The Problem of Application of the “Monetary Limits” in Terms of Subject and Time in Administrative Jurisdiction

Year 2023, Volume: 72 Issue: 4, 1905 - 2006, 14.02.2024

Serdar Yılmaz

https://doi.org/10.33629/auhfd.1436659

Abstract

In the Turkish administrative jurisdiction system, a number of different
procedural rules are prescribed for administrative cases whose “subject
matter is related to money” as compared to administrative cases whose
“subject matter is not related to money”. In this manner, certain “monetary
amounts” have been taken as criteria in determining whether the case that is
filed in the administrative and tax courts will be resolved by “a single judge”
or by “a panel”, and in determining whether there will be an obligation to
hold a “hearing” at the first instance stage and in determining whether the
right to apply to “ordinary legal remedies” against the final decision will be
granted.
However, there is uncertainty about how and in which administrative
cases the “monetary limits” will be applied. Likewise, there is a hesitation as
to whether updating the “monetary limits” by increasing them proportional
to the “revaluation value” in order to maintain their value against inflation
will affect the pending administrative cases.
The purpose of this study is to reveal the basis of the aforementioned
legal problems, examine them in detail on the basis of judicial decisions, and
propose the most appropriate solutions to the “rule of law” principle.

Keywords

Monetary Limits in Administrative Jurisdiction, Right to Request a Review of the Verdict, Legal Remedies, Hearing, Single Judge.

İDARİ YARGIDA “PARASAL SINIRLAR”IN KONU VE ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI SORUNU

Abstract

İdari yargı sistemimizde, “konusu paraya ilişkin olan” idari davalar ile
“konusu paraya ilişkin olmayan” idari davalar, bazı açılardan farklı usul
kurallarına tabi kılınmıştır. Bu bağlamda, “konusu paraya ilişkin olan” idari
davalarda; idare ve vergi mahkemelerinde açılan davanın “tek hâkim”le mi
yoksa “kurul/heyet” hâlinde mi çözümleneceğinin belirlenmesi, ilk derece
aşamasında “duruşma” yapılması zorunluluğu doğup doğmayacağının tespit
edilmesi ile verilen nihai karara karşı “olağan kanun yolları”na başvuru
hakkı tanınıp tanınmayacağının saptanması bakımından belirli “parasal
sınırlar”a dayanan ayrıksı bir rejim öngörülmüştür.

Ancak “parasal sınırlar”ın hangi idari davalar bakımından, nasıl
uygulanacağı hususunda müphemlik vardır. Keza, “parasal sınırlar”ın
enflasyon karşısında değerini koruyabilmesi amacıyla her yıl “yeniden
değerleme” oranında artırılarak güncellenmesinin, derdest idari davaları
etkileyip etkilemeyeceği hususunda da tereddüt yaşanmaktadır. Açıkçası,
“parasal sınırlar”ın “konu” ve “zaman” bakımından uygulanmasında; başta
“hukuki belirlilik” ve “öngörülebilirlik”, hatta, ayrıca “eşitlik” ilkeleri ile
“mahkemeye erişim” ve “hükmün denetlenmesini talep etme” / “iki dereceli
yargılanma” hakları bağlamında ortaya çıkan sorunlar, bu makalenin hareket
noktasını oluşturmaktadır.

Bu minvalde, idari yargılama usulü sistemimizde öngörülen “parasal
sınırlar”a ilişkin yasal düzenlemelerin sorgulanmaya muhtaç olduğuna
dikkat çekilen çalışmanın amacı; anılan hukuki sorunun/sorunların, temelleri
ortaya konularak, yargı kararları ekseninde etraflıca irdelenmesi ve
meselenin hâlli için “hukuk devleti” ilkesine en uygun çözüm önerilerinin
geliştirilmesidir.

Keywords

İdari Yargıda Parasal Sınırlar, Hükmün Denetlenmesini Talep Etme Hakkı, Kanun Yolları, Duruşma, Tek Hâkim.

References

• Açımuz, Bige. İdari Yargılama Hukukunda Olağan Kanun Yollarına Başvurunun Sınırlanması. Ankara: Adalet Yayınları, 2023.
• Akkaya, Tolga. Medeni Usul Hukukunda İstinaf. Ankara: Yetkin Yayınları, 2009.
• Akyıldız, Ali. “İstinafa İlkesel Bakmak”, İçinde Danıştay ve İdari Yargı günü 147. Yıl Sempozyumu, 12 Mayıs 2015, s.11-32. Ankara: Danıştay Yayınları, 2015.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdari Yargılama Hukuku, 9. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Arat, Nilay. “Madde 45-46”. İçinde Madde Sistematiği ile İdari Yargılama Hukuku, 4. Baskı, Ed. Zehreddin Aslan, s.451-469. Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Arslan, Ramazan, Ejder Yılmaz, Sema Taşpınar Ayvaz ve Emel Hanağası. Medeni Usul Hukuku, 9. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Atalı, Murat, İbrahim Ermenek ve Ersin Erdoğan. Medeni Usul Hukuku, 6. Baskı. Anlara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Avcı, Mustafa. İdari Yargılama Usulündeki Son Yenilikler ve İdari Yargıda İstinaf Kanun Yolu. Ankara: Yetkin Yayınları, 2017.
• Aydınoğlu, Zeynep Nihal. “İstinaf Kanun Yolunun İdari Yargılama Usulüne Başlıca Etkileri”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y.9, S.34, 2018, s.387-423.
• Boz, Selman Sacit, Ahmet Talha Tetik, Mustafa Oğuzhan Bölükbaşı ve Mehmet Nacak. Türk İdari Yargılama Hukukunda Temyiz. Ankara: Adalet Yayınları, 2021.
• Calmes Brunet, Sylvia. “The Principle of Effective Legal Protection in French Administrative Law”. İçinde The Principle of Effective Legal Protection in Administrative Law: A European Comparison, Ed. Zoltán Szente ve Konrad Lachmayer, s.105-122. New York: Routledge, 2017.
• Candan, Turgut. Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 10. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Candan, Turgut. “İdari Yargı’da Kanun Yollarında Parasal Sınırın Anayasa Mahkemesince İptali ve Sonuçları”. 2023 <www.turgutcandan.com/2023/10/27/idari-yargida-kanun-yollarindaparasal-sinirin-anayasa-mahkemesince-iptali-ve-sonuclari/> (S.E.T.22/12/2023).
• Candan, Turgut. “Vergi Uyuşmazlıkları ve İdari Davalar”. Danıştay Dergisi, Y.14, S.54-55, 1984, s.31-40.
• Candan, Turgut. “Yargı Hizmetlerinin Etkinliğinin Artırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağında İdari Yargılama Usulü Kanunu ile İlgili Teklifler ve Değerlendirilmesi”. 2023 <www.turgutcandan.com/2023/12/09/yargihizmetlerinin-etkinliginin-artirilmasi-amaciyla-bazi-kanunlardadegisiklik-yapilmasina-dair-kanun-teklifi-taslaginda-idari-yargilamausulu-kanunu-ile-ilgili-teklifler-ve-degerlendirilmesi/> (S.E.T.22/12/2023).
• Çağlar, Selda. “Hukuk Devleti Açısından Hukuki Belirlilik - Hukuk Güvenliği İlişkisi”. İçinde Kamu Hukukçuları Platformu 4. Toplantısı (Hukuk Güvenliği), 8-9 Kasım 2013, s.25-139. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2015.
• Öztek, Selçuk. Türk Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf ve Temyiz. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Öztürk, K. Burak. “Fransa ve Türkiye’de Uluslararası Koruma Statüsü Değerlendirme İşlemlerinin Yargısal Denetimi”. Ankara Barosu Dergisi, Y.77, S.3, 2019, s.95-117.
• Öztürk, K. Burak. “İdari Yargılama Hukuku Yönünden Vergi Davası Kavramına İlişkin Kısa Bir Değerlendirme”. Prof. Dr. Mualla Öncel’e Armağan, C.II, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2009. s.1111-1124.
• Pekcanıtez, Hakan. “Yargıtay Yönünden Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Değerlendirilmesi”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.144, 2019, s.383-419.
• Sancakdar, Oğuz. (2016), “İdari Yargı İstinaf Sistemindeki Olası Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. İçinde Danıştay ve İdari Yargı günü 148. Yıl Sempozyumu, 10 Mayıs 2016, s.29-115. Ankara: Danıştay Yayınları, 2016.
• Sancakdar, Oğuz. “İdari Yargıda ‘Tek Dilekçe ile Dava Açma’ (Karşılaştırmalı Hukuki Analiz)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.9, S.2, 2007, s.223-269.
• Seçkin, Sinan. “İdari Yargıda Kanun Yollarında Parasal Sınırın Uygulanması Bakımından İdari İşlemin Konusu”. Medeni Usul ve İcra - İflas Hukuku Dergisi, C.19, S.55, 2023/2, 2023, s.317-358.
• Sevinç, Ekin. “İdari Yargılama Hukukunda Kanun Yoluna Başvuru Hakkının Anayasal Güvenceye Sahip Olması Bakımından Ele Alınması”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.24, S.3, 2020, s.421-445.
• Söyler, Yasin ve Muhammet Yılmaz. “Temyiz Kanun Yolunda Uygulanan Parasal Sınırın Her Yıl Artırılmasının Görülmekte Olan İdari Davalara Etkisi”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.29, S.3, 2021, s.2131-2168.
• Tanrıver, Süha. Medeni Usul Hukuku, C.I, 5. Bası. Ankara: Yetkin Yayınları, 2024
• Ulusoy, Ali D. İdari Yargılama Hukuku, 3. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Ulusoy, Ali D. Türk İdare Hukuku, 6. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Üstün, Gül. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda Bağlantılı Davalar ve Aynı Dilekçeyle Dava Açılabilecek Hâller. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2018.
• Yıldırım, Ramazan, Serkan Çınarlı ve Kerim Azak. Türk İdari Yargılama Hukuku Dersleri, C.III, 4. Baskı. Ankara: Adalet Yayınları, 2023.
• Yıldız, Hilal. “Mahkemeye Erişim Hakkı Kapsamında İdari Yargıda Parasal Sınırların Değerlendirilmesi”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.168, 2023, s.199-226.
• Yılmaz, Dilşat. “Usul Ekonomisi İlkesi’ Çerçevesinde Türk İdari Yargılama Usulünde Sözlülük İlkesine İlişkin Bazı Değerlendirmeler”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.23, S.2, 2019, s.267-320.
• Yılmaz, Ejder. Islah, 5. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021. Yılmaz, Serdar. “‘Yapı Kayıt Belgesi’ Alınan Yapılar Bağlamında Depremden Dolayı İdarenin Mali Sorumluluğu Sorunsalı”, 9. Uluslararası Asos Congress Hukuk Sempozyumu Özet Kitabı, (24-26 Mayıs 2023), s.398-399. Elazığ: Asos Yayınları, 2023.
• Yılmaz, Sevda. “6545 ve 6552 sayılı Kanunlar Çerçevesinde İdari Yargılama Usulü Değişiklikleri”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y.7, S.28, 2016, s.415-446.