Scamper Tekniği ile Değerlendirilen Çizgi Filmlerin 60-72 Ay Çocukların Yaratıcılıklarına Etkisinin İncelenmesi

Year 2024, Volume: 5 Issue: 1, 25 - 37, 30.04.2024

Emre Bozdemir Hülya Önal

https://doi.org/10.59062/ijpes.1470150

Abstract

Bu araştırma, SCAMPER tekniği ile değerlendirilen çizgi filmlerin, 60-72 aylık çocukların yaratıcılıklarını ne derece etkilediğini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı, Manisa İli, Salihli İlçesi’nde bulunan, bağımsız bir anaokuluna devam eden, toplam 30 çocuk oluşturmuştur. Uygulamalı gerçekleştirilen bu araştırmada, deney grubu (15 Çocuk) ve kontrol grubu (15 Çocuk) yer almış, veriler 15 haftalık bir süreçte kesintisiz olarak toplanmıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden deneme modelinin, ön test-son test, kontrol gruplu yarı deneysel desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak “Çocuk Bilgi Formu” ve “Torrance Yaratıcı Düşünce Testi Şekilsel A Formu” (TYDT) kullanılmıştır. Veriler SPSS 26 paket programına işlenerek analiz edilmiştir. Veriler analiz edilirken 2 grup arasındaki farklılıklar için “Mann Whitney U-Testi”, 2’den fazla grup arasındaki farklılıklar için ise “Kruskal Wallis Testi” kullanılmıştır. Gruplar arasındaki ilişkili ölçümler için ise “Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda hem gruplar arasında hem de deney grubu ön test-son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur (p<0,05). Araştırma sonuçları, yaratıcılığı geliştirmeye yönelik kullanılan SCAMPER tekniği ile değerlendirilen çizgi filmlerin, 60-72 aylık çocukların yaratıcılıklarını olumlu yönde etkilediğini ortaya çıkarmıştır.

Keywords

Erken Çocukluk Dönemi, Yaratıcılık, SCAMPER, Çizgi Film.

References

• Akkuş, S. Y., Yılmazer, Y., Şahinöz, A. & Sucaklı, İ. A. (2015). 3-60 Ay arası çocukların televizyon izleme alışkanlıklarının incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, (1), 351-360. https://dergipark.org.tr/tr/pub/husbfd/issue/7893/103899
• Aslan, E. (2013). Torrance yaratıcı düşünce testi’nin Türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(14), 19-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/368/2523
• Aşkar, P. & Altun, A. (2023). K-12 beceriler çerçevesi: Türkiye bütüncül modeli üzerine bir çalışma. Millî Eğitim, 52 (Özel Sayı), 925-940. https://doi: 10.37669/milliegitim.1308740
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can Yaşar, M. & Aral, N. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 201209. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/304149
• Cesur, S. & Paker, O. (2007). Televizyon ve çocuk: çocukların tv programlarına ilişkin tercihleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 106-125. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6133/82244
• Çilci, N. & Aydın, İ. (2020). SCAMPER (yönlendirilmiş beyin fırtınası) tekniğinin 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin yaratıcı yazıları üzerindeki etkisi. Iğdır Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 223-261. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2154410
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. In Selçuk Beşir Demir (Ed.) (s.43-47). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çilek, Z. (2021). Çizgi filmlerin arapça öğretiminde materyal olarak kullanılması. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1597-1619. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1516811
• Dalacosta, K., Kamariotaki-Paparrigopoulou, M., Palyvos, J.A. & Spyrellis, N. (2009). İlköğretimde fen öğretimine yönelik animasyonlu çizgi filmlerin yer aldığı multimedya uygulaması. Bilgisayar ve Eğitim, 52(4), 741-748. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548529
• Demir, R. (2019). Türkiye’de çocuk kanallarında yayınlanan çizgi filmlerde dini ve kültürel değerler eğitimi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Demirci Sayğı, N. & Şahin, F. (2017). Sistematik yaratıcı problem çözme etkinliklerinin kuramsal, deneysel ve günlük yaşam problemlerini çözmeye etkisi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 268-281. https://doi: 10.19126/suje.335785
• Doğanay, A., Ataizi, M., Şimşek, A., Balaban Salı, J. & Akbulut, Y. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Duman, B. (2009). Neden beyin temelli öğrenme? (s.35-37). Ankara: Pegem Akademi.
• Eberle, B. (1971). Scamper, creative games and activities for ımagination development (s.311-345). Newyork: DOK Publishing.
• Gardner, H. (1999). Intelligence Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century (s.11-25). Newyork: Basic Books.
• Geisinger, K. F. (2016). 21st century skills: What are they and how do we assess them? Applied Measurement in Education, 29(4), 245-249. https://doi.org/10.1080/08957347.2016.1209207
• Gelen, İ. (2017). P21-program ve öğretimde 21. yüzyıl beceri çerçeveleri (ABD uygulamaları). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15-29. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/386403
• Ghobakhloo, M. (2018). The future of manufacturing ındustry: a strategic roadmap toward ındustry 4.0. Journal of Manufacturing Technology Management, 29(6), 910-936. https://doi.org/10.1108/JMTM-02-2018-0057
• Glenn, R. E. (1997). SCAMPER for student creativity. Education Digest, 67-68.
• Greiff, S., Niepel, C. & Wüstenberg, S. (2015). 21st century skills: ınternational advancements and recent developments. Thinking Skills and Creativity, (18), 1-3. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2015.04.007
• Guilford, (1956). J.P. Guilford aklın yapısı. Psikoloji Bülteni, 53(4), 267-293. http://dx.doi.org/10.1037/h0040755
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi (s.37-45). Ankara: Nobel.
• Kuspit, D. (2012). The Matrix of Sensations. Artnet. http://www.artnet.com/magazineus/features/kuspit/kuspit8-5-05.asp
• Lee, I.W. (2019). Çizgi film odaklı hikâye anlatma etkinliklerinin küçük çocukların olumlu sosyal davranışlarına etkisi. Kore Erken Çocukluk Eğitimi Açık Derneği Dergisi, (24)1, 107-127. http://dx.doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202041193.
• Llorent, V.J. & Marin, V. (2014). Integration of cartoons in the nursery education curriculum. a theoretical proposal. Reice-Revista Iberoamericana Sobre Calidad Eficacia Y Cambıo En Educacion, (12)1, 73-82. https://www.redalyc.org/pdf/551/55129541005.pdf
• MEB, (2023). 21. yüzyıl becerileri ve değerlere yönelik araştırma raporu. Ankara: MEB.
• MEB, (2024). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: MEB.
• Mergin, B. B. (2019). İlköğretim öğrencileri üzerinde çizgi filmlerin yaratıcılığa etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• OECD, (2014). PISA 2012 sonuçları: yaratıcı problem çözme. Paris: OECD.
• Okumuş, A. (2010). SPSS Programının Kullanımına İlişkin Temel Bilgiler, Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Türkmen Kitabevi.
• Öneren Şendil, Ç., Altıparmak, N. & Solmaz, G. (2021). Bir çizgi film incelemesi: mati ve dada ile sanat çizgi filminin okul öncesi sanat etkinlikleri kapsamında gösteriminin uygunluğu. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 664-690. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1029117
• Özdemir, S. M. (2011). Toplumsal değişme ve küreselleşme bağlamında eğitim ve eğitim programları: kavramsal bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85-110. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1492631
• Özyaprak, M. (2016). Yaratıcı düşünme eğitimi: scamper örneği. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(1), 67-81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgedc/issue/38681/449375
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital ımmigrants. on the horizon. Kaliforniya: MCB University Press. P21, Headquarters. (2017), P21 Framework for 21. Century Learning, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED519462.pdf
• Rogers, C. (1980). A way of being. Boston: Houghton Mifflin.
• RTÜK, (2022). Gençlerin Medya Kullanımı ve Dijital Okuryazarlık Araştırması. Ankara: RTÜK.
• Sternberg, R. J. & Lubart, T. (1991). An ınvestment theory of creativity and ıts development. Human Development, 34(1), 1-31. https://www.jstor.org/stable/26767348
• Sternberg, R. J. (2003). Creative thinking in the classroom. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3), 325-338. https://doi.org/10.1080/00313830308595
• Swanson, H., O'Connor, L. J. & Carter, K. R. (1991). Problem solving sub groups as measure of ıntellectual giftedness. Journal of Educational Psychology, (61), 5-72. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1991.tb00961.x
• Şahin, S. & İlhan, V. (2019). İlkokul öğrencilerinin çizgi film izleme pratikleri ve çizgi film karakterlerine ilişkin algıları. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (34), 26-48. https://doi.org/10.17829/turcom.423391
• Şubina, I. & Kulaklı A. (2019). Eğitimde yaratıcılık gelişimi için yaygın öğrenme ve teknoloji kullanımı. Uluslararası Öğrenmede Gelişen Teknolojiler Dergisi, (14), 95-109. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1171098
• Taş, I. (2017). Çocuklar için felsefe eğitimi programı’nın 48-72 aylık çocukların zihin kuramı ve yaratıcılıklarına etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Torrance, E. P. (1962). Guiding creative talent. Maryland: Pickle Partners Publishing.
• Torrance, E. P. (1988). The Nature of Creativity as Manifest in Its Testing. The Nature of Creativity: Contemporary Psychological Perspectives (s.143-154). Cambridge: Cambridge University Press.
• Turhan, B. & Özbay, Y. (2016). Erken çocukluk eğitimi ve nöroplastisite. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2), 54-63. http://ijeces.hku.edu.tr/tr/download/article-file/366945
• Uçak, S. & Erdem, H. H. (2020). Eğitimde yeni bir yön arayışı bağlamında 21. yüzyıl becerileri ve eğitim felsefesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 76-93. https://doi.org/10.29065/usakead.690205
• Üstündağ, T. (2016). Yaratıcılığa yolculuk (s.21-24). Ankara: Pegem Akademi.
• Xiaojing G., Yafei T., Xiaofei W., Zhouqu C., Qing L., Min C. & Qingbai Z., (2022). Active versus passive strategy in online creativity training: how to best promote creativity of students with different cognitive styles? Thinking Skills and Creativity, (101021), 44. https://doi:10.1016/j.tsc.2022.101021
• Welling, H. (2007). Four mental operations ın creative cognition: the ımportance of abstraction. Creativity Research Journal, 19(2), 163-177. https://doi.org/10.1080/10400410701397214
• Yağcı, E. (2012). Yönlendirilmiş beyin fırtınası tekniği: scamper konusunda veli görüşleri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 485-494. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7795/102048
• Yazıcı, E., Yaman Baydar, I. & Kandır, A. (2019). Çizgi film ve çocuk: ebeveyn görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 10-19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aduefebder/issue/46411/501217
• Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve Yaratıcı Düşünme: Tüm Boyut ve Paydaşlarıyla Kapsayıcı Bir Derleme Çalışması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(15), 2528-9527.
• Yetim, G. & Sarıçam, H. (2016). Investigation of the families’ knowledge and awareness about effect of cartoon on children. OPUS International Journal of Society Researches, 6(11), 341-364. https://dergipark.org.tr/en/pub/opus/issue/26855/270461
• Yıldız, V. & İsrael, E. (2002). Yaratıcılığı geliştirmede bir yol: SCAMPER. Yaşadıkça Eğitim, (75), 53-55. http://journals.iku.edu.tr/yed/index.php/yed/issue/archive/2
• Yiğitalp, N. (2014). Yönlendirilmiş beyin fırtınası (scamper) tekniğine dayalı eğitimin beş yaş çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacattepe Üniversitesi.
• Yuvacı, Z. (2017). Okul öncesi eğitim alan 6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin öğretmenlerinin ve sınıf ortamlarının yaratıcılıklarına göre incelenmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Zayed, M. N. & Abdou, R. (2022). SCAMPER program: developing creative artistic skills among kindergarten children. International Journal Of Educa. 38(1-3), 99-104. https://doi: 10.31901/24566322.2022/38.1-3.1234