A HYPOGEUM GRAVE FROM THE NECROPOLIS OF PERRE

Year 2023, Volume: 2 Issue: 31, 49 - 69, 28.10.2023

Kahraman Yağız Taylan Doğan

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1345298

Abstract

The subject of this article is a hypogeum tomb unearthed during the excavations of the ancient city of Perre in 2022. The tomb has an open stepped dromos and a chamber. There are two niches in the burial chamber, one completed and the other uncompleted. Within the grave, skulls and body bones belonging to five individuals buried in inhumation style were obtained. Of these, two skulls and body bones were found inside the completed niche, while the other three skulls were found near the entrance of the grave. In addition to the skeletons, six terracotta unguentaria, five glass unguentaria, five gold wreath and diadem fragments, two iron pins, an iron tweezers, iron plates and nails were found in the grave. These grave goods constitute the first group of sterile contexts found in a grave in the Necropolis of Perre. This makes the tomb significant. The reason is that the previous excavations have provided a wide range of time periods (from the Late Hellenistic period to the Early Byzantine period or from the 1st century BC to the Islamic period) for the dating of the necropolis. With this hypogeum grave, it is possible to present a narrower time frame, at least for similar grave groups in the Perre Necropolis. In addition, the grave goods consist of personal care items and ornaments and form an interconnected set. This indicates that at least one of the individuals in the grave was a woman. The terracotta and glass unguentaria recovered from the grave indicate that the grave and other metal finds date between 50 AD and 100/125 AD.

Keywords

Perre, Necropolis, Grave, Hypogeum

Perre Nekropolisi’nden Bir Hypogeum Mezar

Abstract

Bu makalenin konusunu, 2022 yılında, Perre antik kenti kazılarında ortaya çıkarılan bir hypogeum mezar oluşturmaktadır. Mezar, üstü açık basamaklı bir dromosa ve bir odaya sahiptir. Mezar odasında biri tamamlanmış, diğeri yarım bırakılmış toplam iki niş yer almaktadır. Mezarda, inhumasyon tarzında gömülmüş beş bireye ait kafatası ve gövde kemikleri ele geçmiştir. Bunlardan, iki kafatası ve gövde kemikleri tamamlanmış nişin içinde yer alırken, diğer üç kafatası mezar girişinin yakınlarında bulunmuştur. İskeletlerin yanı sıra mezarda parçalar halinde altı pişmiş toprak unguentarium, beş cam unguentarium, beş altın çelenk ve diadem parçası, iki demir iğne, bir demir tutucu, demir plakalar ve çiviler bulunmuştur. Bu mezar hediyeleri, Perre Nekropolisi’nde ilk defa bir mezar içinde ele geçen steril kontekst buluntu grubunu oluşturmaktadır. Bu durum ise mezarı önemli kılmaktadır. Çünkü daha önce gerçekleştirilen kazı çalışmaları sonucunda, nekropolisin tarihi için oldukça geniş zaman aralıkları (Geç Hellenistik dönemden Erken Bizans dönemine veya MÖ 1. yüzyıldan İslami döneme kadar gibi) sunulmuştur. Bu hypogeum mezar ile birlikte, Perre Nekropolisi’nde, en azından benzer mezar grupları için daha dar bir zaman aralığı sunma imkânı doğmuştur. Ayrıca, mezar buluntuları kişisel bakım ve süs eşyalarından ibaret olup, birbirleriyle bağlantılı bir set oluşturmaktadır. Bu da mezardaki bireylerden en az birinin kadın olduğuna işaret etmektedir. Mezardan ele geçen pişmiş toprak ve cam unguentariumlar, mezarın ve diğer metal buluntuların MS 50 ile MS 100/125 yıllarına ait olduğunu ortaya koymaktadır.

Keywords

Perre, Nekropolis, Mezar, Hypogeum

References

• AKARSU vd. 2011: S. Akarsu, B. M. Akarsu, A., Tırpan, “Roma Dönemi’nden Ortaçağ’a Tıp Aletleri”, Lokman Hekim Dergisi 1/3, 13-17.
• ALAGÖZ 2012: U. Alagöz, Zeugma Antik Kenti ve A Evleri Metal Buluntuları, (Ankara Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• ALMAGRO 1995: M. Almagro, Las Necrópolis de Ampurias. Vol. II: Necrópolis Romanas y Necrópolis Indígenas, Barcelona.
• ANDERSON-STOJANOVIÇ 1987: V. R. Anderson-Stojanovic, “The Chronology and Function of Ceramic Unguentaria”, American Journal of Archaeology 91/1, 105-122.
• ATAKURU 2020: Ö. Atakuru, Adana Arkeoloji Müzesi Roma-Bizans Altın Takıları, (Gazi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• ATİLA ve GÜRLER 2008: C. Atila, B. Gürler, Bergama Müzesi Cam Eserleri, Çağdaş Matbaa, İzmir. AYBEK vd. 2016: S. Aybek, O. Gülbay, E. Durak, “Metropolis’ten Bronz Aletler, Gereçler ve Aksesuarlar”, Arkeoloji Dergisi XXI, 141-168.
• AYDIN 2000: Z. Aydın, Çanakkale Müzesi’nde Bulunan Troas Bölgesi Unguentariumları, (Atatürk Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• AYDIN-TAVUKÇU 2006: Z. Aydın-Tavukçu, Parion Nekropolü 2005 Yılı Buluntuları, (Atatürk Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• BARKÓCZI 1996: L. Barkóczi, Antike Gläser, L'Erma di Bretschneider, Roma.
• BAŞARAN ve KASAPOĞLU 2013: C. Başaran, H. Kasapoğlu, “Parion Kazısı Metal Buluntuları”, In: P. Ayter, Ş. Demirci, A. M. Özer (Eds.), III. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı: Türkiye Arkeolojisinde Metal: Arkeolojik ve Arkeometrik Çalışmalar: Prof. Dr. Halet Çambel Onuruna, ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 126-140.
• BAYKAN 2012: D. Baykan, Allianoi Tıp Aletleri, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitü, İstanbul.
• BİNGÖL 1999: F. R. I. Bingöl, Antik Takılar-Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara.
• BITTEL 1934: K. Bittel, Prähistorische Forschung in Kleinasien, Istanbuler Forschungen, İstanbul. BLIQUEZ 1982: L. J. Bliquez, “Roman Surgical Instruments in The John Hopkins University Institute of Medicine”, Bulletin of the History of Medicine 56/2, 195-217.
• BLÖMER ve FACELLA 2008: M. Blömer, M. Facella, “Ein Weihrelief fur Jupiter Dolichenus aus der Nekropole von Perrhe” PATRIS PANTROPHOS KOMMAGHNH, Neue Funde und Forschungen zwischen Taurus und Euphrat, Asia Minor Studien 60, Bonn, 189-200.
• BLÖMER ve LÄTZER 2008: M. Blömer, A. Lätzer, “Ein Grabrelief aus der Nekropole von Perrhe” PATRIS PANTROPHOS KOMMAGHNH, Neue Funde und Forschungen zwischen Taurus und Euphrat, Asia Minor Studien 60, Bonn, 227-230.
• BOSTANCI 1971: E. Y. Bostancı, “Adıyaman Çevresinde Proto-Solutreen ve Adıyamaniyen Paleolitik Kültürler Üzerinde Bir Araştırma”, Antropoloji Dergisi 5, Ankara, 47-82.
• CANLI 2019: H. Canlı, Isauria’daki Philadelphia (Gökçeseki) Metal Buluntuları, (Mersin Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Mersin.
• CHINELLI 1995: R. Chinelli, “Vasellame in ceramica della collezionedi Toppo”, In: M. Buora (ed.), Aquileia romana nella collezione di Francesco di Toppo, Milano, 88-105.
• CİVELEK 2001: A. Civelek, Tralleis Nekropolisi Buluntuları Işığında Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiği, (Ege Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
• COMSTOCK ve VERMEULE 1971: M. Comstock, C. Vermeule, Greek Etruscan and Roman Bronzes in the Museum of Fine Arts, Boston.
• ÇELİKBAŞ 2016: E. Çelikbaş, 2005-2014 Parion Kazısı Metal (Bronz, Demir, Kurşun) Buluntuları, (Atatürk Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• DEMİR 2013: A. Demir, Giresun Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Cam Eser, (Atatürk Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• DEMİRER 2013: Ü. Demirer, Kibyra Metal Buluntuları, (Akdeniz Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Antalya.
• DİEUDONNÉ-GLAD vd. 2013: N. Dieudonné-Glad, M. Feugère, M. Önal, Zeugma V: Les Objects, Maison de l’Orient et de la Méditerranée-Jean Pouilloux, Lyon.
• DOĞAN 2015: T. Doğan, “Antandros Ölü Gömme Geleneğinde Strigilis: Tipolojik ve Kronolojik Gözlemler”, Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 18, 143-174.
• DOĞAN ve LEBE 2021: T. Doğan, F. Lebe, A Group of Unguentaria Preserved at the Kahramanmaraş Museum: Chronological Value of the Changes in Form, In: O. Dumankaya (ed.), Arkeolojik Küçük Buluntular: Pişmiş Toprak, Metal, Kemik, Cam ve Taş Eserler, Doruk Yayınları, İstanbul, 354-393.
• DOĞAN 2022: T. Doğan, “Unguentaria in the Edirne Arhaeology and Etnography Museum”, Arkeoloji Dergisi XXVIII, 149-174.
• DOĞAN 2023: T. Doğan, “Bronze Spoons and Spatulae in The Kahramanmaraş Museum”, Oannes 5/1, 115-136.
• DOĞAN 2021: A. Doğan, “Perrhe: A City in Commagene in the Light of Ancient Sources”. Cedrus IX, 377-388.
• DÖRNER ve NAUMANN 1939: F. K. Dörner, R. Naumann, “Forschungen in Kommagene”, Istanbuler Forschungen Herausgeben Von Der Zweigstelle Istanbul Des Archaologishen Institutes des Deutschen Reiches, Band 10, Berlin.
• DÖRNER 1999: F. K. Dörner, Nemrut Dağı’nın Zirvesinde Tanrıların Tahtları (Çev. Ü. Vural), Ankara.
• DUSENBERY 1998: E. B. Dusenbery, Samothrace: The Nekropoleis, Princeton.
• DÜNDAR 2008: E. Dündar, Patara Unguentariumları, Patara IV/1, İstanbul.
• ERARSLAN ve WINTER 2008: F. Erarslan, E. Winter, “Perrhe (Pirun) – Geographische Lage, Topographie und (Forschungs-) Geschichte”, Asia Minor Studien 60, Bonn, 179-187.
• ERARSLAN 2001: F. Erarslan, “Adıyaman Turuş Kaya Mezarları Kazı ve Temizlik Çalışması”, 11. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 263-272.
• ERARSLAN 2003: F. Erarslan, “Perre Antik Kenti Nekropol Alanı Kaya Mezarları Kurtarma Kazısı”, 13. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 129-136.
• ERARSLAN 2012: F. Erarslan, “Die antike Perrhe und ihre Nekropole”, In: J. Wagner (Hrsg.), Gottkönige am Euphrat: Neue Ausgrabungen und Forschungen in Kommagene, Mainz, 147-150.
• ERARSLAN 2016: F. Erarslan, “Perre Antik Kenti”, In: M. Yelken (Ed.), Kommagene’nin İzleri, İzmir, 105-112.
• ERARSLAN vd. 2009: F. Erarslan, N. E. İnce, M. Alkan, “Perre Antik Kenti Nekropol Alanı 2007 Yılı Kazı ve Temizlik Çalışmaları”, 17. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 171-184.
• ERARSLAN vd. 2010: F. Erarslan, R. Özman, F. Şancı, M. Arslan, M. N. Karaca, M. Alkan, “Perre Antik Kenti Nekropol Alanı 2008 Yılı Kazı ve Temizlik Çalışmaları”, 18. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 91-104.
• ERARSLAN vd. 2011: F. Erarslan, T. H. Zeyrek, R. Özman, F. Şancı, E. Akın, M. Arslan, M. Alkan, M. N. Karaca, M. S. Koca, “Perre Antik Kenti Nekropol Alanı 2009 Yılı Kazı ve Temizlik Çalışmaları”, 19. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Ankara, 363-377.
• ERGEÇ 2003: R. Ergeç, “Nekropolen und Gräber in der Südlichen Kommagene”, Asia Minor Studien 47, Bonn, 1-107.
• ERGÜRER 2012: H. E. Ergürer, Parion Roma Dönemi Seramiği, (Atatürk Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• ERGÜRER 2018: H. E. Ergürer, “Roman Pottery of Parion Necropolis”, In: D. Katsonopoulou (Ed.), Paros IV: Parosand Its Colonies, Athens, 189-198.
• ERKANAL 1977: H. Erkanal, Die Äxte und Beile des 2 Jahrtausends in Zentralanatolien. Prähistorische Bronzefunde Abteilung IX, C. H. Beck’sche Verlagsbuchandlung, München.
• EZER vd 2017: S. Ezer, K. Yağız, K. Zorlu, M. Özçiriş, “Adıyaman İli 2015 Yılı Prehistorik ve Protohistorik Çağ Arkeolojik Yüzey Araştırmaları, 34. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 1, Edirne, 465-481.
• FACELLA 2008: M. Facella, “The Sarcophagus of Grylos”, PATRIS PANTROPHOS KOMMAGHNH, Neue Funde und Forschungen zwischen Taurus und Euphrat, Asia Minor Studien 60, Bonn, 201-206.
• GÜRLER 2000: B. Gürler, Tire Müzesi Cam Eserleri, T. C. Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, Ankara. HAYES 1975: J. W. Hayes, Roman and Pre-Roman Glass in the Royal Ontario Museum, Royal Ontario Museum, Toronto.
• HAYES 2008: J. W. Hayes, Roman Pottery Fine-Ware Imports, The Athenian Agora XXXII, Princeton. HUMANN ve PUCHSTEIN 1890: K. Humann, O. Puchstein, Reisen in Kleinasien und Nordsyrien, Verlag von Dietrich Reimer, Berlin
• INDGJERD 2014: H. Indgjerd, The Grave Goods of Roman Hieropolis: An Analysis of The Finds from Four Multiple Burial Tombs (Conservation and History University of Oslo Unpublished Master Thesis), Oslo.
• ISINGS 1957: C. Isings, Roman Glass From Dated Finds, Archaelogia Traiectina II, Groningen.
• KASAPOĞLU 2008: H. Kasapoğlu, Parion 2006 Yılı Seramik Buluntuları (Atatürk Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• KESKİN 2019: A. L. Keskin, Parion Tavşandere Nekropolü Cam Buluntuları (2005-2017), (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Samsun.
• KOÇAR 2011: N. Koçar, Roma Dönemi Takıları Üzerine Bir Analiz: Antalya Müzesi Roma Dönemi Takıları Örneği, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta.
• KÖKTEN 1947: K. Kökten, “1945 Yılında Türk Tarih Kurumu Adına Yapılan Tarihöncesi Araştırmaları”. Bellten XI/43, 431-472.
• KÖRPE 1998: R. Körpe, “1996 Lapseki Kurtarma Kazısı”, VIII. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 171-194.
• KÖRPE ve TREISTER 2002: R. Körpe, M. Treister, “Rescue Excavation in The Necropolis of Lampsacus, 1996”, Studia Troica 12, 429-450.
• LAFLI 2003: E. Laflı, Studien zu Hellenistischen, Kaiserzeitlichen und Spätantikfrühbyzantinischen Tonunguentarien aus Kilikien und Pisidien (Südtürkei): Der Forschungsstand und eine Auswahl von Fundobjekten aus den Örtlichen Museen (Universität zu Köln, Unveröffentlichte Doktorarbeit), Köln.
• LEBE 2022: F. Lebe, Kyme İDÇ Nekropolisi’nden Bir Mezar Konteksti, Arkeoloji Dergisi XXIX, 143-163.
• MATHİEU ve MEYER 1997: J. R. Mathieu, D. A. Meyer, “Comparing Axe Heads of Stone, Bronze, and Steel: Studies in Experimental Archaeology”. Tournai of Field Archaeology 24/3, 333-351.
• MÜMİN 2009: G. Mümin, Naim Arnas Koleksiyonu Hellenistik ve Roma Dönemi Seramik Eserleri (Trakya Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne.
• ÖZTÜRK ve CAN 2007: N. Öztürk ve B. Can,“Erzurum Müzesi Cam Eserleri”, 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, Kültür ve Turizm Bakanlığı Dösim Basımevi, Ankara, 113-122.
• ÖZTÜRK 2013a: N. Öztürk, Erzurum Müzesi Cam Eserleri, Erzurum Üniversitesi yayınları, Erzurum.
• ÖZTÜRK 2013b: N. Öztürk, Kars Müzesi Cam Eserleri, Erzurum Üniversitesi yayınları, Erzurum.
• ÖZYİĞİT 1990: Ö. Özyiğit, “1989 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, 12. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, 127-154.
• PİTTARD 193: E. Pittard, Le visage nouveau de la Turquie: A travers l’Asie-Mineure, Societe d’Editions Geograhiques, Paris.
• RIFE et al. 2007: J. L. Rife, M. Moore Morrison, A. Barbet, R.K. Dunn, D.H. Ubelaker, F. Monier, “Life and Death at a Port in Roman Greece: The Kenchreai Cemetery Project, 2002-2006”, Hesperia 76/1, 143-181
• ROBINSON 1959: H. S. Robinson, Pottery of The Roman Period: Chronology, The Athenian Agora V, Princeton.
• SARAÇOĞLU 2011: A. Saraçoğlu, “Hellenistic and Roman Unguentaria from The Necropolis of Tralleis”, Anadolu/Anatolia 37, 1-42.
• SEVİNÇ ve TREISTER 2003: N. Sevinç, M. Treister, “Metalwork From The Dardanos Tumulus”, Studia Troica 13, Mainz am Rhein, 215-260.
• SINIK 2012: B. Sınık, Laodikeia Antik Kenti Tıbbi Alet Buluntuları ve Günümüz Tıbbi Aletleri ile Kıyaslanmaları, (Pamukkale Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Denizli.
• SLANE 2017: K. W. Slane, Tombs, Burials, and Commemoration in Corints’s Nothern Cemetery, Corinth 21, Princeton.
• SMITH 1982: J. C. Smith, “A Roman Chamber Tomb on the South-East Slopes of Monasteriaki Kephala, Knossos”, The Annual of the British School at Athens 77, 255-293.
• ŞAHİN 2018: F. Şahin, Patara V.2: Patara Metal Buluntuları, Ege Yayınları, İstanbul.
• ŞİMŞEK vd. 2011: C. Şimşek, M. Okunak, M. Bilgin, Laodikeia Çalışmaları 1: Laodikeia Nekropolü (2004-2010), İstanbul.
• TAMSÜ-POLAT 2018: R. Tamsü-Polat, “Karabacak Köyü Kaya Mezarları” Cedrus VI, 347-358.
• TEKOCAK 2013: M. Tekocak, Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Cam Eser”, In: Ç. G. Güray (ed.), Kaunos/Kbid Toplantıları 2, Anadolu Antik cam Araştırmaları Sempozyumu, Bilgin Kültür Yayınları, Ankara, 127-142.
• TEKOCAK ve YILDIZ 2015: M. Tekocak, V. Yıldız, “Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Pişmiş Toprak Vazo”, In: E. Okan, C. Atilla (Eds.), Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan, İstanbul, 413-432.
• TULUK 1999: G. G. Tuluk, “Die Unguentarien im Museum von Izmir”, Anatolia Antiqua VII, 127-166.
• UYGUN 2000: Ç. Uygun, Geç Hellenistik-Roma Dönemi Patara Takıları, (Akdeniz Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Antalya.
• UZEL 2000: İ. Uzel, Anadolu’da Bulunan Antik Tıp Aletleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• VON OSTEN: 1933: H. H. Von Osten, Discoveries in Anatolia 1930-31, The University of Chicago Press, Chicago. WALDBAUM 1983: J. C. Waldbaum, Metalwork from Sardis: The Finds Through 1974, Harvard University Press, Cambridge.
• YAĞIZ 2019: K. Yağız, “Adıyaman İli 2013-2016 Yüzey Araştırmalarında Tespit Edilen Yeni Kaya Mezarları”, In: E. Özer (ed.), AİZANOİ IV Özel Sayı: Anadolu’da Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Ölü Gömme Adetleri Uluslararası Sempozyumu/International Symposium on Burial Customs in Anatolia During The Hellenistic and Roman Periods, 23-26 Temmuz/July 2018, Kütahya, 213-229.
• YAĞIZ vd. 2022: K. Yağız, M. Tosun, T. Doğan, “Seramik Buluntuları Işığında Perre İşliklerinin Kullanım Evreleri Üzerine Bir Ön Değerlendirme”, Höyük 10, 145-175.
• YAĞIZ vd. 2023: K. Yağız, M. Alkan, Tosun, M, “Perre 2021 Yılı Kazıları”, 42. Uluslararası Kazı, Arastırma ve Arkeometri Sempozyumu, Cilt 3, Ankara, 341-356.
• YALAV 2008: E. Yalav, Tanrısal Gücün Elçileri: Antik Çağda Tıp Aletleri, Era Yayıncılık, İstanbul.
• YAŞAR 2010: A. Yaşar, Milet Müzesi’nde Bulunan Hellenistik ve Roma Dönemi Unguentariumlar, (Adnan Menderes Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Aydın.
• YURTSEVEN 2006: F. Yurtseven, “Tarsus Köyü Garaj Mezarı Buluntuları”, Anadolu/Anatolia 31, 91-121.
• ZEYREK 2007a: T. H. Zeyrek, “Besni Nekropollerinden Kaya Mezarları”, In: M. Alparslan, M. Doğan-Alparslan, H. Peker (Eds.), Belkıs Dinçol ve Ali Dinçol’a Armağan, VİTA, Festschrift in Honor of Belkıs Dinçol and Ali Dinçol, İstanbul, 807-828.
• ZEYREK 2007b: T. H. Zeyrek, “Yukarı Söğütlü Nekropollerinden Kaya Mezarları”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2, 194-221.
• ZEYREK vd. 2006: T. H. Zeyrek, N. A. Zeyrek, A. Zeyrek, Besni Parala-Octacuscum-Bahasna. Anadolu’nın Güneydoğusunda Antik Bir Kent ve Yakın Çevresinin Arkeolojik açıdan Genel değerlendirmesi, İstanbul, 2006.
• ZEYREK ve ZEYREK 2010: T. H. Zeyrek, N. A. Zeyrek, “Besni (Adıyaman) Yüzey Araştırması 2008”, 27. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, Ankara, 2010, 225-238.