İngiliz Neo Gotik Mimarlığının Doğuşu ve Gotik Yazınla İlişkisi

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 2, 239 - 252, 01.12.2014

Barış Emre Alkım

Öz

ÖZET Onsekizinci yüzyıl, birbirine zıt Aydınlanmacı ve Romantik düflüncelerin karflı karflıya geldi¤i fliddetli

bir mücadeleye tanıklık etmifltir. Aydınlanma de¤erlerini savunanlar zihnin ve aklın duygulardan üstün

oldu¤unu öne sürmüfl, sanat ve mimari alanlarında ise ilerlemeci fikirlerinin somutlaflmıfl hali

saydıkları Antik Yunan ve Roma formlarını benimsemifllerdir. Öte yandan, Neo Klasisizmle iliflkili fikirlerden

hazzetmeyen, bilimdeki ve teknolojideki geliflmelerin insanı makinelefltirdi¤ini, duygulara verilen

önemi azalttı¤ını düflünen Romantikler ise Orta Ça¤’ın en önde gelen mimari üslubu olan Gotik’e yeniden

hayat vermeyi tercih etmifllerdir; çünkü bu tarzın huflu yaratan etkisinin “yüce” duygusuna yönelik

arayıflları için vazgeçilmez oldu¤unu düflünmektedirler. Mimarlıkta Gotik’in dirilifline efllik eden bir geliflme

ise, karanlıktan ve ölümden aldı¤ı haz ile ayırt edilen karanlık bir tür olarak Gotik romanın ortaya

çıkması ve kendisine gözde mekân olarak Orta Ça¤ mimarlı¤ının sa¤ kalabilmifl harabelerini ya da Gotiklefltirilmifl

do¤ayı seçmesidir. Bu iki akımın ifllev, savundukları de¤erler, do¤dukları co¤rafya ve bafllangıç

– sona erifl tarihleri arasında dikkate de¤er bir iliflki oldu¤u görülür.

Anahtar Kelimeler

neogotik, mimarlık, romatizm

Kaynakça

• Altet, Xavier Barral I, Sanat Tarihi [çeviren ‹smail Yerguz] (Ankara: Dost Kitabevi, 2006). Clark, Kenneth, The Gothic Revival: An Essay in theHistory of Taste (Londra: Harper&Row Publishers, 1962). Crook, Joseph Mordaunt, “Introduction” in Charles Locke Eastlake, A History of Gothic Revival (New York: Humanity Press, 1970). Davenport-Hines, Richard, Gotik: Aflırılık, Dehflet, Kötülük ve Yıkımın Dört Yüz Yılı [çeviren Hakan Gür] (Ankara: Dost Kitabevi, 1998). Eastlake, Charles Locke, A History of Gothic Revival (New York: Humanity Press, 1970). Kant, Immanuel, Aydınlanma Nedir? [çeviren Nejat Bozkurt] (‹stanbul: Say Yayınları, 2005). McLean, Alick. “Medieval Cities” Rolf Toman (der.) The Art of Gothic: Architecture, Sculpture, Painting (Königswinter: Könemann, 2004) içinde. Melvin, Jeremy, ‹zmler–Mimarlı¤ı Anlamak [çeviren Murat fiahin] (‹stanbul: Yapı Endüstri Merkez Yayınları, 2007) Middleton, Robin ve Watkin, David, Neoclassical and Nineteenth Century Architecture /2: The Diffusion and Development of Classicisim and the Gothic Revival (Londra: Faberand Faber Limited, 1987). Morris, William, “The Revival of Architecture” in Eric Fernie (ed) Art Historyandits Methods: A Critical Anthology (Londra: Phaidon Press Limited, 1995). Özkaracalar, Kaya, Gotik (‹stanbul: Epokhe, 2005). Panofsky, Erwin, Gotik Mimarlık ve Skolastik Felsefe: Ortaça¤da Sanat, Felsefe ve Din Arasındaki Benzerliklerin ‹ncelenmesi [çeviren Engin Akyürek] (‹stanbul: Kabalcı Yayınevi, 1991). Roth, Leland M., Mimarlı¤ın Öyküsü [çeviren Ergün Akça] (‹stanbul: Kabalcı Yayınevi, 2000). Toman, Rolf. “Introduction” Rolf Toman (ed.) The Art of Gothic: Architecture, Sculpture, Painting (Königswinter: Könemann, 2004) içinde. Sanders, Andrew, The Short Oxford History of English Literature (Oxford: Oxford University Press, 2004). Walpole, Horace, Otranto flatosu [çeviren S. Evren Türkeli] (‹stanbul: Bordo Siyah Klasik Yayınlar, 2005).