REFAH DEVLETİ KAPSAMINDA NEGATİF VERGİ ve İSLAM EKONOMİSİNDE ZEKÂT MÜESSESESİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 12, 114 - 124, 22.08.2017

Yusuf Temür

Öz

Zekât,
Sosyal güvenliği finansmanında ve insani yaşam standartlarının altında bulunan
insanların içinde bulunduğu şartların iyileştirilmesinde, uygulanması mümkün
olan bir müessesidir. Bu müessesenin tam uygulandığı dönemlerde ne derece
faydalı olduğuna tarih işaret etmiştir. Zira zekât müessesesinin eksiksiz
uygulandığı dönemlerde zekât verecek yoksul kalmamıştır.  Zekât müessesesine ikame olarak kabul edilen
sosyal yardım ve transfer sistemlerinin yapısı, yönetimi ve denetimi, etkin
görünmemektedir. Günümüzde sosyal amaçlı harcamalar artmasına rağmen sosyal devletler,
işsizlikle ve fakirlikle mücadelede istenilen seviyeye ulaşılamamıştır. Bu
durum gelir eşitsizliği ve yoksulluğu amaçlayan mevcut sosyal yardım
sistemlerinin ekonomik etkinsizliği, 
çoğu iktisatçıları ve politika yapıcıları yeni arayışlara yönlendirmiştir.
Bundan dolayı uygulanmakta olan  sosyal  politikalar, transfer harcamaları yeniden
gözden geçirilmektedir. Batı ülkelerinin birçoğunda da zekâta benzer bazı
uygulamaların yapıldığı gözlemlenmiştir. Modern vergileme ilkelerinin hemen
hepsi bu müessesenin içerisinde mevcuttur. Ayrıca sosyal güvenlik alanındaki
son dönemdeki eğilimlerinde negatif gelir vergisi uygulamaları ile zekât
müessesinin uyumluluğunu göstermektedir.

Bu çalışmanın amacı refah devleti
kapsamında özelliklede ülkemizdeki negatif gelir vergisi uygulamalarının zekât
müessesi ile karşılaştırarak sosyal yardımların karşılığını daha ucuz ve daha
insani bir sisteme yaklaştırılmasına katkıda bulunmaktır. Bu bağlamda zekât
müessesesinin İslam ekonomisindeki yerinin belirtilerek günümüz iktisadi ve
sosyal hayata yansımalarının tespiti bu alanlardaki tartışmaların daha sağlıklı
bir yapıda oluşmasına yol açacaktır. Çalışmada zekât müessesinin günümüz sosyal
yardım programlarında uygulandığı ve farklı yöntemlerle de uygulanabileceği
neticesine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Negatif Gelir Vergisi, Zekât

Kaynakça

• Abu Bakar N.B.,(2007), “Abdul Rahim Abdul Rahman “A Comparati ve Study of Zakahand Modern Taxation” J.KAU: Islamic Econ.,Vol. 20,No. 1, p.33 pp: 25-40 (2007 A.D./1428 A.H.), www.researchgate.net/profile/NUR_BARIZAH_ABU_BAKAR/publication/201848387,Erişim tarihi: 22 Nisan 2017
• Kartal,M.A.,(2015), “Küresel Barış Zekatla Gerçekleşir”,http://www.tefekkurdergisi.com/Haber- Mehmet_Abidin_Kartal_Kuresel_Baris_Zekatla_Gerceklesir-615592.html, Erişim tarihi:26 Nisan 2017
• Aktan. C,ve Vural,İ .(2002), ”Yoksullukla Mücadele Ve Negatif Gelir Vergisi Önerisi” s.2 Coşkun Can Aktan (ed.), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, 2002.
• Armağan, S. (2009),“İslâm Dininde Sosyal Güvenliğin Temel Müesseseleri”, www. islamhukuku.com/Uploads/ Sayilar /ihad%2014__(p67-84)141.PDF, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy.14, 2009, s. 67-84, Erişim tarihi:26 Nisan 2017
• Dodurka, B. Z.,(2014), Türkiye’de Merkezi Devlet Eliyle Yapılan Sosyal Yardımlar - Çalışma Raporu s.23, Aralık 2014 http://www.spf.boun.edu.tr/_img/1439808702_sosyal_yardim_raporu_-_aralik_2014.pdf, Erişim tarihi:10 Nisan 2017
• Diyanet İşleri Başkanlığı, İman ve İbadetler, İlmihal 2008 Ankara:476
• Erkal M, (2014), İslam Ansiklopedisi, cilt: 33; sayfa: 139, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, http://www.islamansiklopedisi.info/ , Erişim tarihi:5 Nisan 2017
• (Eskicioğlu, O. (2007), “Modern Vergi Anlayışı İle Zekat” s. 465, http: / / islamekonomisi.org/kategor i/ekonomislam
• Eskicioğlu, O. (1979). “İslam Ekonomisinde Gelir Dağılımı, Ücret Kira Kâr ve Gayri Meşru Gelirlerin Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi”, İzmir. Erişim: http://www.enfal.de/gelir%20dagilimi.pdf Erişim tarihi:2 Nisan 2017
• Farıdı , F.R. (1983),Theory of Fiscal Policy in an Islamic State, J. Res. Islamic Econ.,Vol. 1, No. 1, pp. 15-30 (1403)
• Hazlitt, H.(2006),”Fallacies of the Negative Income Tax”12/27/2006 https: // mises. org/library/fallacies -negative-income-tax, Erişim tarihi:3 Mayıs 2017
• Günaydın, İ., Yıldız, B., (2016), “Vergi Politikası İle Yoksulluk Azaltılabilir Mi?”,GJEBS Global Journal of Economics and Business Studies Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi www.gjebs.com - ISSN: 2147-415X Bahar-2016 Spring-2016 Cilt: 5 Sayı: 9 (90-104) Volume: 5 Issue: 9 (90-104) ~ 93 ~ Erişim tarihi:6 Nisan 2017
• Karabacak, Y. (2013),Sosyal Politika Aracı Olarak Vergilemenin İşlevleri: Türkiye Örneği” s.228, http://search.proquest.com/docview/1459227676?pq-origsite=gscholar, Erişim tarihi:13 Mart 2017
• Karaman,H.,(2003),İslam'ın Işığında Günün Meseleleri İz Yayıncılık, İstanbul, s.3- 6, http://www.hayrettinkaraman.net/kitap/meseleler/0116.htm, Erişim tarihi:11 Nisan 2017
• KHK,(2011), Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Kanun Tertip: 5Resmi Gazete Tarihi: 08.06.2011 Sayısı: 27958 ,http://www.mevzuat.gov.tr / Metin1.Aspx? MevzuatKod=4.5.633 & MevzuatIliski= 0& sourceXmlSearch=&Tur=4&Tertip=5&No=633 Erişim tarihi:7 Mart 2017
• Öncel,T. (1982), “Gelirin Yeniden Dağılım Politikası Aracı Olarak Negatif Gelir Vergisi”, Araştırma Merkezi Konferansları, 1981 - dergipark.ulakbim.gov.tr. Erişim tarihi:17 Nisan 2017
• Nursi, S., Risale-i Nur, Bakara Sûresi( 21 / 307) / 3. âyetin tefsiri( 8 / 8İşârâtü'l-İ'câz , http://www.erisale.com/index.jsp?locale=tr#content.tr.6.74, Erişim tarihi:4 Nisan 2017
• Seyidoğlu,H.(1999) Ekonomik Terimler Sözlüğü, s.497
• Seyyar, A. (2010), “Yoksullukla Mücadelede Vatandaşlık Geliri Modelleri Tartışmaları: Tarihî Perspektiften Günümüze Bir Yolculuk”; Türk-İş Dergisi; Sayı 389; s.2,Mayıs-Haziran 2010,http://sosyalsiyaset.net/documents/04072010.asp#ftn_2 Erişim tarihi: 8 Nisan 2017
• Smith,L. M., (2000) “ A Study of Paul A. Samuelson’sEconomics: Making Economics Accessibleto Students,p.17 Massey University, New Zealandjuly, Economics (13thEd).Mc Graw Hill, http://mro.massey.ac.nz/bitstream/handle/10179/2178/02_whole.pdf?sequence= Erişim tarihi:16 Mart 2017
• Spicker, P. (1995). Socialpolicy: themes and approaches, London: Prentice-Hall.
• Stiglitz,J. (1994), Kamu Kesimi Ekonomisi, Çev: Ömer Faruk Batırel, s.439 ,Marmara Üniversitesi Yayın No:549, 2. Baskı, İstanbul
• Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2017), Türk Vergi Sistemi, 14.Baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Şener Ü.,(2010),” Yoksullukla Mücadelede Sosyal Güvenlik, Sosyal Yardım Mekanizmaları ve İş Gücü Politikaları “ Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı |Politika Notu | Sayfa 5, www.tepav.org.tr/upload/files/1271313906r3055.Yoksullukla_Mucadelede_Sosyal_Guvenlik.pdf, Erişim tarihi:16 Nisan 2017
• Türkiye Diyanet Vakfı (TDV), Kur’anı Kerim Meali, http:// arsiv.diyanetvakfi.org.tr/meal/ mealindex.htm
• Taşcı, F.,(2009), “Yoksulluğa Ve YoksullaraDönük Ahlak Yaklaşımları” http://s3.amazonaws.com/ academia.edu.documents/46666305/51-132-1-PB.pdf?AWSAccessKeyId= AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1492606513&Signature=8Y1jNNx5QT5TyBJcg29AvH3JMFQ%3D&response-content- disposition=inline%3B%20 filename % 3D Yoksulluga_ve_Yoksullara_Donuk_Ahlak_Yak. pdf, Erişim tarihi:6 Nisan 2017
• Yay G, “Chıcago Okulu, Mılton Frıedman Ve Monetarizm”, s.11, http:// gulsunyay.com/portal/documents/files/pysgy.pdf ,Erişim tarihi:18 Nisan 2017
• Veit,J.W.,(1998), “Settıng Adequacy Standards How Governments Define Minimum İncomes”,pp.23-27https://www.staff.ncl.ac.uk/j.veit-wilson/documents/sas.pdf, Erişim tarihi:21 Nisan 2017
• https://www.csgb.gov.tr/home/announcements/0098/, Erişim tarihi:14 Nisan 2017
• https://sosyalyardimlar.aile.gov.tr/sosyal-yardim-programlarimiz/esi-vefat-etmis-kadinlara-yonelik-duzenli-nakdi-yardim-programi, Erişim tarihi:14 Nisan 2017