Sağlık Çalışanlarında Güncel Konu İncelemesi: Beyin Göçü

Year 2024, Volume: 6 Issue: 1, 159 - 171, 25.04.2024

Melek Karatuzla

Abstract

Bir ülkedeki sağlık sisteminin temel amacı hastalıkları tedavi ederken aynı zamanda sağlığı korumak ve geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda söz konusu ülke yeterli sayı ve nitelikte sağlık iş gücüne sahip olmalı ve bu kapasiteyi doğru yerde ve doğru zamanda istihdam edebilmelidir. Gelişmiş ülkeler sağlık sisteminin devamlılığı için yeterli iş gücüne ulaşamadığında uluslararası kaynaklara başvurmaktadır. Yeterli sağlık iş gücü ile sağlık çıktılarının ilişkili olduğu düşünülürse beyin göçü özellikle göç veren gelişmekte olan ülkelerin sağlık sistemleri için ciddi bir sorun teşkil edebilmektedir. Özellikle Türkiye’de nitelikli sağlık iş gücünün yetersiz sayıda olduğu bilinirken, günden güne artan göç oranları sebebiyle de gelecekte bu eksikliğin devam edeceği öngörülmektedir. Buna rağmen ulusal literatürde beyin göçünün konu olarak yeterince ele alınmadığı ve irdelenmediği dikkat çekmektedir. Erişim sağlanabilen çalışmalarda özellikle hekim ve hemşire gibi önemli, kalifiye sağlık mensuplarının yurtdışına göç etme niyetlerinin yüksek olduğu iddia edilmektedir. Göç etme isteğinin ortak 3 nedeni ise daha iyi çalışma koşullarına sahip olmak, daha iyi eğitim imkânlarına ulaşmak ve yaşam standartlarını yükseltmek denilebilir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı yazım alanında söz edilen son yıllarda Türkiye’ de artan tıbbi beyin göçüne vurgu yapmaktır. Bununla birlikte bireyleri beyin göçüne zorlayan nedenleri sunmak ve literatürde var olan eksikliğe dikkat çekmek çalışmanın diğer hedefleri arasındadır.

Keywords

Uluslararası Hareketlilik, Uluslararası Tıbbi Göç, Hekim Göçü, Hemşire Göçü, Sağlık Çalışanı Göçü

Analysis of A Current Issue in Healthcare Professionals: Brain Drain

Abstract

The main purpose of a country's health system is to protect and promote health while treating diseases. So, countries must have a sufficient number of qualified health workforce and be able to employ this capacity in the right place and the right time. When developed countries cannot reach a sufficient workforce for the continuity of the health system, they turn to international resources. Considering that adequate health workforce and health outcomes are related, brain drain can pose a serious problem, especially for the health systems of developing countries. In Türkiye, it is clear that there is a shortage of qualified healthcare workers and it is predicted that this shortage will continue in the future due to the increasing migration rates day by day. Despite this, it seems that brain drain is not adequately addressed and investigated in the national literature. Accessible studies claim that especially important and qualified healthcare professionals, such as doctors and nurses, have a high intention to migrate abroad. The three common reasons for the desire to migrate are to have better working conditions, better educational opportunities, and an increase in standard of living. In this context, the aim of this study is to highlight the increasing medical brain drain in Turkey in recent years, which is mentioned in the writing section. Another aim of the study is to highlight the reasons for the brain drain and to draw attention to the deficiencies in the literatüre.

Keywords

International Mobility, International Medical Migration, Migration of Doctors, Migration of Nurses, Health Professional Migration

References

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü (2020). Filipinli sağlık çalışanları iyi gelir elde edecekleri ülkelere göç ediyor. Dış İlişkiler e-bülteni, 35. https://www.csgb.gov.tr/media/58074/yurtdisi_ebulten_sayi35.pdf Arı, A. (2018). Beşeri sermayenin kalkınma üzerine etkisi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1(1), 28-34. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijephss/issue/36387/407899
• Babataş, G. (2007). Beyin göçü ve Türkiye’nin sosyo ekonomik yapısının beyin göçüne etkisi. Öneri Dergisi, 7(28), 263-266. https://doi.org/10.14783/maruoneri.684406
• Bakırtaş, T., ve Kandemir, O. (2010). Gelişmekte olan ülkeler ve beyin göçü: Türkiye örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 961-974. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49056/625889
• Bhargava, A., & Docquier, F. (2008). HIV pandemic, medical brain drain, and economic development in sub-saharan Africa. The World Bank Economic Review, 22(2), 345-366. https://doi.org/10.1093/wber/lhn005
• Brock, G., & Blake, M. (2017). What should be done to address losses associated with ‘medical brain drain’?. Journal Of Medical Ethics, 43(8), 558-559. http://dx.doi.org/10.1136/medethics-2015-103150
• Chauvet, L., Gubert, F., & Mesplé-Somps, S. (2013). Aid, remittances, medical brain drain and child mortality: evidence using inter and intra-country data. The Journal of Development Studies, 49(6), 801-818. https://doi.org/10.1080/00220388.2012.742508
• Doğan, M. (2020). Nitelikli işgücü göçü ve kalkınma politikaları: Karşılaştırmalı bir analiz. [Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü].
• Dohlman, L., DiMeglio, M., Hajj, J., & Laudanski, K. (2019). Global brain drain: how can the maslow theory of motivation improve our understanding of physician migration?. International Journal of Environmental Research And Public Health, 16(7), 1182. https://doi.org/10.3390/ijerph16071182
• Elveren, A.Y. & Toksöz, G. (2018). Türkiye’de beyin göçü yazını ve bir alan araştırması. E. Karadoğan, (Ed.) içinde: Gürhan Fişek’in izinde ortak emek ve ortak eylem (pp. 1-26). Ankara: Siyasal Kitabevi. https://l24.im/gc2DY5
• Emmanuel, N. D., Elo, M., & Piekkari, R. (2019). Human stickiness as a counterforce to brain drain: purpose-driven behaviour among Tanzanian medical doctors and implications for policy. Journal of İnternational Business Policy, 2(4), 314-332. https://doi.org/10.1057/s42214-019-00036-7
• Erdoğan, İ. (2003). Beyin göçü ve Türkiye. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(1), 85-100. https://www.researchgate.net/publication/334761159_Beyin_Gocu_ve_Turkiye
• Eurostat (2021). Cinsiyete ve yaşa göre işsizlik - aylık veriler. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/une_rt_m/default/table?lang=en
• Gall, C. (2022). Turkey’s doctors are leaving, the latest casualty of spiraling ınflation. The New York Times. https://www.nytimes.com/2022/02/07/world/asia/turkey-inflation-doctors.html
• German Platform on Global Health (2016, 4 October). Germany’s contribution to a global health scandal: brain drain and ınternational recruitment of health workers. https://l24.im/SYDr3
• Gouda, P., Kitt, K., Evans, D. S., Goggin, D., McGrath, D., Last, J., Hennessy, M., Arnett, R., O’Flynn, S., Dunne, F. & O’Donovan, D. (2015). Ireland’s medical brain drain: migration intentions of İrish medical students. Human Resources For Health, 13(1), 1-9. https://doi.org/10.1186/s12960-015-0003-9
• Hashish, E. A., & Ashour, H. M. (2020). Determinants and mitigating factors of the brain drain among egyptian nurses: a mixed-methods study. Journal of Research in Nursing, 25(8), 699-719. https://doi.org/10.1177/1744987120940381
• IOM International Migration Law (2013). Dictionary of migration terms, Publication no. 31 (2nd ed.). https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf
• İnanç, Y. S. (2021). Turkish doctors increasingly seeking posts abroad as covid and currency issues bite. Middle East Eye. https://www.middleeasteye.net/news/turkey-doctors-abandon-posts-abroad-violence-low-pay-covid
• Kadel, M., & Bhandari, M. (2019). Factors intended to brain drain among nurses working at private hospitals of Biratnagar, Nepal. Bıbechana, 16, 213-220. http://dx.doi.org/10.3126/bibechana.v16i0.21642
• Kalipeni, E., Semu, L. L., & Mbilizi, M. A. (2012). The brain drain of health care professionals from sub-saharan Africa: a geographic perspective. Progress in Development Studies, 12(2-3), 153-171. https://doi.org/10.1177/146499341101200305
• Karaduman, H. A. & Çoban, E. (2019). Brain drain ın Turkey: an ınvestigation on the leading motives of skilled migration. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(7), 322-339. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/47889/605283
• Karan, A. DeUgarte, D. & Barry, M. (2016). Medical “brain drain” and health care worker shortages: how should international training programs respond?. AMA Journal Of Ethics, 18(7), 665-675. https://doi.org/10.1001/journalofethics.2016.18.7.ecas1-1607
• Kollar, E. & Buyx, A. (2013). Ethics and policy of medical brain drain: a review. Swiss Medical Weekly, 143, 1-8. https://doi.org/10.4414/smw.2013.13845
• Köksal, Y. A. (2021). Mutluluk ekonomisi ve beyin göçü: Türkiye örneği [Doktora tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Adnan Menderes Üniversitesi e arşivi http://hdl.handle.net/11607/4427
• Mollahaliloğlu, S., Çulha, Ü. A., Kosdak, M., ve Öncül, H. G. (2014). The migration preferences of newly graduated physcians in Turkey. Medical Journal of Islamic World Academy of Sciences, 109(1566), 1-7. https://doi.org/10.12816/0008175
• Mullan, F. (2005). The metrics of the physician brain drain. New England Journal Of Medicine, 353(17), 1810-1818. https://doi.org/10.1056/nejmsa050004
• Naqvi, A. A., Zehra, F., Naqvi, S. B. S., Ahmad, R., Ahmad, N., Usmani, S., Badar, S., Younus, I., & Khan, S. J. (2017). Migration trends of pharmacy students of Pakistan: a study investigating the factors behind brain drain of pharmacy professionals from Pakistan. Indian Journal of Pharmaceutical Education and Research, 51(2), 192-206. http://dx.doi.org/10.5530/ijper.51.2.25
• Nguyen, L., Ropers, S., Nderitu, E., Zuyderduin, A., Luboga, S., & Hagopian, A. (2008). Intent to migrate among nursing students in uganda: measures of the brain drain in the next generation of health professionals. Human Resources For Health, 6(1), 5. https://human-resources-health.biomedcentral.com/articles/10.1186/1478-4491-6-5
• Okafor, C., & Chimereze, C. (2020). Brain drain among Nigerian nurses: ımplications to the migrating nurse and the home country. International Journal of Research and Scientific Innovation, 7(1), 15-21. https://l24.im/do4h8
• Okumuş, N. Eğin, E. Kosdak, M. ve Çipil, Z. (2016). Sağlık çalışanlarının uluslararası göçü/istihdamı. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık İnsan Gücü Planlama Daire Başkanlığı E Bülten. Sayı 2. https://l24.im/7bR
• Öncü, E. Selvi, H. Vayisoğlu, S. K. & Ceyhan, H. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde beyin göçüne yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Cukurova Medical Journal, 43(Ek 1), 207-215. https://doi.org/10.17826/cumj.427962
• Pang, T. Lansang, M. A. & Haines, A. (2002). Brain drain and health professionals: a global problem needs global solutions. Bmj, 324(7336), 499-500. https://doi.org/10.1136/bmj.324.7336.499
• Record, R. & Mohiddin, A. (2006). An economic perspective on Malawi's medical" brain drain". Globalization And Health, 2(1), 1-8. https://doi.org/10.1186/1744-8603-2-12
• Sağırlı, M. (2006). Eğitim ve insan kaynağı yönünden Türk beyin göçü: geri dönen Türk akademisyenler üzerine alan araştırması [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi. https://l24.im/VTLO
• Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2014), 2023 yılı sağlık iş gücü hedefleri ve sağlık eğitimi. https://l24.im/eYBfJb6
• Siekierski, P., Lima, M. C., & Borini, F. M. (2018). International mobility of academics: brain drain and brain gain. European Management Review, 15(3), 329-339. https://doi.org/10.1111/emre.12170
• Türk Tabipler Birliği (TTB) (2021). Türk tabipleri birliği merkez konseyi çalışma raporu 1 Eylül 2020 – 31 Mayıs 2021. https://l24.im/lTtsUov
• Türk Tabipler Birliği (TTB) (2022). TTB Haberler. https://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=f8a01c32-746f-11ec-a83c-469e4684c346
• Turan, F. D. (2021). Hemşirelik dördüncü sınıf öğrencilerinin beyin göçüne yönelik tutumlarının yordayıcısı olarak kariyer karar verme ve kariyer karar verme yetkinlikleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4), 828-841. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.868955
• TÜİK (2020). Türkiye İşgücü İstatistikleri Haber Bülteni. https://l24.im/Wc70V
• Uğur, N. (2022). Great risk for education cost: brain drain (resident physicians case). Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 31(2), 115-125. https://doi.org/10.17942/sted.979463
• UNESCO UIS. (2023). Global flow of tertiary-level students. Retrieved March 29, 2023, from http://uis.unesco.org/en/uis-student-flow
• Yıldırım, T. (2009)(b). Avrupa Birliği'nde serbest dolaşım ve sağlık hizmetleri: Ankara ve Muş illerinde Sağlık Bakanlığı' na bağlı hastanelerde çalışan hekim ve hemşirelerin serbest dolaşıma ilişkin görüşleri ve potansiyel göç [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. Hacettepe Üniversitesi Kütüphaneleri. https://l24.im/u6MU
• Yıldırım, T. (2009)(a). Sağlık çalışanları ve uluslararası göç: göç nedenleri üzerine bir inceleme. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 62(3), 87-94. https://doi.org/10.1501/Tipfak_0000000727
• Yılmaz, E. A. (2019). Uluslararası beyin göçü hareketleri bağlamında Türkiye’deki beyin göçünün durumu. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 220-232. https://dergipark.org.tr/tr/pub/euljss/issue/52064/679373
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, 2021-2022 Öğretim yılı yükseköğretim istatistikleri. https://istatistik.yok.gov.tr/