Değişik vejetasyon dönemlerine kadar uygulanan farklı tuz konsantrasyonlarının yaprak lahana (Brassica oleraceae var. acephala)’ da meydana getirdiği bazı fizyolojik ve morfolojik değişikliklerin belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Özel Sayı, 81 - 88, 01.06.2017

Murat Deveci Demet Tuğcu

Öz

Deneme 20 °C sıcaklık, % 65-70 nem, 12/12 (aydınlık/gece) saatlik fotoperiyodik düzene sahip iklim odasında gerçekleştirilmiştir. Materyal olarak yaprak lahana (karalahana) yerli çeşidi (Brassica oleracea var. acephala cv. Yerli) kullanılmıştır. Tuz uygulamaları bitkilerin 4-5 gerçek yapraklı olduğu dönemde yapılmaya başlanmış ve 8 gerçek yapraklı dönem ve hasat dönemine kadar kaplardaki besin çözeltisine sulama zamanlarında 0, 50, 100 ve 200 mM tuz konsantrasyonunu sağlayacak şekilde saksılara NaCl ilave edilmiştir. Deneme süresince yaprak oransal su içeriği (%), hasar indeksi, yaprak sayısı (adet), yaprak ağırlığı (g), yaprak kalınlığı (mm), yaprak alanı (cm2), bitki boyu (cm), kök derinliği (cm) ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre denemede ele alınan farklı vejetatif dönemlerden hasat dönemine kadar tuz uygulaması ile yaprak hücrelerinde hasar indeksi kriterinde en yüksek ortalamalara ulaşılmıştır. Farklı tuz konsantrasyonları sonucunda ele alınan kriterlerden hasar indeksi miktarlarının tuzluluk ile doğru orantılı bir şekilde arttığı belirlenmiştir. Diğer tüm kriterlerde tuzluğun 0 mM’ dan 100 mM’e doğru artmasıyla elde edilen ortalamaların ise azaldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karalahana, vejetasyon dönemi, tuz stresi, yaprak oransal su içeriği

Kaynakça

• Akdemir, B., Kayışoğlu, B., Kavdır, İ., 1994. MSTAT İstaistiki paket programı kullanımı. Trakya Üniv. Ziraat Fak. Yayın No:203, Yardımcı Ders Kitabı No:7, Tekirdağ.
• Akıncı, S., Akıncı, İ.E., 2000. Bazı patlıcan (Solanum melongena L.) çeşitlerinin çimlenme döneminde tuza tepkileri. Fen ve Mühendislik Dergisi 2000, Cilt 3, Sayı 1.
• Alibas, I,, 2009. Microwave, vacuum, and air drying characteristics of collard leaves. Drying Technology, 27(11);1266-1273.
• Alibaş, İ., Okursoy, R., (2012). Karalahana (Brassica oleracea L. var. acephala), pazı (Beta vulgaris L. var. cicla) ve ıspanak (Spinacia oleracea L.) yapraklarının bazı teknik özellikleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1): 39-48.
• Anonim, 2008. Lahana Yetiştiriciliği. Web sayfası: http://www.gencziraat.com/Bahce-Bitkileri/Lahana-Yetistiriciligi-12.html (Erişim tarihi:13.05.2008).
• Ashraf, M., Iram, A., 2005. Drought stress induced changes in some organic substances in nodules and other plant parts of two potential legumes differing in salt tolerance. Flora, 200: 535–546.
• Ayyıldız, M., 1990. Sulama suyu kalitesi ve tuzluluk problemleri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1196, Ders Kitabı: 344, s.1-282, Ankara.
• Balkaya, A., Yanmaz, R., 2005. Promising kale (Brassica oleracea var. acephala) populations from Black Sea region, Turkey. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, Vol. 33 : 1-7.
• Bayat, R., Kuşvuran, Ş., Üstün, A.S., Ellialtıoğlu, Ş., 2012. Tuza Tolerans özelliği farklı iki kabak genotipine ait fidelere yapılan dışsal prolin uygulamalarının etkileri üzerinde araştırmalar.
• Chartzoulakis, K.S., Louppssaki, M.H., 1997. Effects of NaCl salınıty on germination, growth, gas exchange and yield of greenhouse eggplant. Agricultural Water Management, 32(3): 215-225.
• Choluj, D., Karwowska, R., Jasinska, M., Haber, G., 2004. Growth and dry matter-- partitioning in sugar beet plants (Beta vulgaris L.) under moderate drought. Plant Soil Environ., 50 (6): 265–272.
• Deveci, M., L, Arin., Polat, S., 2006. Quickstar F1 ve Rapidstar F1 alabaş (Brassica oleracea var. gongylodes L.) çeşitlerinin özellikleri üzerine, farklı büyüme dönemlerindeki düşük sıcaklığın etkileri, Türkiye VI. Sebze Tarımı Sempozyumu, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 96-101, Kahramanmaraş.
• Deveci, M., Uyan, B., 2011. Değişik vejetasyon dönemlerinde farklı su kısıtlarının ıspanakta meydana getirdiği bazı fizyolojik ve morfolojik değişikliklerin belirlenmesi. Türkiye VI. Bahçe Bitkileri Kongresi, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Şanlıurfa.
• Deveci, M., Bora, M., 2016. Biberin farklı vejetasyon dönemlerinde tuz stresinin meydana getirdiği morfolojik değişikliklerin belirlenmesi. Bahçe, 45: 180-185.
• Ekmekçi Altunal, E., 2007. Farklı tuzluluk düzeylerindeki sulama sularının, biberde (Capsicum annuum l.) bazı büyüme, gelişme ve verim parametrelerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Doktara Tezi 90 s, Samsun.
• Erdem, T., Arın, L., Erdem, Y., Polat, S., Deveci, M., Okursoy, H., Gültaş, H.T., 2010. Yield and quality response of drip irrigated broccoli (Brassica oleracea L. var. italica) under different irrigation regimes, nitrogen applications and cultivation periods, Agricultural Water Management, 97 (5):681-688 pp.
• Hasegawa, P.M., Bressan, R.A., Handa, A.V., 1986. Cellular mechanisms of salinity tolerance. Hort. Sci. 21: 1317-1324.
• Karanlik, S., 2001. Değişik buğday genotiplerinde tuz stresine dayanıklılık ve dayanıklılığın fizyolojik nedenlerinin araştırılması. Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi 123 sayfa.
• Kaya, E., 2011. Erken bitki gelişme aşamasında kuraklık ve tuzluluk streslerine tolerans bakımından fasulye genotiplerinin taranması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 213 s, Adana.
• Kraft, A., 1995. Flachenberechnung einer SW-Grafik Flaeche packing programme.
• Kıran. S., Özkay, F., Kuşvuran, Ş., Ellialtıoğlu, Ş.Ş., 2014. Tuz stresine tolerans seviyesi farklı domates genotiplerinin kuraklık stresi koşullarında bazı özelliklerinde meydana gelen değişimler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31 (3), 41-48.
• Kuşvuran, Ş., Yaşar, F., Abak, K., Ellialtioğlu, Ş., 2008. Tuz stresi altında yetiştirilen tuza tolerant ve duyarlı Cucumis sp’nin bazı genotiplerinde lipid peroksidasyonu, klorofil ve iyon miktarlarında meydana gelen değişimler, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J.Agric.Sci.), 18(1):14.
• Kuşvuran, Ş., Daşgan, H.Y., Abak, K., 2008b. Kavunda kuraklık çalışmalarında kullanılan PEG 6000 dozunun belirlenmesi üzerine bir araştırma. VII. Sebze Tarımı Sempozyumu.
• Kuşvuran, Ş., Daşgan, H.Y., Abak, K., 2008c. Farklı bamya genotiplerinin kuraklık stresine tepkileri. VII. Sebze Tarımı Sempozyumu
• Kuşvuran, Ş., 2010. Kavunlarda kuraklık ve tuzluluğa toleransın fizyolojik mekanizmaları arasındaki bağlantılar, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Küçükkömürcü, S., 2011. Tuzluluk ve kuraklık streslerine tolerans bakımından bamya genotiplerinin taranması Yüksek Lisans Tezi, 177 Sayfa. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
• Öztekin, G.E., 2009. Aşılı domates bitkilerinde tuz stresine karşı anaçların etkisi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst. Doktora Tezi 342 s.,İzmir.
• Öztürk, A., 2002. Farklı gelişme dönemlerinde uygulanan tuzlu ve normal suların patlıcan (Solanum melongena L.) bitkisinin bazı özelliklerine ve toprak tuzluluğuna etkisi. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 16 (30): 14-16.
• Sekmen, A.H., Demiral, T., Tosun, N., Türküsay, H., Türkan, İ., 2005. Tuz stresi uygulanan domates bitkilerinin bazı fizyolojik özellikleri ve toplam protein miktarı üzerine bitki aktivatörünün etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 42(1): 85-95.
• Süyüm, K., 2011. Karpuz genetik kaynaklarının tuzluluk ve kuraklığa tolerans seviyelerinin belirlenmesi., Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 145 s, Adana.
• Topaloğlu, K., 2010. Tuz stresinin chili biberlerinin pigment ve kapsaisinoid değişimi ile peroksidaz aktivitesi arasındaki ilişki. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi 131 s, Adana.
• Yaşar, F., 2003. Tuz stresi altındaki patlıcan genotiplerinde bazı antioksidant enzim aktivitelerinin ın vitro ve ın vivo olarak incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri, Doktora Tezi 139 s, Van.
• Yazgan, A., İpek, U., 1993. Kale, kola ve kara lahananın tokat koşullarına adaptasyonu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 10:1-8.
• Yılmaz, E., Tuna, A.L., Bürün, B., 2011. Bitkilerin tuz stresine karşı geliştirdikleri tolerans stratejileri. C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 7: 47–66.