Measurement of Awareness Level of Public in the Recycling of Electrical and Electronic Wastes: A Case of Sivas City
Öz
As an inevitable consequence of
technological progress in recent years, the increase in the consumption of
electrical and electronic equipment in the world has brought the problem of
waste electrical and electronic equipment (WEEE). The problem of WEEE is much
bigger than we thought because these wastes contain toxic substances and occupy
large areas. Today, recovering and recycling of heavy metals in e-wastes under
healthy conditions is very important for the environment and human health. At
this point, both producers and consumers need to be more sensitive and informed
about the issue. This study was carried out to determine awareness level and
attitudes about e-wastes, consumer behaviors on the way of getting rid of
electrical and electronic waste of consumers living in the city center of
Sivas, Turkey. 100 people living in the center of Sivas were selected according
to the simple random sampling method and the face-to-face survey technique was
applied to the individuals. Survey work was made in the street with 23%, in the
home with 42%, and in the workplaces with 35% of individuals. Most of the
participants are aware of the WEEE about e-waste hazard, but they do not know
what is the proper way to get rid of these wastes. For this reason, consumers
need to be motivated and informed about the disposal and management of their
e-waste. If consumers are informed about the matter, it is understood that the
public will support the recycling of electrical and electronic waste.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, B. ve Kuru, A. (2011). Elektrikli ve elektronik atıkların zararları, yönetimi ve Türkiye’deki uygulamalarının değerlendirilmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi (İAÜD), 3(12), 1-12.
- Ay, E. (2012). Atık elektrikli ve elektronik eşyaların geri kazanımının değerlendirilmesi ve Samsun ilinde seçilen pilot bir bölgede uygulanması. Yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
- Aydın, Ç. Y., ve Kiraz, E. D. E. (2017). Elektronik atıklar ve çevre sağlığı. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (1), 39-52.
- Baldé, C.P., Wang, F., Kuehr, R., ve Huisman, J. (2014). The global E-waste Monitor – 2014, United Nations University, IAS – SCYCLE, Bonn, Germany.
- Burke, M. (2007). The gadget scrap heap. Chemistry World, 4(6), 45-48.
- Çelik, C. (2007). Elektrik elektronik atıklardan metal ve plastik geri kazanımının araştırılması. Yüksek lisans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Çiftlik, S., Handırı, İ., Beyhan, M., Akçil, A., Ilgar, M., ve Gönüllü, M. T. (2011). Evaluation of management, economy and the potential of metal recovery of electrical and electronic wastes (E-waste). Journal of Engineering and Natural Sciences, Sigma, 3, 261-267.
- Gündüzalp, A. A., ve Güven, S., (2016). Atık, çeşitleri, atık yönetimi, geri dönüşüm ve tüketici: Çankaya belediyesi ve semt tüketicileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1-19.
- He, W., Li, G., Ma, X., Wang, H., Huang, J., Xu, M., Huang, C. (2006). WEEE recovery strategies and the WEEE treatment status in China. Journal of Hazardous Materials, B136, 502–512. https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2006.04.060.
- https://www.bimel.com.tr/tr/rohs-ve-weee, Erişim tarihi: 23.01.2019.
- Huang C. L., Bao L. J., Luo, P., Wang, Z. Y., Li, S. M., ve Zeng, E. Y. (2016). Potential Health Risk for Residents Around a Typical E-Waste Recycling Zone Via Inhalation of Size-Fractionated Particle-Bound Heavy Metals. Journal of Hazardous Materials 5 (317), 449-456.
- İnce, M.Y. (2011, 14 Mart). Çevresel değerler, elektronik atık sorunu, uygulamalar ve çözüm önerilerine genel bir bakış. http://www.e-atik.com/, Erişim tarihi: 15.06.2018.
- Kamanlı, A. (2013). Ankara büyükşehir belediyesi sınırları içinde oluşan ambalaj atıkları ile elektrikli ve elektronik atıkların belirlenmesi ve ekonomik analizi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kang, H. Y. ve Schoenung, J. M. (2005). Electronic waste recycling: A review of U.S. infrastructure and technology options. Resources, Conservation and Recycling, 45, 368–400. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2005.06.001.
- Karagözoğlu, M. B., Özyonar, F., Yılmaz, A.,ve Atmaca, E. (2009). Katık atıkların yeniden kazanımı ve önemi. TÜRKAY 2009 Türkiye’de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu, YTÜ, 15-17 Haziran 2009.
- Kaya, Ü., Koruca, H. İ., 2018. Elektronik atıkların çevreye etkisi ve topluma farkındalık kazandırmak için öneriler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 6(73), 368-378.
- Mburu, P. T. & Tuduetso, T. (2013). Investigation of consumer behavior on discarding of their electrical/electronic waste: A case of Gaborone city. E3 Journal of Business Management and Economics, 4(9), 200-205.
- Neira, J., Favret, L., Fuji, M., Miller, R., Mahdavi, S., ve Blass, V. D. (2006). End-of-life management of cell phones in the United States. Editör: Roland Geyer, University of California, Santa Barbara. https://doi.org/10.1109/ISEE.2008.4562849
- Özkan, A. (2018). Atık baskılı devre kartlarından değerli metal geri kazanım yöntemlerinin çok ölçütlü karar verme teknikleri ile değerlendirilmesi. AKÜ FEMÜBİD, 18, 529-537.
- Resmi Gazete, Sayı: 28300, 22 Mayıs 2012. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120522-5.htm.
- Robinson, B. H. (2009). E-waste: An assessment of global production and environmental impacts. Science of the Total Environment, 408, 183-191. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2009.09.044.
- Salihoğlu, G., Kahraman, A. E. (2016). Türkiye’de elektrikli ve elektronik atık üretimi: Bursa örneği. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 21 (2), 95-106.
- Sjodin, A., Patterson Jr., D. G., Bergman, A. (2003). A review on human exposure to brominated flame retardants-particularly polybrominated diphenyl ethers. Environment International, 29, 829-839. https://doi.org/10.1016/S0160-4120(03)00108-9.
- U.S. Environmental Protection Agency (2001). Electronics new opportunity for waste prevention, Reuse, and Recycling.
- Yazıcı, E. Y. ve Deveci, H. (2009). E-atıklardan metallerin geri kazanımı. Madencilik, 48 (3), 3-18.
Elektrikli ve Elektronik Eşya Atıklarının Geri Dönüşümü Konusunda Halkın Bilinç Düzeyinin Ölçülmesi: Sivas İli Örneği
Öz
Son yıllardaki teknolojik
ilerlemenin kaçınılmaz sonucu olarak, dünyada elektrikli ve elektronik eşya
tüketimindeki artış, atık elektrikli ve elektronik eşya (AEEE) problemini de
beraberinde getirmiştir. Bu atıklar yapısında toksik madde barındırdığı ve
büyük alanları işgal ettiği için, AEEE problemi bizim düşündüğümüzden çok daha
büyüktür. Günümüzde sağlıklı koşullar altında e-atıklar içindeki ağır metalleri
geri kazanmak ve geri dönüşümünü sağlamak çevre ve insan sağlığı için oldukça
önemlidir. Bu noktada hem üreticiler hem de tüketicilerin daha duyarlı
davranması ve konu hakkında bilgilendirilmesi gerekir. Bu çalışma, Sivas il
merkezinde yaşayan halkın elektrikli ve elektronik atıklarından kurtulma
yöntemi konusundaki tüketici davranışları, e-atıklar konusundaki bilinç düzeyi
ve tutumlarının belirlenmesi için yapılmıştır. Sivas merkezde ikamet eden 100
kişi basit rastgele örnekleme yöntemine göre seçilmiş ve bireylere yüz yüze
anket tekniği uygulanmıştır. Ankete katılan bireylerin %23’ü ile sokakta,
%42’si ile evde, %35’i ile işyerlerinde görüşülmüştür. Katılımcıların çoğu AEEE
yani e-atık tehlikesinin farkındadır ancak bu atıklardan kurtulmak için uygun
yöntemin ne olduğunu bilmemektedir. Bu nedenle tüketicilerin, e-atıklarını ne
yapmaları konusunda bilgilendirilmesi ve e-atıklarını yönetmeliğe uygun olarak
atmaları konusunda motive edilmeleri gerekmektedir. Konu hakkında tüketiciler
bilgilendirildiği takdirde halkın elektrikli ve elektronik eşya atıklarının
geri dönüşümü konusunda destek olacakları anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, B. ve Kuru, A. (2011). Elektrikli ve elektronik atıkların zararları, yönetimi ve Türkiye’deki uygulamalarının değerlendirilmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi (İAÜD), 3(12), 1-12.
- Ay, E. (2012). Atık elektrikli ve elektronik eşyaların geri kazanımının değerlendirilmesi ve Samsun ilinde seçilen pilot bir bölgede uygulanması. Yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
- Aydın, Ç. Y., ve Kiraz, E. D. E. (2017). Elektronik atıklar ve çevre sağlığı. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (1), 39-52.
- Baldé, C.P., Wang, F., Kuehr, R., ve Huisman, J. (2014). The global E-waste Monitor – 2014, United Nations University, IAS – SCYCLE, Bonn, Germany.
- Burke, M. (2007). The gadget scrap heap. Chemistry World, 4(6), 45-48.
- Çelik, C. (2007). Elektrik elektronik atıklardan metal ve plastik geri kazanımının araştırılması. Yüksek lisans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Çiftlik, S., Handırı, İ., Beyhan, M., Akçil, A., Ilgar, M., ve Gönüllü, M. T. (2011). Evaluation of management, economy and the potential of metal recovery of electrical and electronic wastes (E-waste). Journal of Engineering and Natural Sciences, Sigma, 3, 261-267.
- Gündüzalp, A. A., ve Güven, S., (2016). Atık, çeşitleri, atık yönetimi, geri dönüşüm ve tüketici: Çankaya belediyesi ve semt tüketicileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1-19.
- He, W., Li, G., Ma, X., Wang, H., Huang, J., Xu, M., Huang, C. (2006). WEEE recovery strategies and the WEEE treatment status in China. Journal of Hazardous Materials, B136, 502–512. https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2006.04.060.
- https://www.bimel.com.tr/tr/rohs-ve-weee, Erişim tarihi: 23.01.2019.
- Huang C. L., Bao L. J., Luo, P., Wang, Z. Y., Li, S. M., ve Zeng, E. Y. (2016). Potential Health Risk for Residents Around a Typical E-Waste Recycling Zone Via Inhalation of Size-Fractionated Particle-Bound Heavy Metals. Journal of Hazardous Materials 5 (317), 449-456.
- İnce, M.Y. (2011, 14 Mart). Çevresel değerler, elektronik atık sorunu, uygulamalar ve çözüm önerilerine genel bir bakış. http://www.e-atik.com/, Erişim tarihi: 15.06.2018.
- Kamanlı, A. (2013). Ankara büyükşehir belediyesi sınırları içinde oluşan ambalaj atıkları ile elektrikli ve elektronik atıkların belirlenmesi ve ekonomik analizi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kang, H. Y. ve Schoenung, J. M. (2005). Electronic waste recycling: A review of U.S. infrastructure and technology options. Resources, Conservation and Recycling, 45, 368–400. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2005.06.001.
- Karagözoğlu, M. B., Özyonar, F., Yılmaz, A.,ve Atmaca, E. (2009). Katık atıkların yeniden kazanımı ve önemi. TÜRKAY 2009 Türkiye’de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu, YTÜ, 15-17 Haziran 2009.
- Kaya, Ü., Koruca, H. İ., 2018. Elektronik atıkların çevreye etkisi ve topluma farkındalık kazandırmak için öneriler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 6(73), 368-378.
- Mburu, P. T. & Tuduetso, T. (2013). Investigation of consumer behavior on discarding of their electrical/electronic waste: A case of Gaborone city. E3 Journal of Business Management and Economics, 4(9), 200-205.
- Neira, J., Favret, L., Fuji, M., Miller, R., Mahdavi, S., ve Blass, V. D. (2006). End-of-life management of cell phones in the United States. Editör: Roland Geyer, University of California, Santa Barbara. https://doi.org/10.1109/ISEE.2008.4562849
- Özkan, A. (2018). Atık baskılı devre kartlarından değerli metal geri kazanım yöntemlerinin çok ölçütlü karar verme teknikleri ile değerlendirilmesi. AKÜ FEMÜBİD, 18, 529-537.
- Resmi Gazete, Sayı: 28300, 22 Mayıs 2012. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120522-5.htm.
- Robinson, B. H. (2009). E-waste: An assessment of global production and environmental impacts. Science of the Total Environment, 408, 183-191. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2009.09.044.
- Salihoğlu, G., Kahraman, A. E. (2016). Türkiye’de elektrikli ve elektronik atık üretimi: Bursa örneği. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 21 (2), 95-106.
- Sjodin, A., Patterson Jr., D. G., Bergman, A. (2003). A review on human exposure to brominated flame retardants-particularly polybrominated diphenyl ethers. Environment International, 29, 829-839. https://doi.org/10.1016/S0160-4120(03)00108-9.
- U.S. Environmental Protection Agency (2001). Electronics new opportunity for waste prevention, Reuse, and Recycling.
- Yazıcı, E. Y. ve Deveci, H. (2009). E-atıklardan metallerin geri kazanımı. Madencilik, 48 (3), 3-18.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Üzerine Çalışmalar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2019 |
| Kabul Tarihi | 15 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 11 Sayı: 18 |
