XIX. Yüzyılda ABCFM’nin Osmanlı Topraklarındaki Eğitim Uygulamaları

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 83 - 96, 20.12.2017

Neşe Coşkun

Öz

1810 yılında Amerika
Birleşik Devletleri’nde kurulan bir Protestan misyoner örgütü olan ABCFM (The
American Board Of Commissioners For Foreign Missions- Amerikan Yabancı
Misyonlar Masası) çok kısa zaman içinde kurumsallaşma sağlayarak pek çok farklı
ülkede ve Osmanlı coğrafyasında da faaliyet göstermeye başlamıştır. Özellikle
eğitim alanında çalışmalar yapan bu kuruma mensup misyonerler istasyon adı
verilen yerleşkelerde ve yakın yerleşim alanlarında kurum politikaları
dahilinde yaygın ve yoğun bir eğitim ve öğretim çalışması sürdürmüştür. Osmanlı
ülkesinde hedef kitle özellikle Hıristiyan ailelere mensup çocuklardır.  Anaokulu seviyesinden kolej seviyesinde çok
farklı yaş aralıklarındaki çocuklara kimi zaman yatılı olarak hem dini hem de
pozitif bilimler eğitimi verilmiştir. Sürekliliğin sağlanılabilmesi için
kurumun öz kaynaklarından okullara ve eğitim hizmeti veren misyonerlere
finansal destek verilmiş, finansal kaynak yaratmak için kurum politikalarıyla
belirlenen yollar kullanılmıştır. Açılan öğretmen kolejleri ve okullarda
uygulanan Rus Modeli  ile sistemin kendi
öğretmenlerini ve finansal kaynaklarını üreterek kendi kendini devam etmesi
amaçlanılmıştır.

Bu araştırmada sadece
Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu’nda ABCFM üst başlığı ile
araştırmacıların hizmetine sunulan mikrofilm tasnifi kullanılmış, kurumsal ve
şahsi yazışmalar incelenerek ve misyonerlerin kendi beyanları esas alınarak
ABCFM’nin eğitim politikalarının ana çerçevesi tanımlanılmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

ABCFM, Osmanlı Devleti, misyoner

Kaynakça

• ABCFM: 606/66. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 606/269. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 606/389. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 606/390. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:607/141. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 617/378. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 618/334. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:618/352. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:618/355. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:618/374. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 618/375. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 618/376. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:618/383. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 618/386. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 618/418. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 618/419. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 618/421. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:627/589. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 628/617. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 628/580. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 628/599. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:628/603. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 628/625. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:628/626. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:628/627. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 629/18. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:629/30. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:629/115. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 629/187. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:629/197. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 629/283. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:629/312. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 629/599. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 632/530. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 633/493. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:633/495. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:633/546. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/525. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/526. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/527. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/528. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/529. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/530. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/531. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/532. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/533. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/534. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/535. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/536. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/537. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/538. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/539. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:712/540. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:712/541. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/542. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:712/562. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:712/563. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:712/564. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:712/565. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:712/566. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/568. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/569. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/570. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/571. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/572. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/580. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 712/581. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 715/257. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:715/259. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:717/155. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:717/156. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 717/316. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM:717/317. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 717/318. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara. ABCFM: 717/486. ABC:16 The Near East 1817- 1919. Bilkent Üniversitesi Mikrofilm Kolleksiyonu, Ankara.