Donor Training and Nursing Care in Transplantation Process

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 83 - 88, 24.06.2018

Hande Gülen Anita Karaca

Öz

Organ transplantation is a surgical treatment initiative that has begun to be widely employed worldwide as a treatment option for end-stage organ failure. The number of transplants made from brain-dead cadavers in Turkey is less than the number of patients who need organ transplant. This brought live donors into the spotlight for organ transplant and led to a progressively increasing number of transplants made from live donors. Donors are healthy individuals without any health problems. Therefore, the physical, mental and social problems experienced postoperatively by donors may have implications on their quality of life adversely. Providing high-quality nursing care and education for a donor during the pre-transplant and post-transplant period is effective in preventing complications in donors, improving and maintaining the quality of life in donors. Nurses play a major role in every stage of the education of donors which is crucial to acquire the knowledge, skills, attitudes, and behaviors for becoming self-sufficient in the physical, psychological and social life and for maintaining the care at home. Thus, nurses may also help individuals to maintain their quality of life by enabling them to adapt to any changes in their lives. The purpose of this review is to explain the importance of education and nursing care for donors in increasing their quality of life and prevention of complications in transplantation process.

Anahtar Kelimeler

Transplantation, donor, training

Organ Transplantasyonu Sürecinde Donör Eğitimi ve Hemşirelik Bakımı

Öz

Organ transplantasyonu, son dönem organ yetmezliklerinin tedavi seçeneği olarak tüm dünyada yaygın olarak uygulanmaya başlanmış bir cerrahi tedavi girişimidir. Ülkemizde beyin ölümü gerçekleşmiş kadavralardan yapılan transplantasyon sayısı organ transplantasyonuna gereksinimi olan hasta sayısından daha azdır. Bu durum organ transplantasyonu için canlı donörleri gündeme getirmiş ve giderek canlı donörlerden yapılan transplantasyon sayısının artmasına yol açmıştır. Donörler herhangi bir sağlık problemi olmayan sağlıklı bireylerdir. Bu nedenle ameliyat sonrası donörlerin yaşadıkları bedensel, ruhsal ve sosyal sorunlar donörlerin yaşam kalitelerini olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Donöre transplantasyon öncesi ve sonrası uygun nitelikte hemşirelik bakımı ve eğitiminin verilmesi donörde komplikasyonların önlenmesinde, yaşam kalitesinin artırılmasında ve sürdürülmesinde oldukça önemlidir. Hemşireler donörlerin gereksinim duyduğu eğitimin tüm aşamalarında büyük rol oynayarak bireyin yeniden fiziksel, psikolojik ve sosyal yaşamında kendi kendine yeterli duruma gelmeleri ve evdeki bakımı sürdürmeleri için gerekli olan bilgi, beceri, tutum ve davranışları kazanmalarına yardımcı olabilir. Böylece, hemşireler bireylerin yaşam biçimindeki değişikliklere uyumlarını kolaylaştırarak kaliteli bir yaşam sürdürmelerini sağlayabilirler. Bu derlemede, transplantasyon sürecinde donörlerin yaşam kalitelerinin artırılmasında ve komplikasyonların önlenmesinde donör eğitiminin ve hemşirelik bakımının önemi açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Transplantasyon, donör, eğitim

Kaynakça

• Referans1 Andrews PA. Renal transplantion. British Medical Journal. 2002; 324: 530-534.
• Referans2 Süren ÖK. Organ ve doku naklinin yasal ve etik açıdan incelenmesi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2007; 73: 175-185.
• Referans3 Elmas İ, Tepehan S. Beyin ölümü kavramı ve organ transplantasyonu. Türkiye Klinikleri Adli Tıp Özel Dergisi. 2016; 2(1): 8-11.
• Referans4 Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkinda Kanun, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2238.pdf (Erişim tarihi: 20.12.2017)
• Referans5 Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği, https://www.saglik.gov.tr/TR,10528/ organ-ve-doku-nakli-hizmetleri-yonetmeligi.html (Erişim tarihi: 20.12.2017)
• Referans6 Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140118-1.htm (Erişim tarihi: 20.12.2017)
• Referans7 Uludağ Ö. Beyin ölümü tanısının önemi. Adıyaman Üniv Sağlık Bilim Derg. 2015; 1(1): 34-38.
• Referans8 Sabancı PA, Karasu A, Karadereler S, Barlas O. Beyin ölümü tanısı. Sinir Sistemi Cerrahisi Dergisi. 2008; 1(2): 81-85.
• Referans9 Karasu Z. Canlı vericiden karaciğer transplantasyonu; Dünya’daki ve Türkiye’deki durum. Türkiye Klinikleri Journal of İnternational Medical Science. 2006; 2(51): 1-5.
• Referans10 Elola-Olaso AM, Gonzalez EM, Diaz JCM, Garcia I, Segurola CL, Usera MA et al. Short and long term outcomes after living donor liver transplantation. Transplantation Proceedings. 2005; 37: 3884–3886.
• Referans11 Akpolat T, Utaş C. Hemodiyaliz hekimi el kitabı. Samsun: Ceylan Ofset; 2008.
• Referans12 Gotardo DR, Strauss E, Teixeira MC, Machado MC. Liver transplantation and quality of life: Relevance of a specific liver disease questionnaire. Liver International. 2007; 28: 99-106.
• Referans13 Robert S, Brown JR. Live donors in liver transplantation. Gastroenterolog. 2008; 134(6): 1802-1813.
• Referans14 Aydın ÇK. Organ veya doku ticareti suçu. Ankara Barosu Dergisi. 2011; 1: 135.
• Referans15 Nadalin S, Malago M, Radtke A, Erim Y, Saner F, Valentin-Gamazo C et al. Current trends in live liver donation. Transpl Int. 2007; 20(4): 312-330.
• Referans16 Middleton PF, Duffield M, Lynch SV, Padbury RT, House T, Stanton P et al. Living donor liver transplantation--adult donor outcomes: A systematic review. Liver Transpl. 2006; 12(1): 24-30.
• Referans17 Humar A. Donor and recipient outcomes after adult living donor liver transplantation. Liver Transplantation. 2003; 9(10): 42-44.
• Referans18 Kranenburg LW, Visak T, Weimar W, Zuidema W, Klerk M, Hilhorst M et al. Starting a crossover kidney transplantation program in the netherlands: Ethical and Psychological Considerations. Transplantation. 2004; 78(2): 194-197.
• Referans19 Daar AS. Strangers, Intimates and altruism in organ donation. Transplantation. 2002; 74(3): 424-426. Referans20 Şimşek M. Organ nakli hemşireliği. P: Çevik Ö, Özyürek P, editörler. Nakil immunolojisi. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2017. s. 75-81.
• Referans21 Yücetin L. Organ nakli hemşireliği. P: Çevik Ö, Özyürek P, editörler. Canlı vericili nakil. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2017. s. 51-62.
• Referans22 Taşkıran E, Akar H, Yıldırım M, Erbaş O. Karaciğer nakli: Endikasyonlar, kontrendikasyonlar, rejeksiyon ve uzun dönem takip. FNG & Bilim Tıp Transplantasyon Dergisi. 2016; 1(2): 59-66.
• Referans23 Cupples SA, Ohler L. Transplantation nursing secrets, questions and answers reveal the secrets to successful transplantation nursing. 2003; 151-171.
• Referans24 Smeltzer SC, Bare BG. Assessment and management of patient with hepatic disorders, brunner & suddarth's textbook of medical-surgical nursing, 10th ed. USA: Lippincott Williams & Wilkins, 2005. p. 1074-1122.
• Referans25 Murray KF, Carithers RL. AASLD practice guidelines: Evaluation of the patient for liver transplantation. Hepatology. 2005; 41(6): 1407-1432.
• Referans26 Altınbaş Y. Organ nakli hemşireliği. P: Çevik Ö, Özyürek P, editörler. Karaciğer nakli ve hemşirelik bakımı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2017. s. 149-161.
• Referans27 Organ Nakli Merkezleri Yönergesi, https://www.saglik.gov.tr/TR,11284/organ-nakli-merkezleri-yonergesi.html (Erişim tarihi: 15.12.2017)
• Referans28 Dontlu Ç. Organ bağışı ve naklinde etik, dinsel ve yasal yaklaşımlar. Diyaliz, Transplantasyon ve Yanık Dergisi. 2004; 15( 2): 69-76.
• Referans29 Ludwig C, Stoelben E, Olschewski M, Hasse J. Comparison of mortality, 30-day mortality,and long-term survival after pneumonectomy and sleeve lobectomy for nonsmall cell lung carcinoma. Ann Thorac Surg. 2005; 79: 968-973.
• Referans30 Yılmaz E. Cerrahi hemşireliği ve yaşam kalitesi ile ilgili yapılan çalışmalar ulusal boyut. Cerrahi Bakım ve Yaşam Kalitesi Sempozyumu. Manisa; 2012.
• Referans31 Eti AF. Dahili ve Cerrahi hastalıklarda bakım. P: Karadakovan A, Eti AF, editörler. Ameliyat sonrası bakım. Adana: Nobel Kitabevi; 2010. s.345-372.
• Referans32 Demir N. Preoperatif hazırlık-postoperatif bakım ve takip. P: Sabuncu N, Akça AF, editörler. Klinik beceriler: sağlığın değerlendirilmesi, hasta bakım ve takibi. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi; 2010. s. 626-648.
• Referans33 Üstün ME, Karadeniz G. Hemodiyaliz tedavisi gören hastaların yaşam kalitesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2006; 1(1): 33-43.
• Referans34 Pieper B, Sieggreen M, Freeland B, Kulwicki P, Frattaroli M, Sidor D et al. Discharge information needs of patients after surgery. Wound Ostomy Continence Nurses Journal. 2006; 33: 281-291.
• Referans35 Köşgeroğlu N, İlhan H. Transplantasyonda hasta eğitiminin önemi. Hemşirelik Forumu Dergisi. 2000; 3(2): 25-27.