Aging and a Comparative Study on the Sustainability of Social Security Systems

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 1088 - 1111, 25.05.2025

Neşe Önder Yaşar

https://doi.org/10.25295/fsecon.1607115

Abstract

In the study, social aging has been addressed in terms of the sustainability of the social security system. Examples of practices implemented by developed countries to ensure the sustainability of their social security systems by increasing the employment of older individuals are presented. It has been determined that these practices are categorized under the headings of reforms in pension systems, incentives aimed at directing elderly workers to employment, sanctions and incentives for employers to hire elderly workers, lifelong learning, vocational training to enhance the employability of elderly workers, and measures to prevent age-based discrimination. Additionally, issues hindering the increase of elderly employment in Turkey, such as insufficient regulations in the retirement system, lack of education, inability to adapt to changing technologies, challenging work-life practices that discourage continued employment policies, have been examined in light of examples from developed countries. The study has made recommendations to increase elderly employment in Turkey, considering factors like social-gender inequality and age discrimination. In this way, it is aimed to contribute to the sustainability of social security by increasing the employment of the elderly.

Keywords

Aging, Social Security, Elderly Employment

Yaşlanma ve Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Sürdürülebilirliği Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Abstract

Çalışmada, toplumsal yaşlanma sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından ele alınmıştır. Gelişmiş ülkelerin yaşlı istihdamının artırılması yoluyla sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak adına uyguladıkları bazı örneklere yer verilmiştir. Bu uygulamaların, emeklilik sistemlerinde yapılan düzenlemeler, yaşlı işçileri istihdama yöneltecek teşvikler, işverenleri yaşlı istihdamına yöneltecek teşvik ve yaptırımlar, yaşam boyu öğrenme ve yaşlı çalışanın istihdam edilebilirliğini artırıcı mesleki eğitim verilmesi ve yaşa dayalı ayrımcılığın önlenmesi başlıkları altında toplandığı tespit edilmiştir. Türkiye’de yaşlı istihdamının artmasını engelleyen sorunların ise emeklilik düzenlemeleri, eğitim yetersizliği ve değişen teknolojiye uyum sağlayamama, çalışmaya devam etmeyi zorlaştırıcı çalışma hayatı pratikleri, genç işsizliği ve uygulanan istihdam politikaları, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve yaş ayrımcılığı olarak belirlendiği çalışmada gelişmiş ülke örnekleri göz önünde bulundurularak Türkiye’de yaşlı istihdamını artırmak için önerilerde bulunulmuştur. Bu sayede yaşlı istihdamını artırmak suretiyle sosyal güvenliğin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmak amaçlanmıştır.

Keywords

Yaşlanma, Sosyal Güvenlik, Yaşlı İstihdamı

References

• 4447 Sayılı Kanun. (1999, 8 Eylül). https://www.lexpera.com.tr/resmi-gazete/metin/issizlik-sigortasi-kanunu-23810-4447.
• Acar, İ. A. & Kitapçı, İ. (2008). Sosyal güvenliğin demografik boyutu: Türkiye’deki emeklilik sistemindeki değişim. Maliye Dergisi, 154, 77-98.
• Adıgüzel, M. (2021). Türkiye’de genç işsizliği etkileyen faktörler. Econharran, 5(8), 100-129.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. (2011, 3 Haziran). Resmi Gazete (Sayı 27958). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/20110608m1-1..pdf.
• Alcover, C. M. (2017). Bridge employment: Transitions from career employment to retirement and beyond. The Palgrave Handbook of Age Diversity and Work. ss. 225-262.
• ASPB. (2007). Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı. https://www.aile.gov.tr/media/33628/turkiyede-yaslilarin-durumu-ve-yaslanma-ulusal-eylem-plani.pdf.
• Avrupa Birliği Bakanlığı. (2011). 2012 Avrupa aktif yaşlanma ve nesillerarası dayanışma yılı hakkında bilgi notu. https://www.ab.gov.tr/files/sbypb/sosyal%20politika%20ve%20%c4%b0stihdam/aktif_yaslanma_bilgi_notu.pdf.
• Başyiğit, R. (2019). Demografik yapı içinde yaşlı nüfusun görünümü ve aktif yaşlanma yaklaşımı perspektifinde politika örnekleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirbilek, T. & Özgür, A. Ö. (2017). Gümüş ekonomi ve aktif yaşlanma bağlamında yaşlı istihdamı. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 10(1), 14-28.
• DPT. (2000). Uzun vadeli strateji ve sekizinci beş yıllık kalkınma planı 2001-2005. https://www.sbb.gov.tr/wpontent/uploads/2022/07/uzun_vadeli_strateji_ve_sekizinci_bes_yillik_kalkinma_plani-2001-2005.pdf.
• DPT. (2007). Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı. https://www.aile.gov.tr/media/33628/turkiyede-yaslilarin-durumu-ve-yaslanma-ulusal-eylem-plani.pdf.
• Eurofound (2024). Living longer, working longer: How to further activate an ageing workforce. https://www.eurofound.europa.eu/en/blog/2024/living-longer-working-longer-how-further-activate-ageing-workforce.
• Eurofound. (2011). France: Older workers and employment. https://www.eurofound.europa.eu/en/resources/article/2011/france-older-workers-and-employment.
• France Strategie. (2018). Older workers, employment and retirement. https://www.strategie.gouv.fr/english-articles/older-workers-employment-and-retirement#:~:text=however%2c%20the%20employment%20rate%20for,three%20are%20unemployed%20or%20inactive.
• Ghosheh, N. (2008). Age discrimination and older workers: Theory and legislation in comparative context. Conditions Of Work and Employment Series No. 20. ILO, 1-51.
• Gök, M. (2020). Aktif yaşlanma ve yaşlılara yönelik politikalar: almanya ve türkiye karşılaştırması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Günaydın, D. (2018). Türkiye’nin demografik dönüşümü çerçevesinde işgücünün yaşlanma sorunu. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (Ysad) Elderly Issues Research Journal (Eırj) 11(1), 1-13.
• İŞKUR. (2024a). Teşvikler. https://www.iskur.gov.tr/isveren/tesvikler/.
• İŞKUR. (2024b). Aktif istihdam politikaları. https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/aktif-isgucu-programlari/.
• ISSA. (2018a). Old age, invalidity and survivors. https://www.issa.int/node/195543?country=805.
• ISSA. (2018b). Old age, invalidity and survivors. https://www.issa.int/node/195543?country=797.
• ISSA. (2018c). Old age, invalidity and survivors. https://www.issa.int/node/195543?country=886.
• Karakuş, B. (2018). Türkiye’de yaşlılara yönelik hizmetler, kurumsal yaşlı bakımı ve kurumsal yaşlı bakımında illerin durumu. Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli Ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/media/9323/kitaptuerkiyede-yaslilara-yonelik-hizmetler-kurumsal-ya%C5%9Fl%C4%B1-bak%C4%B1m%C4%B1-ve-illerin-durumu2018.pdf
• Karasoy, G. (2021). Sosyal bir sorun alanı olarak yaşlı yoksulluğunun incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 19(3), 155-167.
• Öçal, M. & Boyacıoğlu, N. (2018). Sosyal güvenlik hizmetlerinin finansman yöntemleri: Türkiye’de ve dünyada sosyal güvenliğin finansmanina kisa bir bakiş-Financing methods of social security services: Social security financing in the world and Turkey A brief overview. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 910-923.
• OECD. (2012). OECD thematic follow-up review of policies to improve labour market prospects for older workers Germany (Situation Mid-2012). https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2012/02/oecd-economic-surveys-germany-2012_g1g156dc/eco_surveys-deu-2012-en.pdf.
• OECD. (2018). Key policies to promote longer working lives in Sweden (Situation 2007 To Mid-2017). https://economix.org/a55ets/publications/sweden_key%20policies_final.pdf.
• OECD. (2018a). Key policies to promote longer working lives in the United Kingdom. https://Economix.Org/A55ets/Publications/United%20Kingdom%20_Key%20policies_Final.Pdf.
• OECD. (2018b). Key policies to promote longer working lives country note 2007 to 2017, Germany- Key policies to promote longer working lives in Germany. https://www.oecd.org/els/emp/germany%20key%20policies_final.Pdf.
• OECD. (2019). Ageing and employment policies working better with age. https://www.oecd.org/en/publications/working-better-with-age_c4d4f66a-en.htm.
• OECD. (2021). Good practices in employment and skills development of older workers. https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/topics/policy-issues/ageing-and-employment/identification-compilation-best-practices.pdf.
• OECD. (ty). Elderly population. https://www.oecd.org/en/data/indicators/elderly-population.html.
• Ofluoğlu, G. & Albar, B. Ö. (2017). Yaşlı işgücünün iş sağlığı ve iş güvenliği sorunları ve çözüm önerileri. Hak İş Uluslararası Emek Ve Toplum Dergisi. 6(15), 335-360.
• Okan, M. & Cam, E. (2022, June). Uluslararası kuruluşların yaşlı işgücüne yönelik istihdam politikaları ve bazı ülkelere yönelik incelemeler. Journal of Social Policy Conferences (No. 82, p. 53-92). Istanbul University.
• Öz, C. S. & Balta, S. (2020). Türkiye’de yaşlılara yönelik güncel sosyal politikaların analizi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi. 22(1), 69-94.
• Özmete, E. (2024). Türkiye’de yaşlı refahı alanında bir kilometre taşı: “Türkiye yaşlı profili araştırması”. https://yasam.ankara.edu.tr/2024/03/22/turkiyede-yasli-refahi-alaninda-bir-kilometre-tasi-turkiye-yasli-profili-arastirmasi/.
• SGK. (2023). 2023 faaliyet raporu. https://www.sgk.gov.tr/ıstatistik/yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/.
• SGK. (2023a). 2023 yılı istatistikleri. https://www.sgk.gov.tr/ıstatistik/yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4.
• SGK. (2024). Emekli istatistikleri. https://www.sgk.gov.tr/ıstatistik/ındex/6863b1e8-c384-4f46-90c6 511dac2376d2/.
• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). 100. yıl Türkiye planı - On birinci kalkınma planı 2019-2023. T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf.
• Tatlı, H. & Göçer, İ. (2015). Türkiye’de sosyal güvenlik politikalarının sürdürülebilirliği: çoklu yapısal kırılmalı eş bütünleşme analizi. Business and Economics Research Journal, 6(3), 87-111.
• TUİK. (2023). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. https://data.tuik.gov.tr/bulten/ındex?p=adrese-dayali-nufus-kayit-sistemi-sonuclari-2023-49684.
• TUİK. (2023a). Sosyal koruma kapsamında yardım ve maaş alan kişi sayısı. https://data.tuik.gov.tr/kategori/getkategori?p=saglik-ve-sosyal-koruma-101.
• TUİK. (2024). Demografik göstergeler 2000-2030. https://data.tuik.gov.tr/kategori/getkategori?p=nufus-ve-demografi-109.
• TUİK. (2024a). İstatistiklerle yaşlılar, 2023. https://data.tuik.gov.tr/bulten/ındex?p=ıstatistiklerle-yaslilar-2023-53710.
• Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu. (2022). Türkiye yaşlı hakları raporu. https://www.tihek.gov.tr/public/pdf/files/zff5ok.pdf.
• Uğur, S. (2002). Sosyal güvenliğimizdeki son gelişmelerin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 4, Sayı:2, 131-146.
• Ulukan, U. (2020). Türkiye’de demografik dönüşüm ve yaşlı işçiler. Fiscaoeconomia, 4(1), 94-110.
• UN. (2007). The Un Refugee agency emergency handbook. https://emergency.unhcr.org/.
• UNESCO. (1989). Ageing and the evolution of old age. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000083381/pdf/083381engo.pdf.multi.
• UNESCO. (2024). Older people. https://emergency.unhcr.org/protection/persons-risk/older-persons.
• UNFPA. (2012). Ageing in the twenty-first century: A celebration and a challenge. https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/ageing%20report.pdf.
• Wadensjö, E. (2006). Part-time pensions and part-time work in Sweden (No. 2273). Iza Discussion Papers.
• WHO (ty). Ageing. 10 Ekim 2024 tarihinde https://www.who.int/health-topics/ageing#tab=tab_1 adresinden erişildi.
• WHO. (1972). Psychogeriatric, report of a Who scientific group. Technical Reports Series 507, Geneva. Davise Am. Epidemiology. 185, 14(1), 9-21.
• Yaşar, N. Ö. & Karataş, M. (2022). Türk sosyal güvenlik sisteminin finansal sorunları ve çözüm önerileri. Hak İş Uluslararası Emek Ve Toplum Dergisi. 11(30), 128-152.
• Yıldırım, Y. Z. & Atay, E. (2021). Türkiye’de yaşlanan işgücü ve işgücü piyasasında karşılaştığı sorunlar. T. Güloğlu & E. S. Kala (Ed.), Değişen dünyada sosyal politika (165-186). Ekin Yayınları: Bursa.