Çalışmanın değişen anlamı ve güncel durumuna ilişkin tartışmalar

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 160 - 210, 31.07.2017

Nihal Samsum

Öz

Enformasyon toplumunun gelişmesiyle birlikte, yeni çalışma biçimlerinin ortaya çıkması, özellikle de “esneklik” kavramının öne çıkması, beraberinde, çalışma ve emek ilişkisine ilişkin kuramsal yaklaşımların doğrultusuna dair dönüşümleri de getirmektedir. 21. yy.’ın çalışma ve emek üzerine ilerleyen çalışmaları, genel çerçevede, değişen insan ihtiyaçları bağlamında iki uca savrulmuş bir yaklaşım sergilemektedirler: Bu yaklaşımlar, ya R. Sennett’in deyimiyle “aşınan insan karakteri” üzerine üstyapısal ve algıya yönelik dönüşümleri ele almakta, ya da hala belirleyiciliğini koruyan, “ çalışmanın materyalist unsurlarının” merkezi önemde olduğu bir bakış açısında ısrar etmektedirler. Bu çalışmada, hem çalışmanın enformasyon toplumundaki dönüşümüne dair geleneksel kavramların yeniden yorumlanmasına çalışılmış, hem de çalışma-emek ilişkisine dair bütünlüklü bir tartışma zemini oluşturulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çalışma, emek, enformasyon toplumu, esneklik

Kaynakça

• Arendt, H. (2006). İnsanlık Durumu. (Çev. B. Şener). İstanbul: İletişim. Argın, Ş. (1992). Kapitalist toplumda işin ve işgücünün kaderi: Fordizmden post-fordizme. Birikim Dergisi, 41. Aron, R. (1974). Sanayi Toplumu. İstanbul: Boğaziçi. Aron, R. (2000). Sosyolojik Düşüncenin Evreleri. (Çev. K. Alemdar). Ankara: Bilgi. Aytaç, Ö. (2005). Kapitalizm ve boş zaman. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1). Barker, J. R. (2005), “Tightening the Iron Cage: Concertive Control in SelfManaging Teams”, Christopher Grey-Hugh Willmott (Ed.), Critical Management Studies: A Reader, Oxford University Press, Oxford, ss.209-243. Baştürk, Ş. (2013). Değer dönüşümünün paradoksları: Post materyalist çalışma yönelimlerinin eleştirisi. İş Ahlakı Dergisi, 6, (2), 9-53. Bauman, Z. (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. İstanbul: Sarmal. Berberoğlu, B. (2010). Sermayenin ve sosyal hakların küreselleşmesi: Kapitalizmin, emek hareketinin ve sosyal haklar için verilen mücadelenin gelişimi. İktisat Dergisi, 513. Berger, P. L. (1961). Some general observation on the problem of work. The Human Shape of Work. (Ed. P. Berger). New York: Macmillan. Bloch, M. (2007). Feodal Toplum. İstanbul: Kırmızı. Bozkurt, V. (2000). Püritanizmden Hedonizme Yeni Çalışma Etiği. Bursa: Alesta. Braudel, F. (1996). Uygarlıkların Grameri. (Çev: M. Kılıçbay). Ankara: İmge. Bulut, N. (2003). Küreselleşme sosyal devletin sonu mu? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52 (2). Castells, M. (2005). Enformasyon çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, I. Cilt, Ağ toplumunun Yükselişi. (Çev. E. Kılıç). İstanbul: Bilgi Üniversitesi. Chomsky, N. (2013). Occupy / İşgal Et. (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Agora. Elias, N. (2000). Zaman Üzerine. (Çev. V. Ataman). Ayrıntı: İstanbul. Erdut, Z. (2002). Küreselleşme Bağlamında Uluslararası Sosyal Politika. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. Erol, M. (2002). Sanayileşme ve Ekonomik Gelişmenin Sosyolojisi. Ankara: Nobel. Giddens, A. (2000). Sosyoloji. Ankara: Ayraç. Gorz, A. (1995). İktisadi Aklın Eleştirisi. İstanbul: Ayrıntı. Gorz, A. (2001). Yaşadığımız Sefalet Kurtuluş Çareleri. (Çev. N. Tutal). İstanbul: Ayrıntı. Gorz, A. (2011). Maddesiz Bilgi, Değer ve Sermaye. (Çev. I. Erguden). İstanbul: Ayrıntı. AUAd 2017, Cilt 3, Sayı 3, 160‐210 Samsum 208 Grint, K. (1998). Çalışma Sosyolojisi. (Çev. V. Bozkurt). İstanbul: Alfa. Güler, M. A. (2014). Çalışmanın sonu tartışmaları ve Andre Gorz üzerine bir değerlendirme. VI. Sosyal İnsan Hakları Sempozyumu. ss.170-189. Hardt, M. ve Negri, A. (2011). Duyuru. (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı. Hardt, M. ve Negri, A. (2012). İmparatorluk. (Çev.A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı. Harvey, D. (2013). Asi Şehirler. (Çev. A. Temiz). İstanbul: Metis. İnsel, A. (2003). İktisat İdeolojisinin Eleştirisi. İstanbul: Birikim. Keser, A. (2004). Yeni ekonomi çerçevesinde çalışma hayatında yaşanan dönüşümler. İş-Güç Dergisi, 6, (1). Keser, A. (2005). Çalışma Yaşamında Dönüşümler (Örgütsel bakış). Ankara: Nobel. Keser, A. (2009). Çalışma Psikolojisi. Bursa: Ekin. Kızıltan, G. (1986) Çağımızda Yabancılaşma Sorunu. İstanbul: Metis. Koçak, H. (2015). Neo-liberal dönemde çalışmanın geçirdiği dönüşüm. Toplum ve Hekim Dergisi, 30 (4), 192-197. Koray, M. (2002). Avrupa Toplum Modeli. İstanbul: Tüses. Koray, M. (2005). Sosyal Politika. İstanbul: İmge. Koray, M. (2007). Sosyal politika: Nereye doğru? Cahit Talas Anısına Güncel Sosyal Politika Tartışmaları. (Der. B. Ceylan-Ataman). Ankara: SBF. ss. 445-478. Koray, M. (2011). Kapitalizm Kureselleşirken Dünya Ahvali. İstanbul: Ayrıntı. Kumar, K. (2013). Sanayi Sonrası Toplumdan Post-modern Topluma - Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları. (Çev: M. Küçük). Ankara: Dost. Kumaş H. ve Fidan F. (2005). Akademisyen ve tekstil işçileri karşılaştırması örneğinde çalışan kadınların çalışma olgusuna bakışları. http://www.iudergi.com/index.php/sosyalsiyaset/article/viewFile/258/249. Erişim tarihi: 13.05.2016 Lafargue, P. (1999). Tembellik Hakkı. İstanbul: Cumhuriyet Gazetesi Yayınları. Lordoğlu K., Özkaplan N. ve Törüner M. (1999). Çalışma İktisadı. İstanbul: Beta. Man, F. (2013). Modern çalışma ideolojisinin kaynağı olarak iktisadi akıl. İş Ahlakı Dergisi, 6(2), 185-192. Marcuse H. (1968). Aşk ve Uygarlık. İstanbul: May. Marshall, T. (2006). Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar. İstanbul: İstanbul Bilgi Universitesi. Marx K. ve Engels, F. (1976). Seçme Yapıtlar I. (Çev. S. Belli, A. Kardam vd.). Ankara: Sol. Marx, K. ve Engels, F. (1976). Komünist Parti Manifestosu. (Çev. S. Belli, A. Kardam vd.). Ankara: Sol. AUAd 2017, Cilt 3, Sayı 3, 160‐210 Samsum 209 Marx, K. (2000). Yabancılaşma. (Çev. S. Belli, A. Kardam vd.). Ankara: Sol. Marx, K. (2003). 1844 El Yazmaları. (Çev. Murat Belge). İstanbul: Birikim. Meda, D. (2012). Emek-Kaybolma Yolunda Bir Değer mi? (Çev: I. Ergüden). İstanbul: İletişim. Munck, R. (2003). Emeğin Yeni Dunyası. (Çev. M. Tekce). İstanbul: Kitap. Okçuoğlu, İ.(1996). Türkiye’de Kapitalizmin Gelişmesi-İç Pazarın Oluşma Süreci. İstanbul: Varsoy. Omay, U. (2011). Sosyal Haklar: Kısa ve Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: Beta. Omay, U. (2008). Boş zamanın manipülasyonu ve çalışma, iş-güç. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,10(3). Osmanlı, U. ve Kaya, S. (2014). Püritanizmden hedonizme değişen boş zaman kavramı. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar, 22. www.sdergi.hacettepe.edu.tr/ Erişim tarihi: 13.05.2016 Ören, K ve Yüksel, H. (2012). Geçmişten günümüze çalışma hayatı. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1, (1). Özcan, K. (2014). Yönetsel kontrol ve örgütsel düzen: Michel Foucault ve Zygmunt Bauman ekseninde bir tartışma. Amme İdaresi Dergisi, 47 (2), 1-42. Robert, J. ve Rahnema, M. (2011). Yoksulların Gücü. (Çev. Ş. Ünsaldı). Ankara: Özgür Üniversite. Russell, B. (1990). Aylaklığa Övgü. (Çev. M. Ergin). İstanbul: Cem. Sander, O. (2000). Siyasal Tarih-İlkçağlardan 1918’e. İstanbul: İmge. Sezal, İ. (2003). Sosyolojiye Giriş. Ankara: Martı. Şenel, A. (1995). İlkel Topluluktan Uygar Topluma. Ankara: Bilim Sanat. Tınar, M. Y. (1996). Çalışma Psikolojisi. İzmir: Necdet Bükey. Toffler, A. (1981). Üçüncü Dalga. İstanbul: Altın Kitaplar. Weber, M.(1999). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. (Çev. Z. Gürata). Ankara: Ayraç. Watson, J. (2004). Sociology, Work and Industry. USA: Routledge & Kegan Paul Publication.