Şanlıurfa Merkez ilçe bağlarında Salkım güvesi [Lobesia botrana Denis & Schiffermüller (Lepidoptera: Tortricidae)]’nin ergin popülasyon değişimi ve bulaşma oranının belirlenmesi

Yıl 2014, Cilt: 54 Sayı: 2, 103 - 114, 30.06.2014

Mehmet Mamay Atilla Çakır

Öz

Bu
çalışma, 2010 ve 2011 yıllarında Şanlıurfa Merkez ilçeye bağlı Öğütçü ve Ulubağ
köyü bağlarında yürütülmüştür. Çalışmada, Salkım güvesi [Lobesia botrana Denis & Schiffermüller (Lepidoptera:
Tortricidae)]’nin popülasyon dinamiklerinden ilk ergin uçuşu, popülasyon
dalgalanması, popülasyonun yoğun olduğu dönemler, son ergin uçuşu, doğal
şartlarda tahmini döl sayısı ve bağlardaki bulaşma oranının belirlenmesi
amaçlanmıştır. Ergin popülasyon değişimi eşeysel çekici tuzaklarla izlenmiştir.
Tuzaklar, haftalık olarak kontrol edilmiştir. Bulaşma oranını belirlemek için,
her bahçeden rastgele seçilen 20 omcadan toplam 100 salkım kontrol edilmiştir.

Çalışma
sonucunda, L. botrana erginlerinin
nisan sonundan itibaren ilk kez görülmeye başladıkları ve ekim ayının ilk
yarısına kadar doğada aktif oldukları belirlenmiştir. Zararlının Öğütçü köyünde
2010 yılında toplam 1333 ergin/tuzak, 2011 yılında 520 ergin/tuzak değerinde
popülasyon oluşturduğu, en yüksek popülasyonun 14 Temmuz 2010 tarihinde
ortalama 287 ergin/tuzak ile Öğütçü’de oluştuğu, buna karşılık Ulubağ köyünde
popülasyonun oldukça düşük olduğu (39 ergin/tuzak) belirlenmiştir. Ulubağ
köyünde çalışmanın her iki yılında da belirgin tepe noktası oluşmamış, buna
karşın Öğütçü köyünde, 2010 yılında üç, 2011 yılında ise dört tepe noktası
oluşmuştur. Zararlının Şanlıurfa’da doğal şartlarda tahmini olarak 3-4 döl
verebildiği belirlenmiştir. Öğütçü köyündeki bağda bulaşma oranının yıllara
göre sırasıyla %52 ve %34, Ulubağ köyünde ise %4 ve %2 olduğu belirlenmiştir.
Şanlıurfa’da bağlarda haziran ortası ve temmuz ortasında yapılacak birer
ilaçlamanın zararlı ile mücadele için yeterli olacağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şanlıurfa, bağ, Lobesia botrana, Salkım güvesi, popülasyon değişimi, bulaşma oranı

Determination of adult population fluctuation and infestation rate of European grapevine moth [Lobesia botrana Denis & Schiffermüller (Lepidoptera: Tortricidae)] in the vineyards in Şanlıurfa Central county

Öz

This study was conducted in Öğütçü and Ulubağ villages’ vineyards in
Central County of Şanlıurfa province during the 2010 and 2011 years. In the
study, it was intended to determine the first adult emergence, population
fluctuation, the highest population periods, the latest adult flight, number of
generations per year in nature and infestation rate of European
grapevine moth [Lobesia botrana Denis
& Schiffermüller (Lepidoptera:
Tortricidae)]. Adult population development was monitored by
sexual pheromone traps. The traps are monitored weekly. Infestation rate of European
grapevine moth was determined by controlling 100 clusters of
20 vines.

As a result of the study, first adult flight of L. botrana began
at the end of April and the pest was active in nature until first half of
October. The pest showed high population in Öğütçü with 1333 adult/trap/year in
2010 and 520 adult/trap/year in 2011 while showed low adult population in
Ulubağ with 39 adult/trap/year. The highest population was observed as 287
adult/trap on July 14 in 2010 in Öğütçü. In Ulubağ, a clear peak point did not
occur in both years, whereas three and four peak points were observed in Öğütçü
during 2010 and 2011, respectively. It was determined that the pest could
complete 3-4 generations in nature per year in Şanlıurfa. The infestation rate
of L. botrana was determined as
52% and 34% in the vineyards of Öğütçü while  the rates were only 4% and 2% in Ulubağ. It
was concluded that the pest can be suppressed by insecticide applications one
time in mid-June and mid-July in Sanliurfa.

Anahtar Kelimeler

Şanlıurfa, vineyard, Lobesia botrana, European grapevine moth, population fluctuation, infestation rate

Kaynakça

• Anonim 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatı (Meyve ve Bağ Zararlıları, Cilt: 4), T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 388 s. Anonim 2010. Şanlıurfa Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürlüğü verileri. Anonymous 2013a. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) resmi verileri. http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor (Erişim tarihi: 04.12.2013). Anonymous 2013b. University of California Agriculture & Natural Resources, Statewide Integrated Pest Management Program, European Grapevine Moth Provisional Guidelines. http://www.ipm.ucdavis.edu/EXOTIC/eurograpevinemoth.html (Erişim tarihi: 16.11.2013). Albayrak A. 2004. Çanakkale İli Bağ Alanlarında Zararlı Salkım Güvesi (Lobesia botrana den.-schiff)’nin Popülasyon Gelişmesi ve Döl Sayısının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale, 89 s. Altındişli F. Ö., Kısmalı, Ş. 1996. Ege Bölgesi’nde Salkım Güvesi, Lobesia botrana Den. & Schiff. (Lepidoptera: Tortricidae) ile Mücadelede Kitle Halinde Tuzakla Yakalama Yönteminin Uygulanma Olanakları. Türkiye III. Entomoloji Kongresi Bildirileri. 24-28 Eylül 1996, Ankara, 356-365. Altındişli F.Ö., Koçlu T., Hepdurgun B. and Charmillot P. J. 2002. Early Studies on the effectiveness of mating disruption technique against Lobesia botrana Den. Schiff. in the seedless sultana vineyards of the Aegean Region in Turkey. Proceedings of IOBC Meeting on Pheromones and other Semiochemicals in Integrated Production. Erice, İtaly, 22-27.