EBÛ İSHÂK KÂZERÛNÎ’NİN TAVSİYELERİNDE YER ALAN BAZI TASAVVUFÎ İLKELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2022, Volume: 9 Issue: 3, 313 - 320, 31.07.2022

Cüveyriye İltuş

Abstract

Sûfîler, bireyin manevî gelişimini gerçekleştirebilmesini sağlamak amacıyla tasavvufî ilkeler belirlemiş ve çeşitli tavsiyelerde bulunmuşlardır. Bu tavsiyelerin hayata geçirilmesi neticesinde ise bireysel ve toplumsal kazanımlar elde edilmiştir.
Bu çalışmada, Kâzerûniyye tarîkatının kurucusu Ebû İshâk Kâzerûnî’nin (ö. 426/1035) tavsiyelerinde yer alan bazı ilkeler ele alınarak bu ilkelerin tasavvufî açıdan değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Makalede Ebû İshâk Kâzerûnî’nin dua ve ibadetler; zikir; havf ve recâ; avam-havâs ilişkisi; âlimlerde olması istenen özellikler; iyilik, vefâ, cömertliğin insan ve toplum hayatındaki önemi; insanlar hakkındaki bazı değerlendirmeleri, dünya malına gösterilen aşırı sevginin manevî duygular üzerindeki etkileri gibi konular hakkındaki tavsiyeleri daha geniş bir şekilde ele alınmış ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Ebû İshâk Kâzerûnî’nin düşünce ve tavsiyeleri değerlendirildiğinde, bazı konuların bireyden topluma uzanan yönüne dikkat çekildiği ve tasavvufî ahlâk çerçevesinde konuların ele alındığı görülmektedir. Bu makalede nitel araştırma kapsamında belge tarama modeli, verilerin toplanmasında belge tarama yöntemi kullanılmıştır.

Keywords

Tasavvuf, Sûfî, Ebû İshâk Kâzerûnî, Kâzerûniyye

References

• Algar, Hamid. “Kâzerûnî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/145-146. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Çelebi, Şevkî. Menâkıb-ı Ebû İshâk-ı Kâzerûnî (İnceleme- Metin-Tıpkı Basım). haz. Fatih Bayram. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2016.
• Işıtan, İbrahim. “Sûfîlerin Tevhid Anlayışı ve Boyutları”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/5 (2017), 3203-3227.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-ʿArab. 6 Cilt. Kahire: Dâru’l-Maârif, 1979.
• Kâşânî, Abdurrezzâk. Mu’cemu Istılâhâti’s-Sûfiyye. thk. Abdulâl Şahin. Kahire: y.y., 1992.
• Kuşeyrî, Ebû Kâsım Abdulkerîm bin Hevâzin bin Abdulmelik. er-Risâletü’l-Kuşeyriyye. tahk. Abdülkerîm Atâ. Dimaşk: Mektebetü Ebi Hanife, 2000.
• Özköse, Kadir (ed.). Tasavvuf El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 2014.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebü’l-Kāsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal. el-Müfredât. Dımışk: Daru’l-Kalem, 2000.
• Serrâc, Ebû Nasr Tûsî. el-Luma. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2001.
• Şeker, Mehmet. “Tasavvuf Geleneğinde Kâmil Zühdün İki Temel Parametresi: Mârifet ve Rıza”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 3/4 (2014), 824-839. Uludağ, Süleyman. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
• Uludağ, Süleyman. “Havas”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/517. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.