Bütçe Açığı ve Cari Açık Arasındaki İlişkinin Analizi Türkiye Örneği (1975-2020)

Year 2024, Issue: 79, 276 - 288, 30.01.2024

Göksel Karaş

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1391216

Abstract

Günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan çoğu ülkenin en önemli sorunları arasında bütçe açıkları ile cari açık gelmektedir. Literatürde ikiz açık olarak tanımlanan bu durum farklı görüşler çerçevesinde analiz edilmektedir. Bu görüşler, nedenselliğin bütçe açığından cari açığa şeklinde olduğu Geleneksel Keynesyen görüş, nedenselliğin cari açıktan bütçe açığına doğru ters olduğu cari işlemler hedeflemesi görüşü, bütçe açığı ile cari açık arasında iki yönlü nedenselliğin olduğu Feldstein-Horioka Hipotezi ve bütçe açığı ile cari açık arasında hiçbir ilişkinin bulunmadığı Ricardocu Denklik Hipotezidir. Çalışmada, Türkiye’de 1975-2020 döneminde bütçe açığı ve cari açık arasındaki ilişki yapısal kırılmaların dahilinde analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç kapsamında ADF birim kök testinin yanı sıra Zivot-Andrews yapısal kırılmalı birim kök testi uygulanmıştır. Ardından seriler arasındaki uzun dönemli ilişkinin tespiti için Gregory-Hansen eşbütünleşme testi ve ilişkinin yönünün tespit edilebilmesi amacıyla da Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, Türkiye’de bütçe açığı, cari açık ve faiz arasında uzun dönemli ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca, cari açıktan bütçe açığına ve faize tek yönlü, bütçe açığı ile faiz arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla Türkiye’de ilgili dönemde cari işlemler hedeflemesi görüşünün desteklendiği ifade edilebilir.

Keywords

Cari açık, Bütçe açığı, Eşbütünleşme, Nedensellik, Türkiye

Analysis of the Relationship Between Budget Deficit and Current Account Deficit: The Case of Türkiye (1975-2020)

Abstract

Today, budget and current account deficits are among the most critical problems of most developed and developing countries. This situation, defined as a twin deficit in the literature, is analysed within the framework of different views. These views are the traditional Keynesian view that causality is from the budget deficit to the current account deficit, the current account targeting view where the causality is reversed from the current account deficit to the budget deficit, the Feldstein-Horioka Hypothesis that there is a two-way causality between the budget deficit and the current account deficit, and the view that there is no relationship between the budget deficit and the current account deficit. It is the Ricardian Equivalence Hypothesis in which there is no. The study aims to analyse the relationship between the budget deficit and the current account deficit in Turkey from 1975 to 2020 within the scope of structural breaks. For this purpose, in addition to the ADF unit root test, the Zivot-Andrews unit root test with structural breaks was applied. Then, the Gregory-Hansen cointegration test was used to determine the long-term relationship between the series, and the Granger causality test was applied to determine the direction of the relationship. The findings determined a cointegration between budget deficit, current account deficit and interest in Türkiye. It was also concluded that there is a unidirectional causality relationship from the current account deficit to the budget deficit and interest and a bidirectional causality relationship between the budget deficit and interest. Therefore, it can be stated that the view of current account targeting was supported in Türkiye in the relevant period.

Keywords

Current account deficit, Budget deficit, Cointegration, Causality, Türkiye

References

• Afonso, A. ve Coelho, J. C. (2021). Current account targeting hypothesis versus twin deficit hypothesis: the EMU experience of Portugal (Report No. 68-2021). EconPol Working Paper.
• Afonso, A. ve Opoku, P. K. (2023). The nexus between fiscal and current account imbalances in OECD economies. Applied Economics, 55(13), 1389-1406.
• Afonso, A., Huart, F., Jalles, J. T. ve Stanek, P. (2022). Twin deficits revisited: A role for fiscal institutions?. Journal of International Money and Finance, 121, 1-22.
• Ahmed, S. (1987). Government Spending, The Balance of Trade and The Terms Of Trade In British History. Journal of Monetary Economics, 20(2), 195-220.
• Aksu, H. ve Başar, S. (2005). İkiz açıklar hipotezinin Türkiye açısından araştırılması. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 20, 109-114.
• Aksu, H. ve Başar, S. (2009). Türkiye için ikiz açıklar hipotezi'nin tahmini: Bir sınır testi yaklaşımı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(4), 1-14.
• Anoruo, E. ve Ramchander, S. (1998). Current account and fiscal deficits: evidence from five developing economies of Asia. Journal of Asian Economics, 9(3), 487-501.
• Asrafuzzaman. Roy, A. ve Gupta, S. G. (2013). An Empirical ınvestigation of budget and trade deficits: The Case of Bangladesh. International Journal of Economics and Financial Issues, 3(3), 570-579.
• Ataç, B. (2013). Maliye Politikası (10. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Atılgan, D., İspir, T. ve Uğur, B. (2022). G8 Ülkelerinde İkiz Açık Hipotezinin Geçerliliği: Panel Nedensellik Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 661-668.
• Ay, A., Karaçor, Z., Mucuk, M. ve Erdoğan, S. (2004). Bütçe açığı-cari işlemler açığı arasındaki ilişki: Türkiye örneği (1992-2003). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 75-82.
• Baharumshah, A. Z., Lau, E. ve Khalid, A. M. (2006). Testing twin deficits hypothesis using VARs and variance decomposition. Journal of the Asia Pacific Economy, 11(3), 331-354.
• Barışık, S. ve Demircioğlu, E. (2006). Türkiye’de döviz kuru rejimi, konvertibilite, ihracat-ithalat ilişkisi (1980-2001). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 71-84.
• Bolat, S., Belke, M. ve Aras, O. (2011). Türkiye’de ikiz açık hipotezinin geçerliliği: Sınır testi yaklaşımı. Maliye Dergisi, 161, 347-364.
• Duğru, M. (2020). İkiz açık hipotezi ve ters nedensellik: Türkiye ekonomisi üzerine ampirik bir çalışma. İstanbul İktisat Dergisi, 70(2), 415-437.
• Dünya Bankası. (2023). World development ındicators. Erişim adresi: https://databank.worldbank.org/Tableau-Project/id/92eb9c93.
• Erer, E. (2022). İkiz açık hipotezi Türkiye’de geçerliliği: Zamanla değişen nedensellik analizi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 1291-1326.
• Gregory, A. W. ve Hansen, B. E. (1996). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70, 99-126.
• Gujarati, D. N. ve Porter, D. C. (2012). Temel ekonometri (Ü. Şenesen, G.G. Şenesen, Çev.), İstanbul: Literatür Yayıncılık (Orijinal eserin yayın tarihi 2009).
• Helmy, H. E. (2018). The twin deficit hypothesis in Egypt. Journal of Policy Modeling, 40(2018), 328-349.
• İnançlı, S. ve Torusdağ, M. (2021). Cari açık - bütçe açığı ve faiz oranı ilişkisi bağlamında ikiz açık ve üçüz açık hipotezinin geçerliliği: 1990-2019 Dönemi Türkiye örneği. Sosyoekonomi, 29(50), 299-315.
• Karagöl, E. T. (2011). Cari açık tartışmaları gölgesinde küresel ekonomik kriz ve türkiye ekonomisi. SETA Analiz, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 45, 1-24.
• Kim, C. H. ve Kim, D. (2006). Does Korea have twin deficits?, Applied Economics Letters, 13(10), 675-680.
• Kutlar, A. ve Şimşek, M. (2001). Türkiye’de bütçe açıklarının dış ticaret açıklarına etkileri, ekonometrik bir yaklaşım: 1984–2000. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), 1–13.
• Lau, E. ve Tang, T. C. (2009). Twin deficits in Cambodia: Are there reasons for concern? An empirical study. Monash University Business and Economics Discussion Paper, No:11/09.
• Magazzino, C. (2012). The twin deficits phenomenon: Evidence from Italy. Journal of Economic Cooperation and Development, 33(3), 65-80.
• Marinheiro, C. F. (2008). Ricardian equivalence, twin deficits, and the Feldstein–Horioka puzzle in Egypt. Journal of Policy Modeling, 30(6), 1041–1056.
• Öztürk, M. B., Kurt Gümüş, G., Taşkın, F. D. ve Çağlı, E. Ç. (2013). Petrol ve doğalgaz fiyatları ile imalat ve kimya-petrol-plastik sektörlerinin endeksleri arasındaki ilişki. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 64-74.
• Roubini, N. (1988). Current Account and Budget Deficits in An Intertemporal Model of Consumption and Taxation Smoothing A Slouiton to The “Feldstein-Horioka Puzzle”?. (Reprot No. 2773). NBER Working Paper Series.
• Sahoo, D. ve Das, A. B. (2012). ARDL co-integration approach to the external and internal sector equilibrium of India. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 62, 812-816.
• Salvatore, D. (2006). Twin deficits in the G-7 countries and global structural imbalances. Journal of Policy Modeling, 28(6), 701–712.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası İktisat (21. Baskı). İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Shastri, S. (2019). Re-examining the twin deficit hypothesis for major South Asian economies Some insights into the transmission mechanism. Indian Growth and Development Review, 12(3), 265-287.
• Şahin, D. (2015). İkiz açık hipotezinin geçerliliği: Türkiye örneği (1995-2013). Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(1), 49-59.
• Tokatlıoğlu, M. ve Selen, U. (2019). Maliye politikası (2. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın.
• Trachanas, E. ve Katrakilidis, C. (2013). The dynamic linkages of fiscal and current account deficits: New evidence from five highly indebted European countries accounting for regime shifts and asymmetries. Economic Modelling, 31(2013), 502–510.
• Türkiye İstatistik Kurumu Veri Tabanı. (2023). Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/.
• Uğur, A. A. ve Karatay, P. (2009). İkiz açıklar hipotezi: Teorik çerçeve ve hipoteze yönelik yaklaşımlar. Sosyoekonomi, 9(9), 101-122.
• Utkulu, U. (2001). Türkiye’de dış açıkların belirleyicileri: Ekonometrik bir inceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F.Dergisi, 16(2), 113-132.
• Utkulu, U. (2003). Türkiye’de bütçe açıkları ve dış ticaret açıkları gerçekten ikiz mi? Koentegrasyon ve nedensellik bulguları. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 18(1), 45-61.
• Üzümcü, A. ve Kanca, O. C. (2013). İkiz açık hipotezi: Türkiye üzerine bir uygulama (1980- 2012). İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 17-42.
• Varol İyidoğan, P. ve Erkam, S. (2013). İkiz açıklar hipotezi: Türkiye için ampirik bir inceleme (1987-2005). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 39-48.
• Xie, Z. ve Chen, S. W. (2014). Untangling the causal relationship between government budget and current account deficits in OECD countries: Evidence from bootstrap panel Granger causality. International Review of Economics & Finance, 31, 95-104.
• Zivot, E. ve Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business Economic Statistics, 10, 251-270.