Ticaret Performansı Ölçümlerine Çok Boyutlu Bir Yaklaşım: Seçilmiş Ülke ve Sektörlere İlişkin Karşılaştırmalı Analizler

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 2, 115 - 133, 31.12.2015

Mehmet Demiral Harun Bal

Öz

Bu çalışma, geleneksel ve yeni yaklaşımda hesaplanan hacim ve değişim göstergelerini kullanarak, altı yükselen sanayi ekonomisi
(Brezilya, Hindistan, Çin, Güney Afrika, Meksika, Türkiye) ve Rusya’nın ticaret performansları karşılaştırmalı olarak incelemektedir.
Bu kapsamda, gelişmekte olan ülkelerin küresel ticarette en fazla paya sahip olduğu altı sektörde toplulaştırılan sanayiler için
ihracat, ithalat, ticaret dengesi, açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ile ürün ve piyasa farklılaştırması göstergeleri 2014 yılı için
sunulmaktadır. Sonrasında, sırasıyla rekabetçilik, coğrafi ve ürün uzmanlaşma yapıları ile uyum göstergeleri, 2010-2014 dönemi için
yüzde değişmeleri dikkate alarak karşılaştırılmaktadır. Son olarak, seçilen ülkelerin toplulaştırılmış mal ticareti korelasyon
endekslerini kullanarak ticari rekabetçilik ve ortaklık potansiyelleri tartışılmaktadır. Veriler, ülkelerin performanslarının farklı
sektörlerde ve aynı sektörde farklı göstergeler bakımından değiştiğini göstermektedir. Türkiye düşük teknolojili ve emek yoğun
tekstil sektöründe en iyi performans göstergelerine sahip olmakla birlikte, orta teknolojili ve sermaye yoğun ulaşım araçları
sektöründe de gelişme göstermektedir. Türkiye, tekstil sektöründe en çok Çin ve Hindistan; ulaşım araçlarında ise Meksika ve
Güney Afrika ile rekabet etmek durumundadır. Rusya ile Türkiye arasındaki düşük ticari korelasyon, farklı sektörlerde uzmanlaşmış
bu iki ülkeyi potansiyel ticaret ortağı yapmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Ticaret performansı, yükselen sanayi ekonomileri (YSE), sektörel analiz, Türkiye

Kaynakça

• Balassa, B. (1965), Trade Liberalisation and ‘Revealed’ Comparative Advantage. The Manchester School of Economics and Social Studies, 33, 99-123.
• Balassa, B. (1986), Comparative Advantage in Manufactured Goods: A Reappraisal. The Review of Economics and Statistics, 68(2), 315-319.
• Bhattacharyya, R. (2011), Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: A Case Study for India in Horticultural Products. International Conference On Applied Economics – ICOAE 2011. http://kastoria.teikoz.gr/icoae2/wordpress/wpcontent/uploads/2011/10/003.pdf
• Cooper, J. (2006), Of BRICs and Brains: Comparing Russia with China, India, and Other Populous Emerging Economies. Eurasian Geography and Economics, 47(3), 255-284.
• Daniels, J. D. (1991), The Elusive Concept of National Competitiveness. Business Horizons, 34(6), 3-6.
• Davies, H. & P. Ellis (2000), Porter’s Competitive Advantage of Nations: Time for the Final Judgement?. Journal of Management Studies, 37(8), 1189-1213.
• EIA-US Energy Information Administration (2015), http://www.eia.gov Eichengreen, R. B. & H. Tong (2007), China and the Exports of Other Asian Countries. Review of World Economics, 143(2), 201-226.
• Hausmann, R. & B. Klinger (2006), Structural Transformation and Patterns of Comparative Advantage in the Product Space. Harvard University, John F. Kennedy School of Government Working Paper Series, RWP06, http:// www.hks.harvard.edu/content/download/69156/1249434/version/1/file/128.pdf
• IMF (2011), Changing Patterns of Global Trade. http://www.imf.org/external/np/pp/eng/2011/061511.pdf
• IBRC (2013), U.S. and Indiana Trade Patterns with the BRICS Countries and Other (Often Overlooked) Emerging Markets.
• http://www.ibrc.indiana.edu/studies/BRICS2013.pdf
• ITC (2014), http://legacy.intracen.org/appli1/TradeCom/Documents/ TradeCompMapTrade%20Performance%20Index-Technical%20Notes-EN.pdf
• ITC (2015), Trade Competitiveness Map. http://legacy.intracen.org.
• İTKİP (2014), Tekstil Sektörü İhracat Performans Değerlendirmesi: 2014 Ocak-Mart, İstanbul, İTKİP Genel Sekreterliği, http://www.itkib.org.tr/.
• Krugman, P. R. (1994), Competitiveness: A Dangerous Obsession. Foreign Affairs, 73(2), 28-44.
• Lall, S. & M. Albaladejo (2004), China’s Competitive Performance: A Threat to East Asian Manufactured Exports? World Development, 32(9), 1441-1466.
• Rodrik, D. (2007), Industrial Development: Some Stylized Facts and Policy Directions. UN-DESA, Industrial Development for the 21st Century: Sustainable Development Perspectives. New York: UN, 7-28.
• Seymen, D. & N. Şimşek (2006), Türkiye ile Çin’in OECD Pazarında Rekabet Gücü Karşılaştırması. İktisat İşletme ve Finans, 21(244), 38-50.
• Smit, A. J. (2010), The Competitive Advantage of Nations: Is Porter’s Diamond Framework a New Theory that Explains the International Competitiveness of Countries? Southern African Business Review, 14(1), 105-130.
• Soyak, A. (2005), Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Sanayi Politikası Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım. TMMOB Ölçü Dergisi, Bilim ve Teknoloji Özel Sayısı, 61-69.
• Togan, S. (2012), The EU-Turkey Customs Union: A Model for Future Euro-Med Integration. MEDPRO Technical Reports, 9.
• http://www.medproforesight.eu/system/files/MEDPRO%20TR%20No%209%20 WP5%20Togan.pdf
• UN (2015), http://unstats.un.org/unsd/cr/registry/regcst.asp?Cl=14
• UN-COMTRADE (2015), http://comtrade.un.org/db/
• UNCTAD (2015), UNCTADStat. http://unctadstat.unctad.org/
• UNIDO (2013), Country Grouping in UNIDO Statistics.
• https://www.unido.org/fileadmin/user_media/Services/PSD/Country_Grouping_in _UNIDO_Statistics_2013.pdf
• Venables, T. & L. Yueh (2006), The China Effect. http://cep.lse.ac.uk/pubs/download/CP208.pdf
• Wood, A. & J. Mayer (2010), Has China De-Industrialised other Developing Countries? QEH Working Paper Series, 175. http://www3.qeh.ox.ac.uk/pdf/qehwp/qehwps175.pdf
• WTO (2014), Connecting to Global Markets. Challenges and Opportunities: Case Studies Presented by WTO Chair-Holders, (Ed. M. Jansen, M. Sadni, J. M. Smeets), Geneva: WTO Publications.
• https://www.wto.org/english/res_e/publications_e/connecting_markets_e.htm Yıldırım, E. & C. Dura (2007), Gümrük Birliği’nin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri Konusundaki Literatüre Bir Bakış. Erciyes Üniv. İ.İ.B.F. Dergisi, 28, 141- 177.