Bartın’da Aktarlarda Satılan Tıbbi Aromatik Bitkiler ve Ülkemizdeki Pazar Payları

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 1, 73 - 80, 01.06.2018

Pınar Kurt Eyyüp Karaoğul

Öz

Bu çalışmanın
amacı; Bartın’da aktarlarda satılan ve tıbbi amaçla kullanılan bitkilerin
envanterinin çıkartılması, bu bitkilerin fitoterapik özelliklerinin
belirlenmesi ve bazı belli başlı bitkilerin, hem ithalat hem de ihracat
açısından ülkemizdeki pazar paylarının analizinin yapılmasıdır. Çalışma
kapsamında Bartın ilinde bulunan aktarlar ziyaret edilmiş, işletmelerinde
mevcut bulunan ürünlerin listeleri birebir çıkartılmış ve envantere
geçirilmiştir. Ayrıca, aktarlarda ortak olan ve en çok satılan tıbbi bitkilerin
neler olduğu belirlenmiştir. Bu bitkileri kullanan bölge insanı, tıbbi
bitkileri genellikle astım, bronşit ve gribal enfeksiyonlar olmak üzere solunum
yolları hastalıkları, sindirim sistemi ve böbrek hastalıklarında
kullanmaktadır. Bitkilerin yaygın olarak kullanımı ise genellikle infüzyon ve
dekoksiyon şeklindedir. Yine bu çalışmada bitkilerin hangi kısımlarının hangi
amaçla kullanıldıkları da belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi Aromatik Bitkiler, Fitoterapi, Aktar, Geleneksel Kullanım

Medicinal and Aromatic Plants Sold in The Herbalists in Bartın and Their Export and Import Situations in Turkey

Öz

The aims of this study are to first, reveal the inventory of the plants
sold by herbalist in the Bartın province to use medical purposes by the people
and secondly determine the phytotherapeutic properties and analysis of the
market share regarding some major species in terms of both imports and exports
in our country. Within the scope of the study, the herbalists being in Bartın
were visited and the list of the products that they have  were recorded in to inventory, followed by
the most selling medicinal plants were determined.

Local people use the
medicinal plants usually to asthma, bronchitis and influenza as well as
respiratory tract diseases, digestive disorders and kidney diseases. The most
common use of plants is usually in the form of infusion and decoction. It is
also mentioned in this study which parts of the plants are used for what
purpose.

Anahtar Kelimeler

Medicinal and Aromatic Plants, Phytotherapy, Herbalists, Traditional Use

Kaynakça

• Anonim (2005). Medicinal and Aromatic Plants Working Group-ECP/GR.
• Arslan N, Baydar H, Kızıl S, Karık Ü, Şekeroğlu N, Gümüşçü A (2015). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminde Değişimler ve Yeni Arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 483-507.
• Bann C (1998). Turkey Forest Sector Review-Global Environment Overlays Program, Draft Report, WorldBank, Turkish Agency, Ankara, 1998.
• Başer KHC (2000). Sustainable Wild Harvesting of Medicinal and Aromatic Plants: An Educational Approach, Harvesting On Non-Wood Forest Products, Seminar Proceedings, Menemen, İzmir, Turkey.
• Bayraktar ÖV, Öztürk G, Arslan D (2017). Türkiye’de Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretimi ve Pazarlamasındaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (2): 216-229.
• Bayram E, Kırıcı S, Tansı S, Yılmaz G, Arabacı O, Kızıl S, Telci D (2010). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII.Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-I , sy. 437-456, 11-15 Ocak 2010, Ankara.
• Baytop T (1999). Türkiye'de Bitkiler ile Tedavi Geçmişte ve Bugün, Nobel Tıp Kitabevi, 2.Baskı, 480 sy. ISBN: 9754200211.
• Bhagirathy KA (2003). Valuation of Medicinal Plants: Unresolved Issues and Emerging Öuestions. South Asian Netvvork for Development and Environmental Economics Newsletter.
• Ceylan A (1995). Tıbbi Bitkiler I. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları III. Basım No:312. Bornova/İzmir.
• Çelik E, Yuvalı Çelik G (2007). Bitki Uçucu Yağlarının Antimikrobiyal Özellikleri, Orlab On-Line Mikrobiyoloji Dergisi, 5 (2):1-6.
• Dağcı E, İzmirli M, Dığrak M (2002). Kahramanmaraş İlinde Yetişen Bazı Ağaç Türlerinin Antimikrobiyal Aktivitelerinin Araştırılması, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 5(1):38-46.
• Dönmez Ş, Çakır M, Kef Ş (2016). Bartın’da Yetişen Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Peyzaj Mimarlığında Kullanımı, Süleyman Demirel University Journal of Architecture Sciences and Applications, 1(2):1-8.
• European Community Biodiversity Clearing-House Mechanism (2005). Glossary Of Biodiversity RelatedTerms. [Http://BiodiversityChm.Eea.Eu.Int/Nyglossary _Terms/M/Medicinal_And_Aromatic_ Plant_Material] (Ziyaret tarihi: 10 Ocak, 2018).
• Farnsworth NR, Akerele O, Bingel AS, Soejarto DD, Guo Z (1985). Medicinal Plants in Therapy. Bulletin of the World Health Organization, 63 (6): 965-981.
• Gül A, Çelik AD (2016). Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği ve Dış Ticareti: Hatay İli Örneği. Journal of Agricultural Faculty of Mustafa Kemal University, 21(2):227-235.
• Kaya G (2006). Tıbbi Bitki Rezervi Olarak Orman Kaynaklarının Gelecek Değerinin Belirlenmesinde Kullanılan P&P Modelinin İrdelenmesi, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 8 (9):23-32.
• Kayalar H, Akçiçek E (2012). Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 22, 30-34.
• Korkmaz M., Karakurt E (2014). Kelkit (Gümüşhane) Aktarlarında Satılan Tıbbi Bitkiler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18 (3):60-80.
• Kumar SA (2009). Plants-Based Medicines in India. http://pib.nic.in/feature/feyr2000/fmay2000/f2405 2006.html (Ziyaret tarihi: 10 Ocak, 2018).
• Lubbe A, Verpoorte R (2011). Cultivation of Medicinal and Aromatic Plants for Specialty Industrial Materials. Industrial Crops and Products 34: 785-801.
• Nakipoğlu M, Otan H (1992). Tıbbi Bitkilerin Flavonitleri, Anadolu, J. of AARI, 4 (1): 70 – 93, MARA, İzmir.
• Özkan G (2014). Fitoterapi-Homeopati ve Türkiyedeki uygulamaları. II. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu Bildiri Kitabı (23–25 Eylül 2014 Yalova) : 1-8.
• Tümen İ (2010). Tıbbi Bitkilerin Ekonomik Değerleri, Ardıç Örneği. 11.Merkezefendi Geleneksel Tıp Festivali Bitkilerle Tedavi Sempozyumu, Tıbbi Bitkilerin Korunması, Üretimi ve Ticareti, 04-06 Haziran, Zeytinburnu, İstanbul.
• Tümen İ (2012). Tıbbi Bitkilerin Ekonomik Değeri, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 22, 36-37.
• Toksoy D, Gümüş C, Ayyıldız H (2003). Türkiye’de Orman Kaynaklarının Durumu ve Tıbbi Bitkilerin Ticareti Üzerine Bir Değerlendirme, Orman ve Ekonomi Dergisi, 2:8.
• TUİK Dış Ticaret İstatistikleri GTIP Veri Tabanı (2018). Tıbbi Bitkiler İhracat ve İthalat İstatistikleri https://www.tuik.gov.tr/disticaretapp/disticaret.zul?param1=25&param2=0&sitcrev=0&isicrev=0&sayac=5802 (Ziyaret tarihi: 10 Ocak, 2018).
• Van Overwalle G (2007). Medicinal and Aromatic Plants, Chapter 9.
• World Health Organization (WHO) (1998). Guidelines for the Appropriate Use of Herbal Medicines. WHO, Manila. WHO Regional Publications, Western Pacific Series no. 23.