Sumerliler ve Dilleri Hakkında Bazı Notlar

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 17 Prof.Dr. Hüseyin Sever Armağan Sayısı, 153 - 163, 28.12.2018

İrfan Albayrak Hakan Erol

Öz

Sumerlilerin Güney Mezopotamya’daki izleri mevcut bilgilere
göre MÖ 4. binyılın başlarına kadar takip edilebilmektedir. Onların bölgeye
nereden göç ettikleri konusu hala tartışmalıdır. Ancak dillerinin Asya kökenli
olduğu açıktır. Hatta Sumerceyi Turanî
dillerle ilişkilendiren bazı önemli uzmanlar olmuştur. Bu kavmin medeniyete en
büyük katkısı insanlığın kullandığı ilk yazı sistemi olan çivi yazısını
geliştirmiş olmalarıdır. Başlarda resim yazısı olarak ortaya çıkan bu yazı
zaman içinde içerikte ve biçimde gelişerek bir ideogram-hece yazısı haline
gelmiş ve bölgedeki birçok dile de uyarlanmıştır. Sumerlilerin geliştirdikleri
yazının,  onların sosyal, siyasal, dini
ve teknolojik alanda da gelişmesine büyük katkısı olmuştur. Dolayısıyla
Sumerlilerin kurdukları medeniyet ve bu medeniyetin kültürel unsurları sadece
kendi çevrelerindeki çağdaşı halkları etkilemekle kalmamış, tüm dünyada günümüze
kadar kullanım alanı bulan derin kültürel izler bırakmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Mezopotamya, Sumerliler

Some Notes on Sumerians and Their Language

Öz

According
to the available data, the traces of the Sumerians in the Southern Mesopotamia
can be pursued as far as the beginning of 4^th millennium BC.  From where the Sumerians immigrated to
Mesopotamia is still a disputable subject. However, it is quite certain that
their language was Asianic. In fact, some important scholars of the field
correlated Sumerian with Turanian languages or Scythian. The discovery of the
cuneiform by Sumerians must be the most valuable contribution of them to the
civilization. This script was initially invented as a pictographic writing,
but, in the course of time, it was evolved to some kind of ideographic/syllabic
writing system by developing in content and form, and it was adapted to many
languages in the region, along with Sumerian. The invention of cuneiform by
Sumerians contributed also to their improvement in social, political, religious
and technical subjects. Hence, the Sumerian civilization and its cultural
factors not only influence positively the other neighboring communities in the
region but also had left some deep marks that have been continued in most of
the modern civilizations up until now.                                                 

Anahtar Kelimeler

Mesopotamia, Sumerians

Некоторые заметки о шумерах и их языке

Öz

По известным источникам следы шумеров в Южной Месопотамии
прослеживаются до начала 4 в до н.э. По-прежнему остается спорным вопрос,
откуда они мигрировали. Однако ясно, что их язык имеет азиатское происхождение.
Даже были специалисты, которые связывали язык шумеров с туранскими языками.
Самый важный вклад этого народа в цивилизацию состоит в том, что они разработали
клинопись, которая является первой системой письма, используемой человечеством.
Эта письменность, развившаяся из пиктографии, с течением времени ее форма и
содержание совершенствовались, затем стала идеограммным (слоговым) письмом, и
было приспособлено ко многим другим языкам того региона. Письменность,
придуманная шумерами способствовала их социальному, политическому и
религиозному развитию. Поэтому цивилизация, которую построили шумеры и элементы
этой цивилизации не только повлияли на соседние народы, жившие в их время, но и
оставили глубокие следы и в современной культуре всего мира.

Anahtar Kelimeler

Месопотамия, Шумеры

Kaynakça

• BİLGİÇ, E., “Atatürk, Fakültemiz ve Kürsümüz, Sumerlilerin Tarih, Kültür ve Medeniyetleri”, Atatürk’ün 100. Doğum Yılına Armağan Dergisi, A. Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, No: 323, Ankara (1982): 75-121. BORGER, R., Assyrische-babylonische Zeichenliste, Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag Band 33, 1978. CRAWFORD, H., Sümer ve Sümerler, çev. Nihal Uzan, Ankara: Arkadaş Kitapevi, 2. Baskı, 2010. FOXVOG, D. A., Introduction to Sumerian Grammar, Nanterre: Cuneiform Digital Library Preprints Hosted by the Cuneiform Digital Library Initiative, CNRS, 2016. GEREY, B., 5000 Yıllık Sumer-Türkmen Bağları, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2004. HOMMEL, F., “Ethnologie und Geographie des alten Orients”, Handbuch der Altertumswissenschaft, No: 3. Abt., 1. T., 1. Bd, (1926): 16-22. KRAMER, S. N., The Sumerians, Their History, Culture, and Character, Chicago and London: The University of Chicago Press, 1963. ______ Sümerler, çev. Ö. Buze, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2002. _______ Sümer Mitolojisi, çev. H. Koyukan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1999. LABAT, R., Manuel D’epigraphie Akkadienne, Paris: Librairie Orientaliste Geuther, S.A., 1995. SULTANZADE, V., “Mitoloji ve Folklorla İlgili Bazı Ortak Dil Unsurlarının Kaynağı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 19, sy. 1, (2012): 73-90. TUNA, O. N., Sumer ve Türk Dillerinin Tarihi İlgisi İle Türk Dilinin Yaşı Meselesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1990. VANSTİPHOUT, H. Epics of Sumerian Kings, Atlanta: Society of Biblical Literature, 2003.