO, T.V., (2010). Slovar Lingvisticheskih Terminov, 5-e izd., Piligrim, Nazran.